توضیح جدید فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره جایگزینی واژه «هفتک» به‌جای «تیک»
مسئول کارگروه عمومی گروه‌واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی از معادل‌سازی واژه‌های عمومی گفت و درباره «هفتک» که به عنوان معادل واژه «تیک» انتخاب شده است، توضیح داد.
به گزارش شهرآرانیوز، مهدیه برآبادی اظهار کرد: گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی شامل نزدیک‌به شصت کارگروه تخصصی در رشته‌های تخصصی در کنار کارگروه واژه‌های عمومی است. وظیفه اعضای این کارگروه، که همگی از پژوهشگران باتجربهٔ گروه واژه‌گزینی هستند، این است که با پایش و رصد مداوم رسانه‌ها، مطبوعات، تبلیغات محیطی و فضای مجازی واژه‌های عمومی را از زبان مردم گردآوری و اولویت‌بندی کند و برایشان معادل فارسی برگزیند یا بسازد. بعد از تصویب معادل در این کارگروه، واژه‌های پیشنهادی در شورای واژه‌گزینی —که جمعی از استادان زبان و ادب فارسی، زبان‌شناسی، زبان‌های باستانی و نویسندگان و مترجمان طراز اول را دربرمی‌گیرد و از آن میان می‌توان به استاد هوشنگ مرادی کرمانی، دکتر قطب‌الدین صادقی و دکتر ژاله آموزگار اشاره کرد— مطرح می‌شود و پس از گفت‌وگو و رأی‌گیری به تصویب شورا می‌رسد.
او با بیان اینکه «هفتک» در برابر واژه «تیک» به‌عنوان واژه عمومی در کارگروه عمومی گروه واژه‌گزینی فرهنگستان مطرح شده و طی یک جلسه همراه با چندین واژهٔ دیگر در شورای واژه‌گزینی به تصویب رسیده است، درباره این واژه توضیح داد: «هفتک» یک واژه اشتقاقی است که از اسم «هفت» و پسوند « َک» ساخته شده است. اشتقاق یکی از روش‌های واژه‌گزینی است که ما در آن از پسوندها و پیشوندها برای ساخت واژه‌ها استفاده می‌کنیم.
برآبادی در ادامه درباره پسوند « َک» گفت: این پسوند در زبان فارسی کاربردهای مختلف دارد؛ گاه به معنای تصغیر و کوچک کردن است، مثلا برای «کابین» معادل «اتاقک» به معنای اتاق کوچک را ساخته‌ایم. یکی دیگر از کاربردهای پسوند « َک» شباهت است، مثلا در واژه «سنجاقک»، پسوند « َک» شباهت را می‌رساند و در معنای کوچکی و خُردی به کار نرفته است. در «هفتک» نیز چنین کاربردی دارد و معنای شباهت می‌دهد. ما بر اساس شکل ظاهری «تیک»، که به عدد هفت شباهت دارد، معادل «هفتک» را ساخته‌ایم.
دبیر کارگروه عمومی گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در پاسخ به انتقادهایی که از تأخیر فرهنگستان در معادل‌سازی مطرح می‌شود، به روند انتخاب واژه‌ها و اولویت‌بندی‌ها اشاره کرد و گفت: ویژگی واژه عمومی آن است که به زبان عموم مردم راه یافته باشد. غالبا واژه‌های عمومی از یک حوزه تخصصی (مانند رایانه و فناوری اطلاعات یا ورزش یا گردشگری و...) پس از مدتی و به دلایلی در زبان عموم مردم رایج می‌شود. تلاش ما در کارگروه واژه‌گزینی این است که هم‌زمان با عمومی شدن واژه و شروع رواج آن در میان مردم، واژه بیگانه را شناسایی کرده و پس از بررسی‌های لازم، که البته زمان‌بر است، معادل فارسی سنجیده و مناسبی برای آن پیشنهاد کنیم.
برآبادی افزود: برای «نوموفوبیا»، که واژه سال اکسفورد شده است، معادل «بی‌گوشی‌هراسی» را پیش از آنکه رواج یابد ساختیم؛ چراکه تصور و پیش‌بینی می‌کردیم این واژه چون مربوط به فضای مجازی است به‌سرعت رایج می‌شود. البته این واژه هنوز به‌صورت عمومی‌شده درنیامده است. از طرف دیگر، واژه‌های بیگانه‌ای هم هستند که مدتی است در زبان فارسی به کار رفته‌اند، اما ما بر پایه اولویت‌بندی‌هایمان سعی می‌کنیم این واژه‌ها را هم گردآوری کنیم و برای آن معادل فارسی بسازیم و پیشنهاد کنیم.
او یادآور شد: در مورد واژه‌هایی که از حوزه تخصصی به حوزه عمومی راه پیدا می‌کنند، ناگزیریم علاوه بر جست‌وجو و بحث در گروه، از استادان و صاحب‌نظران تخصصی در کارگروه‌های دیگر راهنمایی بخواهیم و نظر آنان را جویا شویم.
مهدیه برآبادی درباره اینکه آیا فرهنگستان و گروه واژه‌گزینی تمهیدی برای نظرسنجی از مردم یا پیشنهاد واژه‌ها از طرف مردم اندیشیده است، گفت: فرهنگستان از این موضوع استقبال می‌کند که مردم نظرات خود را بگویند. حتی اگر مردم واژه بهتری پیشنهاد دهند، این پیشنهادها را در کارگره بررسی می‌کنیم و اگر به‌لحاظ ساخت زبان فارسی درست باشد و مفهوم را برساند، ممکن است آن واژه‌ها را ترجیح دهیم و انتخاب کنیم.
او در پایان یادآور شد: تمام واژه‌هایی که در گروه‌های واژگزینی تخصصی و عمومی به تصویب می‌رسد تا 3 سال جنبهٔ آزمایشی و امکان تغییر دارد و اگر در این مدت معادل پیشنهادی بهتر و دقیق‌تری مطرح شود، می‌توان آن را بررسی و جایگزین واژه مصوب فرهنگستان کرد.
منبع: ایسنا
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
