معرفی علمایی که در حرم مطهر امام رضا(ع) مدفون هستند ورود دسته‌های عزاداری با طبل و سنج به شارستان‌ها در حرم مطهر رضوی ممنوع است بازدید اعضای فراکسیون شعائر اسلامی مجلس از خدمت رسانی به زائران پیاده امام رضا(ع) + عکس نخستین گروه ازعمره‌گزاران ایرانی راهی مدینه شدند (یکم شهریور ۱۴۰۴) اطعام زائران بر سفره پربرکت سلطان خراسان | روایت ۳۱ سال خدمت یک خانواده مشهدی به امام هشتم (ع) + فیلم ضیافت اخلاص در میدان توحید| روایت شهرآرانیوز از اطعام ۷۰ هزار نفر در موکب بزرگ جوادالائمه (ع) مشهد حرم امام رضا (ع) میزبان زائران شیعه میانمار در روز‌های پایانی ماه صفر ورود بیش از ۳۰۰ هزار زائر پیاده امام‌ رضا (ع) به مشهد مقدس سوگواره «غریب قریب» و «به جای مادر» ویژه بانوان در حرم مطهر رضوی برگزار می‌شود مدیرعامل مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی: هنر زبان ما برای رساندن مفاهیم رضوی به مخاطب است خدمت شیرین زائران کوچک امام مهربانی‌ها در «شربتخانه امام جواد(ع)» شهادت امام رضا(ع) در مشهد هیئت کجا بریم؟ مبارزه با انحراف، چکیده سیره سیاسی امام مجتبی (ع) محل های اسکان رایگان زائران در مشهد برای روزهای پایانی صفر و شهادت امام رضا (ع) جزئیات مراسم شام غریبان شهادت امام رضا (ع) مراسم خطبه‌خوانی شب شهادت امام رضا (ع) در حرم مطهر رضوی برگزار می‌شود بزرگداشت حماسه‌ای به قدمت ۱۲۰۰ سال | عزاداری تاریخی زنان نوغان در روز شهادت امام رضا (ع) برگزار می‌شود مشهد، قلب ایران و ستون خیمه این سرزمین آغاز پویش ملی «قدم قدم تا بهشت» برای قرآن‌آموزان سراسر کشور «در سوگ اسوه حسنه»؛ اجتماع بزرگ قرآنی شب رحلت پیامبر اعظم (ص) در حرم مطهر رضوی
سرخط خبرها

حکمت ضرورت نیکی به پدر و مادر براساس خطبه فدکیه حضرت فاطمه‌زهرا (س)

  • کد خبر: ۲۰۳۸۶۹
  • ۱۳ دی ۱۴۰۲ - ۱۳:۰۸
حکمت ضرورت نیکی به پدر و مادر براساس خطبه فدکیه حضرت فاطمه‌زهرا (س)
حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا جواهری - استاد دانشگاه

«برّالوالدین» چیست و چرا واجب است؟ در اسلام، مقام والدین بسیار بلند و حقوق والدین بر فرزندان، بسیار سنگین و وظایف و تکالیف فرزندان نیز بسیار گسترده است. اهل‌بیت (ع) همواره مسلمانان را به رعایت حقوق پدر و مادر دعوت کرده و فلسفه آن را نیز بیان کرده‌اند. فاطمه‌زهرا (س)، سرآمد زنان بهشتی، در خطبه فدکیه پاسخ سؤال پیش‌گفته را داده‌اند.

این بانوی بزرگ که در پرتو علم لدنی، دانشمند‌ترین زن جهان هستند، در این خطبه به تبیین فلسفه احکام پرداخته‌اند و فلسفه وجوب برالوالدین را نیز آموزش داده‌اند. حضرت زینب (س)، دختر امام‌علی (ع) و حضرت صدیقه‌طاهره (س)، از مادر مهربان خویش نقل کرده‌اند که حضرت فاطمه‌زهرا (س) در وجوب برالوالدین و علت آن فرموده‌اند: «فرض‌ا... برّالوالدین وقایه عن السخط»؛ خداوند نیکی کردن به پدر و مادر را برای جلوگیری از خشم و ناخشنودی شدید، واجب کرده است.

فریضه الهی براساس این فراز از خطبه فدکیه، نیکی به پدر و مادر فریضه است. فریضه به‌معنای واجب و بایسته و لازم و وظیفه و تکلیف و ضروری و سنت است. حضرت فاطمه‌زهرا (س) در خطبه فدکیه، فهرستی از واجبات و حکمت هریک از آن‌ها را بیان کرده‌اند. یکی از کار‌هایی که خداوند بر انسان‌ها لازم و واجب کرده، برالوالدین است. نیکی به پدر و مادر بر همه فرزندان، فریضه الهی است.

مفهوم برالوالدین برّ دربرابر پدر و مادر، بر همگان ضروری است. این واژه به‌معنای اطاعت و اظهار محبت و التزام به لوازم آن و احسان و احترام و تکریم و خیر است. هرکار خوبی که از دست فرزند برای پدر و مادر برمی‌آید، باید انجام بدهد. هر سخن و رفتاری که پدر و مادر مسلمان را خشنود می‌سازد، وظیفه فرزندان است.

اهتمام فرزندان بر رعایت حال پدر و مادر و رفع نیاز‌های آنان، لازم است هر مشکلی پدر و مادر دچار آن می‌شوند، تکلیف فرزندان است که آن را برطرف کنند. اگر پدر و مادر نیاز مالی و فقر اقتصادی پیدا کرده‌اند، کمک مالی به آنان تکلیف شرعی فرزندان است. فرزندان نباید پدر و مادر را رها کنند و تنها بگذارند. سرپرستی پدر و مادر سالمند و کهن‌سال و یاری همه‌جانبه آنان، در وظایف الهی فرزندان جای دارد. خدای بزرگ همه این اقدامات و کار‌ها را که در زیرمجموعه برالوالدین قرار دارد، بر فرزندان واجب کرده است.

سَخَط به فتح سین و خاء، بیشتر متعلق به خداوند است و گاهی درباره اولیای خدا و مؤمنان نیز به‌کار رفته است. جمله «وقایه عن السخط» علت وجوب نیکی به پدر و مادر را نشان می‌دهد. این واژه به‌معنای غضب مطلق نیست، بلکه غضب شدید را می‌رساند. سخط، اوج ناخشنودی خدا و خشم خداست که مقتضی عقوبت و عذاب الهی و بدفرجامی و سوءعاقبت است.

در این حدیث فاطمی، ضرورت حفظ و نگهداری خویش از خشم شدید پروردگار جهانیان به‌عنوان فلسفه وجوب برالوالدین، اعلام شده است. توجه به مقاصد شریعت برای درک و فهم واجبات شرعی، سودمند است. بازداشتن خویش از غضب شدید الهی و رهایی از عقوبت آفریدگار جهان در گرو نیکی به پدر و مادر است.

مطابق این فراز از خطبه فدکیه، کوتاهی فرزند از نیکی به پدر و مادر، موجب نزول عذاب الهی خواهد شد. خشنودی پدر و مادر، خشنودی خدا و رهایی از سخط الهی را به‌همراه دارد. در این حدیث، بی‌خبری از وضعیت پدر و مادر و ارتباط نداشتن پیوسته و روزانه فرزند با آن‌ها، نکوهش شده است.

اطاعت از پدر و مادر، واجب و بی‌توجهی و بی‌احترامی و توهین به آنان، حرام است؛ حرامی که سخط الهی را درپی دارد. نسل جوان جامعه اسلامی باید با وظایف خویش دربرابر پدر و مادر آشنا شود و همواره رعایت حال آن‌ها را بکند. توفیق الهی و پیشرفت و عاقبت‌به‌خیری فرزندان با بروز همه نیکی‌ها درباره پدر و مادر تضمین می‌شود.

منابع حدیث: من‌لایحضره‌الفقیه، ج ۳، ص ۵۶۸ / علل‌الشرائع، ج یک، ص ۲۴۸ / دلائل‌الامامه ابن‌جریرطبری، ص ۱۰۹ و ۱۳۹ / الاحتجاج، ج یک، ص ۱۳۱ / شرح نهج‌البلاغه ابن‌میثم بحرانی، ج ۵، ص ۱۰۵ / کشف‌الغمه فی معرفه‌الائمه (ع)، ج ۲، ص ۱۰۵ / الوافی، ج ۵، ص ۱۰۶۳ / بحارالانوار، ج ۶، ص ۱۰۷.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->