برای لطف کردن دنبال بهانه است

از زیبایی‌های دین ما این است که در معارف ما آمده است خداوند مهربان برای توجه به ما دنبال بهانه است، منتظر اراده و حرکت و حتی نیتی ازسوی ما برای باز کردن باب محبتش به‌سوی ماست و حتی فراتر از این.

یکی از دعا‌های زیبایی که از اهل‌بیت (ع) به ما رسیده است، دعای ماه رجب است. در اوایل این دعا فرازی وجود دارد که می‌گوید: «یَا مَنْ یُعْطِی الْکَثِیرَ بِالْقَلِیلِ؛‌ای خدایی که به کم ما، بسیار می‌بخشی!».
اگر درست فکر کنیم، می‌بینیم همه اعمال عبادی و غیرعبادی ما ناقص است. نماز‌های ما سرشار از حواس‌پرتی و ناخالصی است. روزه هایمان هم همین‌طور، ولی خدای بزرگ با همین اعمال به ما توجه و عنایت می‌کند.

خداوند در آیه۱۶۰ سوره انعام، به همین مضمون اشاره می‌کند؛ آنجا که می‌فرماید: «مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَه فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَ مَنْ جَاءَ بِالسَّیِّئَه فَلَا یُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ؛ هرکه کار نیکو کند، پاداش او ۱۰ برابر آن خواهد بود و هرکه کار زشت کند، به قدر کار زشتش مجازات شود و بر آن‌ها اصلا ستم نخواهد شد».

این شیوه برخورد خداوند متعال درباره کار‌های خوب، بعضی جا‌ها نمود دارد؛ مثلا در دستورات دینی ما آمده است هرکه در این ماه، سه روز روزه بگیرد، گویا همه ماه را روزه گرفته است؛ زیرا هر روزش ۱۰ روز حساب مى‌شود. همچنین پاداش ده برابر حداقل است. بعضى اعمال، در بعضى شرایط و براى بعضى افراد، پاداش تا هفتصد برابر بلکه بى‌حساب هم دارد.

مصداق این معنا، روایت معروفی است که در وصف حال سلمان فارسی وارد شده است که حضرت امام‌صادق (ع) فرمودند: «روزى پیغمبر اکرم (ص) به اصحاب خود فرمودند: کدام‌یک از شما تمام مدت عمر خود را روزه می‌گیرید و کدام‌یک تمام شب‌ها را [برای عبادت]بیدار می‌مانید؟ سلمان فارسى عرض کرد: اى رسول خدا! من پیوسته روز‌ها را روزه می‌گیرم و شب‌ها را به عبادت و شب‌زنده‌دارى مشغول هستم و هر روز یک دور قرآن ختم می‌کنم».

بعضى اصحاب از سخنان سلمان غضبناک شدند و گفتند: «اى رسول خدا! این مرد فارسى می‌خواهد بر ما عرب‌ها فخر و مباهات کند. او دروغ می‌گوید؛ ما بسیارى از روز‌ها را دیده‌ایم که روزه‌دار نیست و شب‌ها می‌خوابد».

پیغمبر اکرم فرمودند: «چه می‌گویید؟ سلمان مانند لقمان حکیم است. از او سؤال کنید تا جواب بدهد». آن‌وقت سلمان گفت: «در هرماه سه روز روزه می‌دارم و خداوند می‌فرماید: مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَه فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها؛ هرکه عمل نیکى به‌جا آورد، خداوند ده‌برابر پاداش به او مرحمت مى‌کند. من ماه شعبان را به ماه رمضان متصل می‌کنم؛ این‌گونه تمام روز‌ها را روزه می‌دارم و، چون پیغمبر اکرم (ص) فرمودند هرکه با طهارت بخوابد، مانند آن است که شب‌زنده‌دارى کرده است، من هم شب‌ها با وضو می‌خوابم و هر روز سه‌مرتبه سوره اخلاص می‌خوانم».

در ادامه حتما بخوانید خطبه باران

صحابه، چون این سخنان را از سلمان شنیدند، مانند آنکه سنگى به دهانشان انداخته باشند، شرمسار شدند و دیگر سخنى نگفتند.
در فراز بعدی دعای بالا آمده است: «یَا مَنْ یُعْطِی مَنْ سَأَلَهُ؛ یعنی به هرکه از تو چیزی بخواهد، می‌بخشی!».

البته اینجا توضیحی وجود دارد که استجابت بعضی دعا‌ها «اجل» است و بعضی «عاجل». اولی یعنی گاهی چیزی را از خدا طلب می‌کنی، اما با توجه به مصلحت تو و حکمت الهی، ده سال یا بیست سال بعد اجابت می‌شود یا حتی در آن دنیا نتیجه آن دعا را مشاهده می‌کنی و گاهی عاجل است؛ یعنی در لحظه اجابت می‌شود، ولی درکل هیچ خواسته‌ای در درگاه الهی بدون جواب نمی‌ماند؛ و در فراز‌های بعد اشاره می‌کنند که حتی به کسی که از تو چیزی نخواسته است یا آن که حتی تو را نمی‌شناسد، می‌بخشی و لطف می‌کنی.

این گوشه‌ای از زیبایی کار خداوند جمیل است و از زیبایی‌های این دعای گران‌بهاست؛ که کاش خداوند بزرگ، ما را قدردان این ادعیه و اهل انس با آن قرار بدهد و آنچه برای دوستان خود در پاسخ به این دعا‌ها اجابت می‌کند، برای ما هم اجابت کند.
ان‌شاءا...!