راه نجات در بیان فاطمه‌زهرا (س)

سخنان حضرت فاطمه (س) برای همگان تا روز قیامت، سودمند و راهگشاست؛ چون آن حضرت، اسوه حسنه جامع و جهانی و جاویدان است، بنابراین معارف فاطمی را باید شناخت و آن‌ها را به‌کار بست. حضرت فاطمه (س) در رهنمود‌های خودشان، بار‌ها جایگاه دینی پدرشان، حضرت محمد (ص) و همسرشان، امام‌علی (ع)، را نشان داده‌اند.

فاطمه‌زهرا (س) در معرفی پدران معنوی امت و نقش آنان در رهایی از عذاب الهی و رسیدن به نعمت‌های جاودانه بهشت فرموده‌اند: «اَبوا هذِهِ الأمَّه مُحمَّدٌ و عَلِیٌ یُقیمان اَوَدَهُم وَ یُنقِذانِهِم مِنَ العَذابِ الدّائِمِ اِن اَطاعُوهُما وَ یُبیحانِهِم النَّعیمَ الدّائِم اِن وافَقُوهُما؛ محمد و علی، پدران این امت هستند. اگر مردم از این دو پیشوا اطاعت و فرمانبرداری کنند، [آن دو]کژی‌های آن‌ها را برطرف و آنان را استوار می‌سازند و آنان را از عذاب ابدی، نجات می‌دهند و اگر با آن دو همراهی و موافقت کنند، [آن دو]نعمت جاودانه بهشت را روزی آنان می‌کنند».

در یک تقسیم‌بندی، پدران به دو قسمت تقسیم می‌شوند: پدران نسبی که سبب ولادت فرزندان هستند و حق پدری بر گردن آنان دارند و قسم دیگر، پدران فکری و روحی و معنوی که حق هدایت و تعلیم و تربیت بر انسان‌ها دارند. در این حدیث، حضرت فاطمه (س) پدران معنوی و راهنمایان بزرگ اندیشه و رفتار را به جهانیان معرفی کرده‌اند.

پیامبر خدا، حضرت محمد (ص) و امیرمؤمنان، امام‌علی (ع)، دو پدر معنوی برای سازندگی و اصلاح انسان‌ها هستند. پیامبر و جانشین ایشان، راهبرانی‌اند که همواره بشر را از کژراهه‌ها و بیراهه‌ها و ضلالت و شقاوت و انحراف نجات داده‌اند. این دو پدر معنوی از پدران نسبی انسان‌ها، دلسوزتر و خیرخواه‌تر و بهترند.

پیامبر و جانشین پیامبر، پدران همه بشریت هستند و همه انسان‌ها را هدایت می‌کنند و می‌توانند همه مردم را تا روز قیامت از انحرافات نجات دهند. سه رسالت بزرگ این دو پدر معنوی در سخن فاطمه‌زهرا (س) بیان شده است. برطرف ساختن کژی‌ها و پاک‌سازی بشر از پلیدی‌ها و گناهان و مفاسد و اقدامات زیان‌بار، یک خدمت بی‌پایان این دو رهبر امت اسلامی است.

نجات از عذاب دائم الهی در جهنم، نیز رسم این دو پدر جهانی است. رساندن انسان‌ها به بهشت و نعمت‌های دائمی الهی، نیز کار این دو اسوه جامع و همه‌جانبه است. پیشوایان دینی، نقش‌های سرنوشت‌ساز و بی‌نظیری دارند. فاطمه‌زهرا (س) در این حدیث، شرط بهره‌مندی انسان‌ها از این دو پدر امت اسلامی را «اطاعت» و «موافقت» بیان کرده‌اند. پیامبر و جانشین ایشان، رفتار و گفتار زیبا و زشت را نشان داده و بدی‌ها و خوبی‌ها را آموزش داده‌اند، بنابراین باید آن‌ها را شناخت و اطاعت کرد.

راه نجات از عذاب جهنم و برخورداری از نعمت‌های بهشت، اطاعت از پیامبر خدا (ص) و حضرت امام‌علی (ع) است. معارف اسلامی ظرفیت نجات بشر را دارد. انسان‌ها باید با موافقت با پیامبر و امام و همراهی با آنان، راه سعادت دنیا و آخرت را بپیمایند. عزاداران مصیبت بزرگ فاطمه‌زهرا (س) باید با کلام آن حضرت آشنا شوند و به آن توجه کنند تا به سبک زندگی فاطمی برسند.

سزاوار است سوگواران صدیقه‌طاهره (س) در گفتار و رفتار از آن بزرگوار، پیروی و با قول و زبان، مردم را به‌سوی اهل‌بیت (ع) جذب کنند. به حکم این حدیث حضرت فاطمه (س)، پیامبر و امام، دو پدر امت اسلامی‌اند و وظیفه مسلمانان یعنی فرزندان این دو، اطاعت و موافقت با رفتار و گفتار آنان است؛ چون این پدران دلسوز، آگاه‌ترین انسان‌ها هستند و جامع‌ترین و بهترین برنامه زندگی الهی را برای بشر آورده‌اند.

منبع حدیث: تفسیر امام‌حسن عسکری (ع)، ص ۳۳۰/ البرهان فی تفسیرالقرآن، سید‌هاشم‌بن‌سلیمان بحرانی، ج ۴، ص ۳۰۷/ بحارالانوار، ج ۲۳، ص ۲۵۹ و ج ۳۶، ص ۹/ عوالم‌العلوم و المعارف و الاحوال من الایات و الاخبار و الاقوال مستدرک سیده النساء الی الامام‌الجواد علیهماالسلام، ج ۱۱، ص ۸۶۷.