تولید انیمیشن های اسلامی برای کشورهای آسیایی و اروپایی

غلامرضا زوزنی/شهرآرا - استفاده از رسانه‌های نوین و محصولات آن چند سالی است که برای مبلغان دین و شریعت مهم شده است. بخشی از تولیدات انبوهی که در زمینه فرهنگ ایرانی، اسلامی در کشور تولید شده را افرادی همانند حجت‌الاسلام سید علی پورحسینی انجام داده‌اند که هم از نظر فنی و هم به لحاظ محتوایی درخور توجه است.

پورحسینی فعالیت خود را در زمینه تولید ویدئو و کتاب از نیمه دوم سال 1387 با گروه «نما» در مدرسه علمیه معراج آغاز کرده است. از آن سال تا کنون بیش از 600 عنوان کتاب در حوزه کودک و نوجوان منتشر شده و بیشتر از 3000 دقیقه ویدئو تولید کرده‌اند که 67 مجموعه آن تولیدات انیمیشنی است. بعد از حدود 21 سال فعالیت با جمع محدودی که داشتند توانستند نخستین مدرسه علمیه‌ای را که به مسئله تولید محتوای رسانه‌ای توجه ویژه دارد راه‌اندازی کنند.

این مدرسه برای جریان‌سازی در زمینه تولید محتوایی محصولات فرهنگی و رسانه‌ای به همت مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان گشایش یافته است. پورحسینی می‌گوید در تمام این مدت فعالیت هنری‌اش از هیچ دستگاه و نهادی کمک مالی نگرفته و همه فعالیت‌ها و تولیدات او و گروهش با پیوست اقتصادی و بازدهی مالی بوده است.در ادامه بخشی از گفت‌وگوی ما با او درباره چالش‌های پیش رویش در حوزه تولید انیمیشن و مدرسه‌ای که مدیریتش را بر عهده دارد می‌خوانید.  

 آثار بسیاری را شما در طول سال‌های گذشته تولید کرده‌اید. خروجی آن کجا نمایش داده شده است؟
رویکرد ما با بسیاری از استودیوهای تولید انیمیشن فعال متفاوت است. ما چون مبلغانی را داشتیم که برای تبلیغ به خارج از کشور اعزام می‌شدند بازار خارجی در دسترس تولیدات ما قرار گرفت. بسیاری از جوامع را که به آن فکر نمی‌کردیم، مصرف‌کننده محصولات انیمیشنی ما شدند و از طریق همان مبلغان محصولاتمان را به دست مخاطبان می‌رسانیم. شاید ما هرگز به این فکر نمی‌کردیم که مردم کشورهایی مانند عراق، سوریه، لبنان، فرانسه، ایتالیا، آلمان و ... که دسترسی بیشتری به انیمیشن‌های روز دنیا دارند، راغب تماشای انیمیشن‌های ما باشند.

 داخل کشورمان چطور؟
حدود 18 انیمیشن از میان آثارمان از شبکه‌های مختلف سیما پخش شده است اما ما به دنبال این هستیم در کشورهایی که برای تبلیغ اسلام کمتر فعالیتی صورت گرفته فعالیت کنیم.
مسلمانان و علاقه‌مندان به دین اسلام بیرون از مرزهای ایران اسلامی که دسترسی کمتری به معارف دینی دارند جامعه هدف ما هستند.

 توجه به مخاطب خارجی باعث نمی‌شود تولیدکنندگان انیمیشن دینی از مخاطب داخلی غافل شوند؟
نیازمندی جامعه ما برای کسب معارف دینی و اسلامی بسیار زیاد است؛ اما چرخه عرضه این محصول در داخل کشور معیوب است. ما نیروهای مستعد و توانمندی داشتیم که به دلیل همین نقص عرضه از فعالیت در حوزه تولید انیمیشن دست کشیده‌اند. این تولید نیست که محصول را به دست مخاطب می‌رساند. متأسفانه کار کردن با شبکه‌های داخلی بسیار سخت‌تر از کارکردن با شبکه‌های خارجی است. خارجی‌ها می‌دانند که سطح انیمیشن کشورمان از بسیاری کشورهای منطقه و حتی جهان بالاتر است و محصولات ما را می‌خرند. اما چرخه عرضه در داخل به این باور نرسیده است. گاهی اثری را برای ارزیابی به شبکه تلویزیونی داخلی می‌سپاریم، دو سال یا سه سال زمان می‌برد تا جواب ارزیابی را بدهند و عملا آن اثر بیات می‌شود.

 کشور ما جزو معدود کشورهایی است که تلویزیونش ملی و انحصاری است با وجود این محدودیت‌ها، حوزه علمیه خراسان مدرسه‌ای تخصصی در زمینه تولیدات رسانه‌ای راه‌انداخته است، درباره آن قدری توضیح دهید.
مدرسه علمیه معراج به نوعی یک دانشکده است. در این مدرسه طلبه‌هایی مشغول به تحصیل می‌شوند که در سطح دو و سه (از سال پنجم به بعد) حوزه علمیه مشغول به تحصیل باشند. در واقع افرادی که در ادامه زندگی طلبگی‌شان می‌خواهند فعالیت‌های تخصصی را انجام دهند به این مدرسه می‌آیند. در معراج رشته تخصصی اخلاق و تربیت اسلامی دائر است. به این ترتیب که دو رویکرد آموزشی کوتاه مدت و بلند مدت در این رشته وجود دارد. هدف از دوره بلند مدت این است که افراد را به نقطه‌ای از نظریه‌پردازی در بحث تولید رسانه‌ای چه به لحاظ فنی و چه به لحاظ محتوایی برساند.
خروجی ورود به این دوره بلند مدت یا یک محقق خواهد بود، یا مدرسی را تحویل جامعه می‌دهد و یا مبلغی را روانه عرصه تبلیغ می‌کند. تولید محتوای انیمیشنی یک تبلیغ مدرن است که به نظر می‌رسد دوستان طلبه باید به آن توجه ویژه داشته باشند.

 تولید محتوای رسانه‌ای و فرهنگی با اخلاق و تربیت اسلامی چه ارتباطی دارد؟
مسئله استفاده از دستاوردهای انسانی برای انتقال مفاهیمی الهی است. ما باور داریم انیمیشن، یا هر قالب دیگر، با اینکه دست‌آورد بشر است، می‌تواند دست‌آویزی برای رشد اخلاق باشد. اگر فکر کنیم از دستاوردهای بشری نمی‌توان برای رشد و تعالی انسان استفاده کرد باید خیلی چیزها را کنار بگذاریم.

  با وجود رشته‌های متعدد دانشگاهی، راه‌اندازی مدرسه علمیه‌ای که به موضوع رسانه توجه کند چه ضرورتی دارد؟
ما نیازمند این هستیم افرادی که دست به قلم هستند در کنار آگاهی و تخصص داشتن روی فن و تکنیک‌های فیلم‌نامه‌نویسی، با محتوای غنی اسلامی نیز آشنایی داشته باشند. همواره این کمبود وجود داشته و این یک ضعف در جامعه تولید‌کننده محصولات رسانه‌ای‌، فرهنگی محسوب می‌شده است که ما از نظر فنی و تکنیکی به دستاوردهای خوبی دست‌یافته‌ایم. مدل‌سازی‌ها خوب است، متحرک‌سازی‌ها هم همین‌طور است. حتی در زمینه صداگذاری و جلوه‌های صوتی و تصویری به سطوح عالی جهانی دست پیدا کرده‌ایم، اما در حوزه تولید محتوایی شاهد کمبود کارشناسان متخصص هستیم. نیروی متخصصی که دو بال داشته باشد؛ اول اینکه توانمندی‌های فنی داشته، و دوم به مسائل دینی که برگرفته شده از متون اسلامی است مشرف باشد. مدرسه تخصصی معراج برای رفع نیاز جامعه در این قسمت از سوی حوزه علمیه خراسان راه‌اندازی شد.