تیغ رانیتیدین همچنان می‌بُرد

ملیحه فلاح/شهرآرانیوز - داروی رانیتیدین برای آن‌هایی که با بیماری‌های گوارشی دست و پنجه نرم می‌کنند، نامی آشناست؛ دارویی که تجویز و توزیع آن از ۲۵ فروردین امسال به دلیل سرطان زا شناخته شدنش ممنوع اعلام شده است. با این حال بررسی‌های میدانی خبرنگار شهرآرا حکایت از آن دارد که خیلی از داروخانه داران بی توجه به ابلاغیه‌های قانونی، اقدام به فروش آن می‌کنند. این مشکل آنجایی رخ می‌نماید که در داروخانه‌ها داروی سایمتیدین یعنی جایگزین تزریقی رانیتیدین به شدت کمیاب است و نسخه پیچان داروخانه‌ای به صورت چراغ خاموش داروی ممنوعه این روز‌ها را به خورد بیماران می‌دهند.
در بازدید‌های میدانی شهرآرا مشخص شد باوجود ارسال نامه‌ای از سوی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به همه شرکت‌های داروسازی و داروخانه ها، هنوز این دارو به صورت کامل جمع آوری نشده و حتی بیش از نیمی از این داروخانه‌ها اقدام به فروش آن به مردم می‌کنند.
اولین داروخانه‌ای که به سراغ آن می‌رویم در میدان امام رضا (ع) واقع است و بدون هیچ چک و چانه ای، بسته قرص رانیتیدین را روی پیشخوان می‌گذارد و دستگاه کارت خوان را به سمتمان می‌چرخاند. مسئول فروش داروخانه در پاسخ به اینکه چرا داروی رانیتیدین در بازار کم شده است، بدون اشاره به ممنوعیت فروش آن، می‌گوید: به دلیل مشکلاتی در دارو قرار است همه شرکت‌های پخش دارو اقدام به جمع آوری محصولات خود از بازار کنند، اما تاکنون فقط تعدادی از این شرکت‌ها کالا‌های خود را مرجوع کرده اند و بخش دیگری از این دارو هنوز در بازار موجود است. از او درباره نوع تزریقی این دارو می‌پرسیم که می‌گوید: جایگزین آن، داروی سایمتیدین است که اکنون مقدار آن در بازار محدود است. در خیابان چمران سراغ داروخانه بعدی می‌رویم که البته قانون مدار است و از همان ابتدا با معرفی فاموتیدین، از مشکلات کشف شده در داروی رانیتیدین و ممنوعه بودن آن برایمان می‌گوید. خانم مسئول در داروخانه خیابان چمران هم سایمتیدین را جایگزین تزریقی این دارو معرفی می‌کند و می‌گوید: فعلا تعداد محدودی از این دارو داریم. مسئول داروخانه بعدی در خیابان آخوند خراسانی نیز می‌گوید که فروش این دارو ممنوع شده است و اوهم فاموتیدین را به عنوان جایگزین داروی محبوب رانیتیدین معرفی می‌کند. اما آمپول سایمتیدین در این داروخانه هم موجود نیست و آقای دکتر برای این پرسش که جایگزین آن در دارو‌های موجود چیست، پاسخی ندارد.

چند جعبه داروی سرطان زا داریم
جست وجو را ادامه می‌دهیم و باز هم می‌توانیم داروی ممنوعه را در داروخانه‌ای دیگر در خیابان امام رضا (ع) پیدا کنیم. مسئول این داروخانه هم پس از ارائه همه توضیحات درباره سرطان زا بودن این دارو و مرجوع کردن آن به شرکت‌های داروسازی می‌گوید: هنوز چند جعبه‌ای از این دارو را نگه داشته ایم و می‌توانیم چند بسته به شما بدهیم.
گزارش میدانی شهرآرا حکایت از این دارد که تقریبا بیش از نیمی از داروخانه‌هایی که به آن‌ها سر زدیم، به فروش این داروی ممنوعه ادامه می‌دهند؛ شاید، چون دارو‌ها توسط شرکت‌های داروسازی به صورت کامل مرجوع نشده است و برخی فروشنده‌ها نگران دارو‌های مانده در انبار خود هستند یا شاید نتیجه آزمایش‌های انجام شده روی این دارو را قبول ندارند.
داروخانه‌ای در خیابان فدائیان اسلام هم جزو داروخانه‌های قانون مدار است که مسئولش، داروی ممنوعه را به ما نمی‌فروشد و از وجود ۲ عدد سایمتیدین در داروخانه اش سخن می‌گوید.
از آنجا به سمت خیابان بهار می‌رویم و یک بسته دیگر از داروی ممنوعه رانیتیدین را بدون هیچ توضیحی از یک داروخانه خریداری می‌کنیم. حتی مسئول این داروخانه پیشنهاد فروش تعداد بیشتری از این قرص و همچنین فروش بدون نسخه نوع تزریقی داروی سایمتیدین را به ما می‌دهد که نمی‌پذیریم. مقصد بعدی ما خیابان احمدآباد است که داروخانه‌های اینجا هم رانیتیدین را مثل نقل و نبات تعارفت می‌کنند. سؤال‌های ما درباره ممنوعیت این دارو نیز زیاد به مذاق مسئول یکی از داروخانه داران این خیابان خوش نمی‌آید و ما را به پزشک معالجی که دارو را تجویز کرده است، ارجاع می‌دهد.
گشت و گذار ما به داروخانه‌ای در خیابان پاستور ختم می‌شود که خانم دکتری با توضیحاتی کامل، ما را غافلگیر می‌کند. او با اشاره به ممنوعیت فروش دارو می‌گوید: متأسفانه برخی شرکت‌های داروسازی هنوز برای مرجوع کردن این کالا‌ها اقدام نکرده اند و همه در انبار داروخانه موجود است. خانم دکتر این را هم می‌گوید که تجویز داروی سایمتیدین پیش از این منسوخ شده بود و حالا نیز برای جایگزین تزریقی داروی رانیتیدین شاید بتوانیم در داروخانه بیمارستان‌ها پنتوپرازول پیدا کنیم.

گزارشی از تخلف دریافت نکرده ایم
برای گرفتن جواب سؤال هایمان به سراغ مدیر امور دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌رویم. علی روح بخش در پاسخ به این سؤال که چرا هنوز در برخی داروخانه‌ها این دارو به فروش می‌رسد، با ارائه چند نامه به شهرآرا، توضیح می‌دهد که پس از اعلام سازمان غذا و دارو مبنی بر جمع آوری اشکال مختلف رانیتیدین شامل قرص، شربت و آمپول، در تاریخ ۲۶ فروردین امسال به همه مدیران شبکه‌های بهداشت و درمان و بیمارستان‌های مشهد، نامه‌ای مبنی بر جمع آوری این دارو ارسال شده است.
او می‌گوید: همچنین در تاریخ ۲۷ فروردین امسال، دستور جمع آوری رانتیدین را به مسئولان فنی همه شرکت‌های پخش دارو و همچنین مؤسس و مسئول فنی داروخانه‌ها ابلاغ کرده ایم.
پس عرضه این دارو در داروخانه‌ها غیرقانونی است؟ این سؤال بعدی ما از این مقام مسئول است که در پاسخ به آن می‌گوید: این دارو نباید عرضه شود و مسئولان فنی داروخانه‌ها هم باید به عنوان نماینده ما به این موضوع توجه داشته باشند.
روح بخش با بیان اینکه تاکنون گزارشی مبنی بر فروش رانیتیدین دریافت نکرده ایم، می‌گوید: اگر این دارو جمع نشده باشد، ما این را از چشم داروساز می‌بینیم.

نامه برای جایگزین تزریقی رانیتیدین
او با بیان اینکه اکنون در تأمین نوع تزریقی داروی سایمتیدین مشکل داریم، می‌افزاید: به دلیل جمع آوری ناگهانی رانیتیدین برای جایگزین کردن نوع تزریقی سایمتیدین، با کمبود مواجه شدیم.
روح بخش با تأیید عوارض موجود در سایمتیدین ادامه می‌دهد: با این همه با ارسال نامه‌ای به سازمان، کمبود داروی سایمتیدین را گزارش داده ایم.

اطلاع رسانی به تمام داروخانه‌ها
رئیس انجمن داروسازان خراسان رضوی نیز درباره این موضوع به شهرآرا می‌گوید: به همه داروخانه‌ها اطلاع داده ایم که فروش این دارو ممنوع است.
علی رضا شهریاری، سازمان غذا و دارو را مرجع بررسی نفروختن دارو در داروخانه‌ها می‌داند و می‌افزاید: فروش این دارو از زمان اعلام سازمان غذا و دارو در داروخانه‌ها ممنوع شد.
او با بیان اینکه سایمتیدین قبل از رانیتیدین و فاموتیدین جمع شده بود، اضافه می‌کند: برای جایگزین تزریقی رانیتیدین، پنتوپرازول در بیمارستان‌ها تجویز می‌شود.