درباره رضا صادقی، نخبه مشهدی ریاضیات و هم‌دوره‌ای مریم میرزاخانی

باران بی امان، لباس‌های سیاه را بر تن بازماندگان چشم به راه سنگین‌تر کرده است. پدر و مادر‌ها با حلقه‌های گل آمده اند. گل‌هایی که این بار نه گردن، که تابوت جوانانشان را مزین کند. قرار بود یک سمینار علمی پربار باشد با دستاورد‌هایی ماندگار، نه سفری بی بازگشت با داغ همیشگی بر دل خانواده ها.

 پیکر‌ها را که به والدین تحویل می‌دهند و مراسم سوگواری تمام می‌شود، تمامی پیکر‌ها به سوی بهشت زهرا (س) تهران منتقل می‌شوند، جز یک تابوت که سفرش ادامه دارد، رضا صادقی به مشهد برمی گردد تا با مساعدت تولیت آستان قدس رضوی در صحن جمهوری حرم مطهر به آغوش خاک سپرده شود. رضاصادقی، هم دوره‌ای مریم میرزاخانی بود. با این تفاوت که میرزاخانی در پایتخت متولد شده و ادامه تحصیل داده بود، اما رضا صادقی روستازاده‌ای بود از توابع مشهد که با نهایت تلاش، استعدادهایش را پرورش می‌داد.

 مادرش می‌گوید: رضا در سال سوم راهنمایی ریاضی یازده ونیم شد. سه سال بعد سر از المپیاد در آورد و این نشان دهنده تلاش بیش از حد او بود. وقتی می‌گوییم نابغه ممکن است دانش آموزان فکر کنند آن‌هایی که موفق می‌شوند بدون تلاش بوده است. رضا پشتکار عجیبی داشت. در خانه ریاضی می‌خواند، خسته که می‌شد به سراغ دیوان اشعار شاعرانی مثل سعدی می‌رفت. یعنی خستگی درس را با خواندن و مطالعه برطرف می‌کرد.

 پسربچه درس خوان و کوشای خانواده صادقی در دوران ابتدایی آن قدر از سوی معلم هایش تشویق و تحسین شد که دست آخر خانواده را برای فرصت شکوفایی بیشتر ترغیب کرد تا به مشهد کوچ کنند. به گفته مادرش: «اصلا دلیل آمدن ما به مشهد، رضا بود. از ابتدای دبیرستان هم با قبولی در استعداد‌های درخشان، در جمع همتایان خود قرار گرفت و هم زمان در مسابقات قرآن و نهج البلاغه شهرستان و ناحیه نیز شرکت کرد و در ادامه، طی دوسال متوالی یعنی سوم و چهارم دبیرستان در دو رشته کامپیوتر و ریاضی استان، موفق به کسب مدال شد، نقره کامپیوتر و طلای ریاضی.»

به این ترتیب صادقی از آزمون کنکور معاف و مستقیما مهیای حضور در دانشگاه صنعتی شریف شد. پس از این دستاورد بود که به عضویت تیم ریاضی ایران درآمد و پس از شرکت در سی و پنجمین المپیاد ریاضی هنگ کنگ، رتبه دوم را در میان ۶۹ رقیب از کشور‌های گوناگون، کسب کرد. 

پس از آن به موجب مدال طلای دوازدهمین المپیاد ریاضی و پنجمین المپیاد کامپیوتر کشوری، برای شرکت در سی و ششمین المپیاد ریاضی جهان در تورنتوی کانادا انتخاب شد و در سال ۱۳۷۴ با مدال طلا به ایران برگشت. یکم مهر همان سال نیز به دانشکده ریاضی صنعتی شریف وارد شد تا تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته ریاضی محض آغاز کند در حالی که هم زمان رشته زبان فرانسه را نیز به موازات ریاضیات ادامه می‌داد. دانشجوی سال اول دانشکده، همچنان نیز تدریس و تمرین ریاضی در دانشکده علوم ریاضی صنعتی شریف و دوره آموزشی المپیاد ریاضی در باشگاه جوانان دانش پژوه به پا به پای دیگر فعالیت هایش پی گرفت.

 او که هم زمان از سوی مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات، بورسیه شده بود، در همان ترم اول سال تحصیلی کتاب «ریاضی عمومی ۲» را به نگارش درآورد، اما اسفند سال ۱۳۷۶ و شرکت در بیست و دومین رقابت و نخستین سمینار ریاضی دانشجویان کشور در اهواز، سرنوشت ناگواری را برای رضا‌ی بیست ساله در پی داشت. او که به همراه ۲۸ دانشجوی دیگر از دانشگاه صنعتی شریف، راهی اهواز شده بود تا مقاله «اعداد ساختنی، جهان متناهی» اش را ارائه دهد،

 در راه بازگشت از سمینار، جایی حوالی پلدختر لرستان، با سقوط اتوبوس حامل دانشجویان به دره، به همراه شش تن دیگر از جمله راننده، جان خود را از دست داد. بعدتر، تحقیقات علت سانحه را لغزندگی جاده بر اثر بارندگی، فرسودگی اتوبوس، فقدان سرعت سنج در اتوبوس و تسلط نداشتن راننده اعلام کرد. اگر رضا صادقی مجال حیات داشت، امروز بی شک از دانشمندان بنام در سطح بین الملل شناخته می‌شد.

سرنوشت دو تن از بازماندگان سانحه سقوط اتوبوس دانشجویان شریف در سال ۱۳۷۶

رویا بهشتی زواره

رویا بهشتی زواره پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه صنعتی شریف برای ادامه تحصیل راهی آمریکا شد و در بیست وشش سالگی دوره دکتری ریاضی را در دانشگاه MIT به پایان برد. او مدتی به عنوان پژوهشگر ارشد ریاضی در مؤسسه ریاضیات ماکس پلانک آلمان فعالیت داشت و یک سال بعد به عنوان پژوهشگر پسادکتری به دانشگاه کویین کینگستون کانادا رفت. 

وی در سال ۲۰۰۶ در حالی که فقط ۲۹ سال داشت به عنوان محقق ارشد به دانشگاه کالیفرنیا در برکلی پیوست و از همان سال استادیار ریاضی دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس است. بهشتی زواره در سال ۲۰۰۹ به دانشیاری دانشگاه ارتقا یافت.

در ادامه حتما بخوانید مرگ ۱۷ هزار و ۱۷۷ نفر در سال ۱۴۰۲ بر اثرحوادث رانندگی

مریم میرزاخانی

میرزاخانی ۱۷ سال پس از سانحه سقوط اتوبوس در حالی که استاد دانشگاه استنفورد بود به عنوان نخستین زن ریاضی دان جهان موفق به دریافت مدال «فیلدز» شد که از آن به عنوان «نوبل ریاضیات» یاد می‌شود. میرزاخانی که به دلیل تحقیقات برجسته اش در حوزه هندسه و نظریه ارگودیک کاملا شناخته شده است به همراه آرتور آویلا، مانجول بهارگوا و مارتین هایرر، ۲۳ مرداد سال ۱۳۹۳ در کنگره بین المللی ریاضیات در سئول کره جنوبی مدال فیلدز ۲۰۱۴ را دریافت کرد. بنابر اعلام داوران، مریم میرزاخانی در زمینه نظریه سطوح ریمانی و فضا‌های مدولی آن به پیشرفت‌های چشمگیری رسید و افق‌های جدیدی را در این رشته گشود. میرزاخانی در سال ۱۳۹۶ پس از تحمل یک دوره بیماری بدرود حیات گفت.