چهل کلام نورانی از امام کاظم علیه السلام

به گزارش شهرآرانیوز، کلام هر یک از امامان معصوم(ع) نوری است که اگر بر زندگی بتابد می‌تواند بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی افراد را حل کند. این چهل حدیث را در ادامه بخوانید و از آن لذت ببرید. 

۱. کلید بصیرت
الإمام الکاظم (ع: تَفَقَّهوا فی دینِ اللّهِ، فَإِنَّ الفِقهَ مِفتاحُ البَصیرَةِ.

امام کاظم (ع):در دین خدا، ژرفکاوی کنید؛ زیرا دین شناسی، کلید بصیرت است.
تحف العقول: ص۴۱۰،

۲. پیری زودرس
الإمام الکاظم (ع: کَثرَةُ الهَمِّ یورِثُ الهَرَمِ.

امام کاظم (ع):فراوانی غصّه، موجب پیری است.
تحف العقول: ص ۴۰۳،

۳. صداقت در گفتار
الإمام الکاظم (ع: مَنْ صَدَقَ لِسانُهُ زَکی عَمَلُهُ.

امام کاظم (ع):هر که زبانش صادق باشد کردارش پاکیزه است.
تحف العقول: ص ۳۸۸، س ۱۷،

۴. حسن نیت
الإمام الکاظم (ع: مَنْ حَسُنَتْ نیتُهُ زیدَ فی رِزْقِهِ.

امام کاظم (ع):هر که فکر و نیتش نیک باشد در روزی اش توسعه خواهد بود.
تحف العقول: ص ۳۸۸، س ۱۷،

۵. نیکی به برادران و خانواده
الإمام الکاظم (ع: مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِإخْوانِهِ وَ أهْلِهِ مُدَّ فی عُمْرِهِ.

امام کاظم (ع):هر که به دوستان و خانواده اش نیکی و احسان کند، عمرش طولانی خواهد شد.
تحف العقول: ص ۳۸۸، س ۱۷،

۶. دغلکاری و آزار
الإمام الکاظم (ع: لَیسَ مِن أخلاقِ المُؤمِنینَ الغِشُّ ولَا الأَذی.

امام کاظم (ع):دَغَلکاری و آزاررسانی، از اخلاق مؤمنان نیست.
الکافی: ج ۸ ص ۱۲۶ ح ۹۵،

۷. ولخرجی و اسراف
الإمام الکاظم (ع: مَن بَذَّرَ و أَسرَفَ زالَت عَنهُ النِّعمَةُ.

امام کاظم (ع):هر کس ولخرجی و اسراف کند، نعمت از او زایل می‌شود.
تحف العقول: ص ۴۰۳،

۸. راهنمای عاقل
الإمام الکاظم (ع: لِکُلِّ شَیءٍ دَلیلٌ وَ دَلیلُ الْعاقِلِ التَّفَکُّر.

امام کاظم (ع):برای هر چیزی، دلیل و راهنمائی است و راهنمای شخص عاقل، تفکّر و اندیشه می‌باشد.
تحف العقول: ۳۸۶،

۹. مشورت
الإمام الکاظم (ع: مَنِ اسْتَشارَ لَمْ یعْدِمْ عِنْدَ الصَّوابِ مادِحا، وَ عِنْدَ الْخَطإ عاذِرا.

امام کاظم (ع):کسی که در امور زندگی خود با اهل معرفت مشورت کند، چنانچه درست و صحیح عمل کرده باشد مورد تعریف و تمجید قرار می‌گیرد و اگر خطا و اشتباه کند عذرش پذیرفته است.
نزهة الناظر و تنبیه الخاطر: ص ۱۲۳، ح ۱۳،

۱۰. پرخوابی و بیکاری
الإمام الکاظم (ع: إنَّ اللّهَ جَلَّ وعَزَّ یبغِضُ العَبدَ النَّوّامَ الفارِغَ.

امام کاظم (ع):خداوند عز و جل بنده پُر خوابِ بیکار را دشمن می‌دارد.
الکافی: ۵ / ۸۴ / ۲،

۱۱. امانت داری
الإمام الکاظم (ع: رَأسُ السَّخاءِ أداءُ الأَمانَةِ.

امام کاظم (ع):سرآمد سخاوت، بازگرداندن امانت است.
نزهة الناظر: ص ۱۹۰ ح ۴۰۶،

۱۲. خلاصه علوم
الإمام الکاظم (ع: وَجَدْتُ عِلْمَ النّاسِ فی أرْبَعٍ: أوَّلُها أنْ تَعْرِفَ رَبَّکَ، وَالثّانِیةُ أنْ تَعْرِفَ ما صَنَعَ بِکَ، وَالثّالِثَةُ أنْ تَعْرِفَ ما أرادَ مِنْکَ، وَالرّابِعَةُ أنْ تَعْرِفَ ما یخْرِجُکَ عَنْ دینِکَ.

امام کاظم (ع):تمام علوم جامعه را در چهار مورد شناسائی کرده ام:
اوّلین آن‌ها این که پروردگار و آفریدگار خود را بشناسی و نسبت به او شناخت پیدا کنی.
دوّم، این که بفهمی که از برای وجود تو و نیز برای بقاء حیات تو چه کار‌ها و تلاش هائی صورت گرفته است.
سوّم، بدانی که برای چه آفریده شده‌ای و منظور چه بوده است.
چهارم، معرفت پیدا کنی به آن چیزهائی که سبب می‌شود از دین و اعتقادات خود منحرف شوی یعنی راه خوشبختی و بدبختی خود را بشناسی و در جامعه چشم و گوش بسته حرکت نکنی.
کافی: ج ۱، ص ۵۰، ح ۱۱،

۱۳. اسباب رحمت و برکت الهی
الإمام الکاظم (ع: إنَّ أهْلَ الاْ رْضِ مَرْحُومُونَ ما یخافُونَ، وَ أدُّوا الاْمانَةَ، وَ عَمِلُوا بِالْحَقِّ.

امام کاظم (ع):اهل زمین مورد رحمت ـ و برکت الهی ـ هستند، مادامی که خوف و ترس (از گناه و معصیت داشته باشند)، ادای امانت نمایند و حقّ را دریابند و مورد عمل قرار دهند.
تهذیب الا حکام: ج ۶، ص ۳۵۰، ح ۹۹۱،

۱۴. انسان‌های دو چهره و دو زبان
الإمام الکاظم (ع: بِئْسَ الْعَبْدُ یکُونُ ذاوَجْهَینِ وَ ذالِسانَینِ.

امام کاظم (ع):بد شخصی است آن که دارای دو چهره و دو زبان می‌باشد، ـ که در پیش رو چیزی گوید و پشت سر چیز دیگر ـ.
تحف العقول: ص ۲۹۱،

۱۵. خسارت دیده
الإمام الکاظم (ع: اَلْمَغْبُونُ مَنْ غَبِنَ عُمْرَهُ ساعَة.

امام کاظم (ع):خسارت دیده و ورشکسته کسی است که عُمْر خود را هر چند به مقدار یک ساعت هم که باشد بیهوده تلف کرده باشد.
نزهة الناظر و تنبیه الخاطر حلوانی: ص ۱۲۳، ح ۶.

۱۶. فرق عاقل و جاهل
الإمام الکاظم (ع: ما قُسِّمَ بَینَ الْعِبادِ أفْضَلُ مِنَ الْعَقْلِ، نَوْمُ الْعاقِلِ أفْضَلُ مِنْ سَهَرِالْجاهِلِ.

امام کاظم (ع):چیزی با فضیلت‌تر و بهتر از عقل، بین بندگان توزیع نشده است، تا جائی که خواب عاقل بهتر از شب زنده داری جاهل بی خرد است.
تحف العقول: ص ۲۱۳،

۱۷. اداء امانت و راستگویی
الإمام الکاظم (ع: أداءُالاْمانَةِ وَالصِّدقُ یجْلِبانِ الرِّزْقَ.

امام کاظم (ع):امانت داری و راست گوئی، هر دو موجب توسعه روزی می‌شوند.
تحف العقول: ص ۲۹۷،

۱۸. خیانت و دروغ
الإمام الکاظم (ع: الْخِیانَةُ وَالْکِذْبُ یجْلِبانِ الْفَقْرَ وَالنِّفاقَ.

امام کاظم (ع):خیانت در امانت و دروغ گوئی موجب فلاکت و بیچارگی و سبب تیرگی دل می‌باشد.
تحف العقول: ص ۲۹۷،

۱۹. قدرت معنوی
الإمام الکاظم (ع: مَنْ اَرادَ أنْ یکُونَ أقْوی النّاسِ فَلْیتَوَکَّلْ علَی اللّهِ.

امام کاظم (ع):هرکس بخواهد (در هر جهتی) قوی ترینِ مردم باشد باید توکّل در همه امور، بر خداوند سبحان نماید.
بحارالا نوار: ج ۷۵، ص ۳۲۷، ضمن ح ۴.

۲۰. اینگونه باش
الإمام الکاظم (ع: أبْلِغْ خَیرا وَ قُلْ خَیرا وَلاتَکُنْ إمَّعَة.

امام کاظم (ع):نسبت به هم نوع خود خیر و نیکی داشته باش، و سخن خوب و مفید بگو، و خود را تابع بی تفاوت و بی مسئولیت قرار مده.
تحف العقول: ص ۳۰۴،

۲۱. برخورد با عالم و جاهل
الإمام الکاظم (ع: عَظِّمِ العالِمَ لِعِلْمِهِ وَدَعْ مُنازَعَتَهُ، وَ صَغِّرِالْجاهِلَ لِجَهْلِهِ وَلاتَطْرُدْهُ وَلکِنْ قَرِّبْهُ وَ عَلِّمْهُ.

امام کاظم (ع):عالم را به جهت عملش تعظیم و احترام کن و با او منازعه منما، و اعتنائی به جاهل مکن، ولی طردش هم نگردان، بلکه او را جذب نما و آنچه نمی‌داند تعلیمش بده.
تحف العقول: ص ۲۰۹،

۲۲. دنیا مانند مار
الإمام الکاظم (ع: مَثَلُ الدّنیا مَثَلُ الْحَیةِ، مَسُّها لَینٌ وَ فی جَوْفِهَا السَّمُّ الْقاتِلِ، یحْذَرُهَاالرِّجالُ ذَوِی الْعُقُولِ وَ یهْوی اِلَیهَا الصِّبْیانُ بِأیدیهِمْ.

امام کاظم (ع):مَثَل دنیا همانند مار است که پوست ظاهر آن نرم و لطیف و خوشرنگ، ولی در درون آن سمّ کشنده‌ای است که مردان عاقل و هشیار از آن گریزانند و بچّه صفتان و بولهوسان به آن عشق می‌ورزند.
تحف العقول: ص ۲۹۲،

۲۳. دنیا مانند آب دریا
الإمام الکاظم (ع: مَثَلُ الدُّنیا مَثَلُ ماءِ الْبَحْرِ کُلَّما شَرِبَ مِنْهُ الْعطْشانُ اِزْدادَ عَطَشا حَتّی یقْتُلُهُ.

امام کاظم (ع): مثَل دنیا (و اموال و زیورآلات و تجمّلات آن) همانند آب دریا است که انسانِ تشنه، هر چه از آن بیاشامد بیشتر تشنه می‌شود و آنقدر میل می‌کند تا هلاک شود.
تحف العقول: ص ۲۹۲،

۲۴. ترک اهل بیت (ع)
الإمام الکاظم (ع: مَنْ تَرَکَ أهْلَ بَیتِ نَبیهِ ضَلَّ.

امام کاظم (ع):هرکس اهل بیت پیغمبر (ص) را رها کند گمراه می‌گردد.
اصول کافی: ج ۱ ص ۷۲ ح ۱۰.

۲۵. مشقت در کودکی
الإمام الکاظم (ع: یسْتَحَبُّ غَرامَةُ الْغُلامِ فی صِغَرِهِ لِیکُونَ حَلیما فی کِبَرِهِ.

امام کاظم (ع):بهتر است پسر را در دوران کودکی به کار‌های مختلف و سخت، وادار نمائی تا در بزرگی حلیم و بردبار باشد.
وسائل الشّیعة: ج ۲۱، ص ۴۷۹، ح ۲۷۸۰۵.

۲۶. خوب خرج کردن برای خانواده
الإمام الکاظم (ع: ینْبَغی لِلرَّجُلِ أنْ یوَسِّعَ عَلی عَیالِهِ لِئَلاّ یتَمَنَّوْا مَوْتَهَ.

امام کاظم (ع):سزاوار است مرد نسبت به اهل منزل خود دست و دل باز باشد و در حدّ توان رفع نیاز کند تا آرزوی مرگش را ننمایند.
وسائل الشّیعة: ج ۲۱، ص ۴۷۹، ح ۲۷۸۰۵.

۲۷. محاسبه نفس
الإمام الکاظم (ع: لَیسَ مِنّا مَنْ لَمْ یحاسِبْ نَفْسَهُ فی کُلِّ یوْمٍ، فَإِنْ عَمِلَ حَسَنا إسْتَزادَ اللّهَ، وَ إنْ عَمِلَ سَیئا اسْتَغْفَرَ اللّهَ وَ تابَ اِلَیهِ.

امام کاظم (ع):از شیعیان و دوستان ما نیست، کسی که هر روز محاسبه نَفْس و بررسی اعمال خود را نداشته باشد، که اگر چنانچه اعمال و نیاتش خوب بوده، سعی کند بر آن‌ها بیفزاید و اگر زشت و ناپسند بوده است، از خداوند طلب مغفرت و آمرزش کند و جبران نماید.
وسائل الشّیعة: ج ۱۶، ص ۹۵، ح ۲۱۰۷۴.

۲۸. عمل از روی درایت
الإمام الکاظم (ع: قَلیلُ الْعَمَلِ مِنَ الْعاقِلِ مَقْبُولٌ مُضاعَفٌ وَ کَثیرُ الْعَمَلِ مِنْ أهْلِ الْهَوی وَالْجَهْلِ مَرْدُودٌ.

امام کاظم (ع):اعمال شخص عاقل مقبول است و چند برابر أجر خواهد داشت، ولی شخص نادان و هوسران گرچه زیادکار و خدمت و عبادت کند پذیرفته نخواهد بود.
الکافی: ج ۱ ص ۱۷ ح ۱۲.

۲۹. اسباب نورانیت چشم
الإمام الکاظم (ع: ثَلاثَةٌ یجْلُونَ الْبَصَرَ: النَّظَرُ إلَی الخُضْرَةِ، وَالنَّظَرُ إلَی الْماءِ الْجاری، وَالنَّظَرُ إلَی الْوَجْهِ الْحَسَنِ.

امام کاظم (ع):سه چیز بر نورانیت چشم می‌افزاید: نگاه بر سبزه، نگاه بر آب جاری و نگاه به صورت زیبا.
وسائل الشّیعة: ج ۵، ص ۳۴۰، ح ۳.

۳۰. محبوب‌ترین بنده
الإمام الکاظم (ع): إنَّ أحَبَّ عِبادِ اللّهِ إلَى اللّهِ المُتَّقِی التّائِبُ.

امام کاظم (ع): محبوب ترینِ بندگان در نزد خداوند، پرهیزگار توبه کننده است.
تفسیر القمّی: ج ۲ ص ۳۷۷، دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۸، صفحه: ۲۰،

۳۱. طلب روزی حلال مانند جهاد در راه خدا
الإمام الکاظم (ع): مَن طَلَبَ هذَا الرِّزقَ مِن حِلِّهِ لِیعودَ بِهِ عَلى نَفسِهِ وعِیالِهِ، کانَ کَالمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللّهِ عز و جل.

امام کاظم (ع): هر کس این روزى را از حلالش بجوید تا آن را براى خود و خانواده اش فراهم آورَد، مانند مجاهدِ در راه خداوند عز و جل است.
الکافی: ج ۵ ص ۹۳ ح ۳، دانشنامه قرآن و حدیث جلد ۱۸، صفحه: ۴۹۴،

۳۲. پذیرایی از مهمان
الإمام الکاظم (ع): إنَّ رَسولَ اللّهِ (ص) کانَ إذا أتاهُ الضَّیفُ أکَلَ مَعَهُ، ولَم یرفَع یدَهُ مِنَ الخوانِ حَتّى یرفَعَ الضَّیفُ یدَهُ.

امام کاظم (ص): پیامبر خدا (ص) هر گاه برایش مهمان مى آمد، غذایش را با او مى خورد و دست از سفره نمى کشید تا آن که مهمان، دست مى کشید.
الکافی: ج ۶ ص ۲۸۶ ح ۴، سیره پیامبر خاتم (ص)، جلد۴ صفحه: ۳۰۸،

۳۳. یاد مرگ
الإمام الکاظم (ع) ـ عندَ قَبرٍ ـ: إنّ شیئا هذا آخِرُهُ لَحَقیقٌ أن یزهَدَ فی أوَّلِهِ، و إنّ شیئا هذا أوَّلُهُ لَحَقیقٌ أن یخافَ آخِرُهُ.

امام کاظم (ع) ـ در کنار یک گور ـ فرمود: چیزى که پایانش این است، سزاست که از همان آغاز دل از آن برکَنند و چیزى که آغازش این است، بجاست که از پایانش بترسند.
معانی الأخبار: ۳۴۳ / ۱، میزان الحکمه، جلد ۹ صفحه: ۲۵۰،

۳۴. عاقل و دروغگویی
الإمام الکاظم (ع) ـ لِهشامٍ و هُو یعِظُهُ ـ: إنّ العاقِلَ لا یکذِبُ و إن کانَ فیهِ هَواهُ.

امام کاظم (ع) ـ در اندرز به هشام ـ فرمود: خردمند دروغ نمى گوید، اگر چه منافع او در آن باشد.
بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۰۵ /۱، میزان الحکمه، جلد ۱۰ صفحه: ۶۱،

۳۵. نوع نگاه به دنیا
الإمام الکاظم (ع): کُن فِی الدُّنیا کَساکِنِ دارٍ لَیسَت لَهُ، إنَّما ینتَظِرُ الرَّحیلَ.

امام کاظم (ع): در دنیا، مانند کسى باش که در خانه اى ساکن است که مال او نیست و منتظر رفتن است.
تحف العقول: ص ۳۹۸، دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث، جلد ۱ صفحه: ۸۲،

۳۶. باارزش‌ترین مردم
الإمام الکاظم (ع): إنَّ أعظَمَ النّاسِ قَدرا الَّذی لا یرَى الدُّنیا لِنَفسِهِ خَطَرا.

امام کاظم (ع): با ارزش ترینِ مردم، کسى است که براى دنیا ارزشى قائل نباشد.
الکافی: ج ۱ ص ۱۹ ح ۱۲، دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث، جلد ۲ صفحه: ۹۴،

۳۷. ادخال سرور
الإمام الکاظم (ع): مَن أدخَلَ عَلى مُؤمِنٍ سُروراً فَرَّحَ اللَّهُ قَلبَهُ یومَ القیامَةِ.

امام کاظم (ع): هر کس مؤمنى را شاد کند، خداوند در روز رستاخیز، او را بسیار دل شاد خواهد کرد.
الکافی: ج ۲ ص ۱۹۷ ح ۲، الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث، جلد ۱ صفحه: ۳۹۰،

۳۸. غیبت
الإمام الکاظم (ع): مَلعونٌ مَنِ اغتابَ أخاهُ.

امام کاظم (ع): ملعون است کسى که از برادرش غیبت کند.
بحار الأنوار: ۷۸ / ۳۳۳ /۹، میزان الحکمه، جلد ۸ صفحه: ۵۷۷،

۳۹. جهاد زن
الإمام الکاظم (ع): جِهادُ المَرأةِ حُسنُ التَّبَعُّلِ.

امام کاظم (ع): جهاد زن، خوب شوهردارى کردن است.
الکافی: ۵ / ۵۰۷ /۴، میزان الحکمه، جلد ۵ صفحه: ۱۰۰،

۴۰. در صورت ناتوانی از زیارت قبور اهل بیت (ع)
الإمام الکاظم (ع): مَن لَم یستَطِعْ أن یزُورَ قُبُورَنا فَلْیزُرْ قُبُورَ صُلَحاءِ إخوانِنا.

امام کاظم (ع): هر که نتواند قبرهاى ما را زیارت کند، قبور برادرانِ صالح ما را زیارت نماید.
بحار الأنوار: ۷۴ / ۳۱۱ /۶۵، میزان الحکمه، جلد ۵ صفحه: ۱۲۹،

۴۱. نخستین احسان به فرزند
الإمام الکاظم (ع): أوَّلُ ما یبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ أن یسَمِّیهُ بِاسمٍ حَسَنٍ.

امام کاظم (ع): نخستین احسانى که مرد به فرزند خود مى کند، این است که نام نیکویى برایش انتخاب کند.
الکافی: ۶ / ۱۸ /۳، میزان الحکمه، جلد ۵ صفحه: ۴۰۶،

۴۲. عمل به وعده به کودکان
الإمام الکاظم (ع): إذا وَعَدتُمُ الصِّغارَ فأوفُوا لَهُم.

امام کاظم (ع): هرگاه به کودکان و عده اى دادید به آن عمل کنید.
بحار الأنوار: ۱۰۴ / ۷۳ /۲۳، میزان الحکمه، جلد ۱۳ صفحه: ۲۵۲،

۴۳. عزت در گرو حفظ زبان
الإمام الکاظم (ع): اِحفَظْ لِسانَکَ تَعِزَّ.

امام کاظم (ع): زبانت را نگه دار تا عزیز گردى.
الکافی: ۲ / ۱۱۳ /۴، میزان الحکمه، جلد ۷ صفحه: ۳۷۰،

۴۴. ترس از خدا حتی در تنهایی
الإمام الکاظم (ع): لیسَ مِن شیعَتِنا مَن خَلا ثُمّ لَم یرُعْ قلبُهُ.

امام کاظم (ع): شیعه ما نیست کسى که در تنهایى و خلوت، دلش ترسان [از خدا]نباشد.
بصائر الدرجات: ۲۴۷ / ۱۰، میزان الحکمه، جلد ۶ صفحه: ۱۱۹

در ادامه حتما بخوانید ویژه برنامه های حرم مطهر رضوی به مناسبت شهادت امام موسی الکاظم(ع)