بازچرخانی آب علیه کم آبی در مشهد

امیررضا وثوقی/ شهرآرانیوز  - «اجرای طرح جداسازی و بازچرخانی آب‌های خاکستری، نقطه عطفی در فعالیت‌های توسعه‌ای زیستی در شهر محسوب می‌شود و با اطلاع رسانی جامع شهرداری و مشارکت مردم مشهد، این طرح موفق خواهد شد.» این جملات، بخشی از سخنان شهردار مشهد در نشست امضای تفاهم نامه سه جانبه بین شهرداری مشهد، آبفای مشهد و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان برای اجرای طرح جداسازی و بازچرخانی آب‌های خاکستری بود.
آذرماه سال ۹۷ مصوبه‌ای از سوی شورای شهر با موضوع مدیریت مصرف آب و جداسازی و بازچرخانی فاضلاب خاکستری با هدف بهبود محیط زیستی و استفاده بهینه از منابع آبی شهر به شهرداری مشهد ابلاغ شد. طبق این مصوبه، آب خاکستری شامل آب حاصل از روشویی خانه در حمام، ماشین لباس شویی و بخشی از آب ظرف شویی می‌شود. این آب در فرایند جداسازی و بازچرخانی پس از جداسازی لوله‌های ساختمان به منبعی در پایین ساختمان منتقل می‌شود و با گذر از تصفیه ساده‌ای در تأمین آب فلاش تانک و آبیاری فضای سبز زیر سطحی به کارگیری می‌شود. این پروژه مهم شهری در مرحله اول به صورت آزمایشی در ۲ مدرسه، ۲ واحد مسکونی و یک دانشگاه اجرایی شده و نتایج آن، مدیریت شهری را ترغیب کرده است که آن را در بخش‌های مختلف شهر مشهد، به شکل گسترده اجرا کند.

طرحی برای رفع دغدغه کم آبی
به گفته شهردار مشهد، تأمین منابع آب به ویژه نیاز آب فضای سبز شهر مشهد، از محل بازچرخانی آب‌های خاکستری باید افزایش یابد که با اهتمام شورای شهر مشهد به ایجاد شبکه جداسازی آب خام از آب شرب، می‌توان به آن دست یافت.
محمدرضا کلائی در این نشست با بیان اینکه فعالیت‌هایی که در زمینه کاهش ورودی به فاضلاب اتفاق می‌افتد، می‌تواند به توسعه فضای سبز اقلیم خشک شهر مشهد کمک کند، افزود: با اجرای این طرح، دغدغه افرادی که نگران افزایش مصرف منابع آبی با توسعه فضای سبز مشهد هستند، تاحدودی برطرف می‌شود.
کلائی با قدردانی از سازمان نظام مهندسی و شرکت آبفا برای همکاری در حوزه هوشمندسازی ساختمان‌ها و مدیریت منابع آبی با شهرداری مشهد گفت: یکی از اولویت‌های جدی مدیریت شهری، اجرای سیاست زیست پذیرکردن فضای مشهد از محل تغذیه فضای سبز با آب‌های بازچرخانی شده است. وی افزود: این مسئله باید به صورت تدریجی، توأم با ایجاد آموزش، انگیزه و همراه با آگاه سازی مرحله به مرحله اجرا شود.

آب مشهد؛ تولیدِ کمتر از نیاز
فرماندار مشهد نیز در این نشست با اشاره به اینکه آب مورد نیاز مشهد ۱۳ هزار و ۲۰۰ میلی لیتر بر ثانیه است، اما آب تولیدی شهر تقریبا ۱۱ هزار میلی متر است، افزود: طرح جداسازی و بازچرخانی آب، یکی از بهترین روش‌های مبارزه با کم آبی در این کلان شهر محسوب می‌شود. به گفته سیدمحمدرضا هاشمی حجم زیادی از آب شرب در مصارف مسکونی هدر می‌رود، اما اجرای این روش، علاوه بر مدیریت مصرف آب شرب، تأثیر بسزایی در حفظ و نگهداری فضای سبز شهری مشهد دارد. وی افزود: بی شک مردم از این طرح استقبال می‌کنند؛ زیرا نقش مهمی در کاهش هزینه‌های مصرفی خانوار خواهد داشت.
شهناز رمارم، عضوی شورای شهر مشهد، هم مطالعات تطبیقی را لازمه اجرای این طرح بیان کرد و گفت: با این مطالعات، آزمون و خطا‌ها را کاهش خواهیم داد. وی افزود: شهردار مشهد به عنوان شهرداری پیشرو، توجه خاصی به سیاست‌های زیست محیطی شورای اسلامی شهر پنجم دارد.
همچنین علیرضا شهریاری، دیگر عضو شورای شهر، اجرای طرح جداسازی فاضلاب خاکستری را اتفاقی ماندگار در شهر مشهد دانست و گفت: باید آنچه در توان داریم برای اجرای این طرح در شهر بگذاریم؛ شاید در سال‌های آینده دوباره در معرض خشک سالی قرار بگیریم، اما می‌توانیم با عزمی راسخ با آن مقابله کنیم.

اجرای طرح در ۷ منطقه و ۱۱ مدرسه
معاون خدمات شهری شهردار مشهد نیز در تشریح این طرح که برای نخستین بار در کشور به شکل گسترده اجرا می‌شود، گفت: این طرح طبق مصوبه مدیریت مصرف آب و جداسازی فاضلاب شهری با رویکرد کمک به محیط زیست شهر در قالب یک تفاهم نامه سه جانبه در شهر مشهد اجرا می‌شود. مهدی یعقوبی با بیان اینکه «علاوه بر ۵ نمونه آزمایشی، اجرای این طرح را در ۱۱ مدرسه مختلف در ۷ منطقه مشهد در دستورکار قرار دادیم و تا ماه‌های آینده از آن بهره برداری خواهیم کرد»، گفت: این طرح به مدت ۶ ماه در ساختمان‌های گروه د (ساختمان‌های مرتفع شهری) و ساختمان‌های عمومی گروه ج (واحد‌های تجاری) لازم الاجراست و پس از این مدت و رفع نواقص و اشکالات احتمالی حین اجرای گسترده این پروژه تصمیم‌های مجدد در این زمینه انجام خواهد شد.
وی افزود: این طرح برای سایر ساختمان‌ها به صورت تشویقی اجرا خواهد شد؛ سازندگان ساختمان درصورت اجرای این طرح تا سقف ۵ میلیون تومان کمک و هدیه تشویقی دریافت می‌کنند و همچنین آبفا تخفیف ۲۰ درصدی در دریافت هزینه دفع فاضلاب این ساختمان‌ها اعمال می‌کند.
به گفته معاون خدمات شهری شهردار مشهد، هزینه اجرای طرح جداسازی و بازچرخانی آب‌های خاکستری براساس امکانات، حجم مخزن و تعداد واحد‌های آن بین ۸ تا ۲۵ میلیون تومان متغیر است که به صورت میانگین برای ساختمان‌های معمولی در شهر مشهد ۱۰ میلیون تومان خواهد بود. یعقوبی افزود: این مبلغ در مدارس به دلیل حجم بالای مخزن آن تا ۷۰ میلیون تومان هزینه دارد.
وی با اشاره به کاهش ۷۰ درصدی فاضلاب مازاد با اجرای گسترده این طرح ادامه داد: در آیین نامه این طرح، وظایف همه ارگان‌های مرتبط در تسهیل اجرای آن برای شهروندان لحاظ شده است.

بازگشت ۵۰ تا ۸۰ درصد آب مصرفی
مدیرعامل شرکت آبفای مشهد نیز در این نشست با بیان اینکه این پروژه به شکل آزمایشی نتایج مثبتی دربرداشته است، گفت: اجرای طرح جداسازی و بازچرخانی آب‌های خاکستری باتوجه به هزینه اندک آن می‌تواند ۵۰ تا ۸۰ درصد آب مصرفی ساختمان‌ها را به چرخه مصرف بازگرداند.
به گفته حسن اسماعیلیان، شهرداری مشهد به عنوان اولین کلان شهر کشور، به موضوع مهم جداسازی فاضلاب ورود کرده است و با اجرای آن، گامی بلند برای تأمین منابع آبی برداشته خواهد شد؛ مشهد می‌تواند به شهر پایلوت (آزمایشی) برای اجرای طرح جداسازی آب خاکستری تبدیل شود.
در این مراسم رئیس نظام مهندسی ساختمان استان نیز تأکید کرد: نباید دست و پای سازندگان را برای دریافت مجوز پایان کار بست. محمدحسین شرکا افزود: با اجرای سیاست الزامی طرح جداسازی و بازچرخانی آب‌های خاکستری در ساختمان‌های مرتفع و درپیش گرفتن سیاست تشویقی برای ساختمان‌های مسکونی شهر، گام به گام به اجرای نهایی جداسازی فاضلاب شهری در مشهد نزدیک می‌شویم.