با چند زبان در دنیا می‌توان «شاهنامه» خلق کرد؟

به گزارش شهرآرانیوز زبان فارسی استوارتر از آن است که عواملی، چون واژه سازی خیابانی جوان‌ها یا تلاش طالبان برای نادیده گرفتن و به زوال رساندن آن، بتواند زمینش بزند یا آن را به دست فراموشی بسپارد. این، لب کلام حسن انوری، استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ نویس است که با خبرگزاری ایسنا انجام داده است. گفت وگویی که درباره اهمیت و جایگاه زبان و ادبیات فارسی است و در آن از شاهکارهایی، چون شاهنامه فردوسی نیز سخن به میان آمده است. مطلب زیر گزیده‌ای از صحبت‌های این استاد زبان و ادبیات فارسی است.

اگر زبان فارسی نبود ایران تکه تکه می‌شد

زبان فارسی رابط بین اقوام مختلف ایرانی است؛ ایران کشوری است با قومیت‌های مختلف و هر قومیتی هم زبان خاصی برای خود دارد؛ ترک‌ها به زبان ترکی در آذربایجان و کرد‌ها به زبان کردی در کردستان، لر‌ها به زبان لری در لرستان، بلوچ‌ها به زبان بلوچی در بلوچستان و گیلک‌ها به زبان گیلکی در گیلان صحبت می‌کنند و اگر بخواهند با هم ارتباط پیدا کنند، زبان فارسی است که رابط بین این اقوام مختلف می‌شود.

یک لحظه فکر کنید اگر زبان فارسی نبود، هویت ایرانی چه شکلی پیدا می‌کرد. در واقع ملت ایران هویت خود را از زبان فارسی می‌گیرد و اگر زبان فارسی نبود، ایران شاید تکه تکه می‌شد؛ بنابراین زبان فارسی از این جهت مهم‌ترین عنصر فرهنگی ایران است.

طالبان عبث می‌کوشد

زبان فارسی، زبان رسمی و ملی ایران و زبان رسمی و ملی دو کشور دیگر یعنی افغانستان و تاجیکستان است. اگرچه در این اواخر طالبان زبان فارسی را کنار گذاشته اند، ولی زبان فارسی کنارگذاشتنی نیست. طالبان عبث می‌کوشند و هرگز نمی‌توانند زبان پشتو را جانشین زبان فارسی کنند.

هیچ حماسه‌ای در دنیا به پای شاهنامه نمی‌رسد

سومین نکته این است که زبان فارسی، زبانی است که در آن شاهکار‌های جهانی به وجود آمده است. شما چند زبان را می‌شناسید که در آن اثری مانند «شاهنامه» به وجود آمده باشد؟ اگر خیلی مته به خشخاش بگذارید فقط «ایلیاد» هومر را می‌توانید نام ببرید، بقیه حماسه‌های تاریخی که تعدادشان هم زیاد نیست، همه پایین‌تر از شاهنامه هستند چه از نظر اثری که بر ملتشان گذاشته اند و چه از نظر اثری که بر ادبیات جهان داشته اند. «شاهنامه» یک شاهکار بی مانند در زبان فارسی است که نظیر ندارد.

البته در کنار «شاهنامه» آثار دیگری نیز داریم که آن‌ها هم در حد خود یگانه هستند. شما آیا زبانی را می‌شناسید که اثری مانند دیوان حافظ یا کلیات مولانا یا کلیات سعدی در آن به وجود آمده باشد؟ این‌ها بعد از شاهنامه مهم‌ترین عناصر فرهنگی ما و یکی دیگر از امتیازات زبان فارسی هستند.

یک زبان بین المللی پیش از زبان فرانسوی و انگلیسی

یکی دیگر از ویژگی‌های زبان فارسی از جهت مدنی و تمدنی است. اگر بخواهیم از منظر روابط بین المللی به زبان فارسی نگاه کنیم باید بگویم زمانی که زبان فرانسوی و زبان انگلیسی هنوز بین المللی نشده بودند، زبان فارسی، زبان بین المللی بود؛ زبان فارسی از اقصی نقاط هندوستان تا جنوب شرقی اروپا، زبان طبقه فرهیخته و به قول فرنگی‌ها طبقه الیت جامعه بود، پادشاهان عثمانی نه تنها فارسی را خوب می‌دانستند، به زبان فارسی شعر می‌سرودند. در جنوب شرقی اروپا و در هرزگوین برای بسیاری از آثار ادبی فارسی شرح نوشته شده است؛ مثلا «شرح حافظ» که در آنجا نوشته شده، خیلی معروف است و حتی امروزه هم حافظ شناسان به آن مراجعه می‌کنند.

در ادامه حتما بخوانید استفاده از روش‌های خلاقانه برای معرفی شاهنامه فردوسی در مشهد

واژه‌های خیابانی گذرا هستند

[..]بنابراین این واژه‌های خیابانی که جوان‌ها می‌سازند و گاه به صورت شوخی به کار می‌برند مثلا «خفن» و نظایر آن اولا زودگذر هستند و اگر زودگذر نباشند، در مقابل این زبان معیاری که بسیاری از نویسندگان نوشته اند، نمی‌تواند ارزشی داشته باشد؛ بنابراین اصلا نباید نگران بود که جوان‌ها این کلمات را به کار می‌برند.

خانم مهشید مشیری همه این‌ها را به صورت فرهنگ جمع آوری کرده است و زمانی که می‌خوانید واقعا مبتذل هستند و چیزی نیستند که نماینده فرهنگ ایران و پایدار باشند. ابدا نباید نگران شوید، همان طورکه افغان‌ها نباید نگران بشوند که طالبان دارد زبان فارسی را از بین می‌برد.