خراسان رضوی، دروازه تجارت با ازبکستان

بر اساس گزارشی که مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران اعلام کرده است، روابط اقتصادی ایران و ازبکستان از سال ۲۰۱۶ اهمیت یافته است. ایران و ازبکستان، علاوه بر اتاق مشترک، دارای کمیسیون مشترک اقتصادی هستند. همچنین این دو کشور، در کنار کشور‌های عمان و ترکمنستان، عضو موافقت‌نامه عشق‌آباد درباره تأسیس دالان حمل‌ونقل و گذر بین‌المللی هستند.

به گفته فعالان اقتصادی، توان ایران در تولید محصولاتی از جمله دارو، موادغذایی، مصالح ساختمانی، کشاورزی و صدور خدمات فنی و مهندسی از جمله مهم‌ترین نقاط قوت روابط تجاری ایران و ازبکستان است و علاقه‌مندی دو کشور برای برقراری تعامل تجاری در سال‌های اخیر زمینه ارتقای این مهم بین دو کشور را فراهم کرده است. اگرچه مشکلات حمل‌ونقل ریلی، فقدان اتصال خاکی دو کشور و نیاز به عبور از طریق ترکمنستان، کمبود پرواز بین دو کشور و تعرفه‌های گمرکی موانع توسعه روابط تجاری دو کشور هستند. 

در همین راستا رویداد تجارت با آسیای میانه، از خلیج‌فارس تا تاشکند با هدف بررسی و آشنایی با فرصت‌های تجاری و اقتصادی کشور ازبکستان با حضور محمدرضا توکلی‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، میرخلدوروف رئیس دپارتمان تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی اتاق بازرگانی و صنعت ازبکستان، علی ماروسی مدیر مرکز حقوقی و داوری لاهه و رحمت‌ا... خرمالی رایزن بازرگانی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ازبکستان در محل پارلمان بخش خصوصی استان برگزار شد.

گذر از عقب‌ماندگی در آسیای میانه 

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه ازبکستان در مدت پنج سال اخیر در آسیای میانه پیشرفت کرده و تبدیل به یک کشور پیشرو شده است، گفت: کشور‌های غربی و شرقی برای تعامل با این کشور نظر مساعد پیدا کرده و در آن سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی انجام داده‌اند. 

محمدرضا توکلی‌زاده با اشاره به اینکه این کشور رشد اقتصادی خوبی داشته است و در مقدمات تبدیل به یک کشور صنعتی قرار دارد، بیان کرد: این کشور تبدیل به یکی از مقاصد گردشگری شده است و امکاناتی مشابه اصفهان دارد. اگرچه صنعتی نیست، اما در مقدمه صنعتی‌شدن است و ۲۹ درصد کل واردات آن اقلام صنعتی هستند. 

وی افزود: البته در زمینه صادرات صنعتی فقط نباید خراسان را در نظر بگیریم، بلکه باید به دیگر توانایی ایران در زمینه صادرات به این کشور مانند محصولات کشاورزی و مواد معدنی نیز توجه داشته باشیم. صادرات کل کشور می‌تواند از مسیر تجار خراسانی رقم بخورد. اگرچه چالش‌هایی نظیر حمل‌ونقل و امور بانکی مطرح است که در صورت پیوستن به FATF این توسعه رقم خواهد خورد. اگر بتوانیم واگن‌های ایرانی ریلی را بر روی خطوط ازبکستان حرکت بدهیم، موفق خواهیم بود. مانند آنچه در این زمینه با ترکمنستان به توافق رسیدیم. 

عمر ۲۰ ساله رایزنی در باب حمل‌ونقل ریلی 

همچنین رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی در این نشست بیان کرد: مسئله حمل‌ونقل واگن‌های ایران را حدود ۲۰ سال است که دنبال می‌کنیم و نیازمند تصویب قانون در مجلس بود که محقق شد. 
محمدحسین روشنک افزود: واگن‌های ایرانی باید استاندارد‌هایی را رعایت کنند که بتوانند از CIS عبور کنند. در این زمینه باید نامه‌ای به راه‌آهن زده شود و از وزارت راه‌وشهرسازی خواسته شود که واگن‌های ایرانی بتوانند از CIS عبور کنند.

نرخ تولید ناخالص و عدد تورم در ازبکستان

رئیس دپارتمان تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی اتاق بازرگانی و صنعت ازبکستان در ادامه این نشست با اشاره به توسعه روابط تجاری ایران و ازبکستان و روابط فرهنگی خوبی که بین این دو کشور برقرار است به بیان آمار‌هایی درباره تعامل‌ها و شرایط اقتصادی که در ازبکستان وجود دارد پرداخت و گفت: کشور ازبکستان از لحاظ ارتباطات هوایی در سطح پرواز‌ها ۵۰درصد و در بحث شهری‌سازی حدود ۵۰درصد است. نیمی از جمعیت ازبکستان شهرنشین هستند و طبیعتا نشان‌دهنده رشد این کشور است. 

میرخلدوروف با بیان اینکه در بحث حمل‌ونقل عمومی و کالا‌ها بزرگراه‌هایی هست که ازبکستان را به کشور‌های اروپا و جنوب غربی آسیا و CIS وصل می‌کند اظهار کرد: تورم این کشور از عدد ۱۴.۴ در سال ۲۰۲۱ به عدد ۸.۷درصد در سال ۲۰۲۳ کاهش‌یافته است.

ارتقای صادرات برای تولیدکنندگان تا ۳ هزار آیتم 

وی افزود: تولیدکنندگان ازبکستانی قادر هستند صادراتشان را تا ۳هزار آیتم بالا ببرند بدون اینکه شامل مالیات شود. در یک بازه زمانی سه‌ساله در این کشور سرمایه‌گذاری‌ها از سه دهم میلیون دلار به ۳میلیون دلار رسیده و در پنج سال به ۱۰میلیون دلار رسیده است.
میرخلدوروف در ادامه بیان کرد: برای بخش واردات رشد ۳۳درصدی در سرمایه‌گذاری داشته‌ایم و میزان حقوق در این کشور ۳۵۲دلار در ماه است که درآمد مالیات ۱۲درصد و همیشه ثابت است.

ظرفیت‌های ازبکستان 

رئیس دپارتمان تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی اتاق بازرگانی و صنعت ازبکستان در بخش تعاملات اقتصادی به آمار منسوجات اشاره کرد و گفت: در منسوجات ۱.۱میلیون تن و ۹۵۰تن نخ در سال تولید می‌کنیم. یکی از صنایعی که رشد سریع داشته چرم‌های بازیافتی است که ۲.۷میلیون متر مربع بوده است. 

وی همچنین به پیشرفت ازبکستان در کشاورزی پرداخت و بیان کرد: محصولات کشاورزی سبزی ۱۴.۱میلیون تن و انگور ۴.۶ میلیون تن بوده است. محصولات کشاورزی و غذایی صادر شده ۸۰۰ هزار تن سبزیجات، ۸۳ هزار تن خربزه و طالبی و ۵۹۶ هزار تن میوه و ۸۶۹ هزار تن مواد غذایی بوده است. 

در ادامه حتما بخوانید ایران، رتبه ششم صادرات به تاجیکستان را دارد

آمار صادرات و واردات ایران با ازبکستان

رایزن بازرگانی سفارت جمهوری اسلامی ایران در ازبکستان با بیان اینکه تعامل ما در دولت سیزدهم با ازبکستان ارتقا یافت، گفت: در سه ماه اول ۱۴۰۳ حدود ۹۰ میلیون دلار صادرات و ۲۰ میلیون دلار واردات داشتیم. ایران در جایگاه ۱۹ رنکینگ تجاری ازبکستان قرار دارد. 

رحمت‌ا... خرمالی با اشاره به روابط سیاسی خوب دو کشور به زمینه‌های صادراتی به ازبکستان پرداخت و گفت: حوزه محصولات ساختمانی، محصولات دارویی و بهداشتی، حوزه شیمیایی مانند انواع مایع‌های ظرف‌شویی، پودر‌های شوینده، صابون، کف‌پوش‌های مخملی مانند موکت‌ها، محصولات لبنی یک برند خاص، حوزه صنعت که شامل ماشین‌آلات هستند و تجهیزات گلخانه‌ای از جمله مزیت‌های صادراتی استان خراسان رضوی به ازبکستان هستند.

وی افزود: محصولات پتروشیمی، انواع محصولات شیمیایی و کشاورزی از جمله کالا‌های مهم صادراتی ایران به ازبکستان هستند. خرما و حبوبات و خوراک آبزیان، کیوی و پرتقال و نارنگی و انواع ماشین‌های سنگ‌شکن در صدر صادرات ایران به ازبکستان است. همچنین از ازبکستان انواع نخ، ابریشم خام و حبوبات وارد شده است. 

فرصتی برای تعامل تجاری، اما بااحتیاط 

مدیر مرکز حقوقی و داوری لاهه نیز در این نشست به چالش‌های حقوقی‌ای اشاره کرد که در ماهیت هر تجارتی ممکن است اتفاق بیفتد و بیان اینکه ۱۰ چالش اساسی در تجارت با آسیای میانه به‌ویژه ازبکستان مطرح است، گفت: یک تجارت موفق نیازمند زنجیره تأمین است و تجارت با ازبکستان به دلیل دسترسی‌نداشتن به دریا یک چالش است. 

علی ماروسی در ادامه بیان کرد: تأخیر در پرداخت‌ها، ارائه دیتا‌هایی که ممکن است بهتر از واقعیت باشد، دسترسی راحت‌نداشتن به شرکت‌های تجاری، ناهماهنگی مارکت دیتاها، نبود نیروی ماهر، مسائل مربوط به دیجیتال و وابستگی ازبکستان به واردات مواد اولیه در تولید از جمله این چالش‌ها هستند.