ابراز محبت والدین به فرزندان، یکی از عوامل مهم در رشد سالم فرزندان است. ابراز محبت، یک پیوند عاطفی قوی بین والدین و فرزندان ایجاد میکند که حس امنیت و آرامش را به کودک القا میکند. کودکانی که بهطور مداوم از پدر و مادر محبت دریافت میکنند، اعتمادبهنفس بیشتری دارند و راحتتر با چالشهای زندگی روبهرو میشوند.
ابراز محبت، به تقویت عزتنفس فرزندان کمک میکند تا ارزش خود را بشناسند و به تواناییهایشان ایمان داشته باشند. فرزندانی که در محیطی پر از محبت بزرگ میشوند، مهارتهای اجتماعی بهتری دارند و راحتتر با دیگران ارتباط برقرار میکنند. کودکانی که احساس امنیت و حمایت و محبت بیشتری از والدین خود دریافت میکنند، تمرکز و انگیزه بیشتری برای یادگیری و پیشرفت تحصیلی دارند.
دین اسلام بهعنوان یک دین کامل و جامع، به تمام ابعاد زندگی انسان ازجمله روابط خانوادگی و بهویژه رابطه محبتآمیز والدین و فرزندان توجه ویژهای کرده است. در آموزههای اسلامی، محبت و مهربانی والدین به فرزندان، بسیار مورد تأکید قرار گرفته و یکی از عوامل مهم رشد و تعالی کودکان، شناخته شده است. از منظر آموزههای اسلامی، محبت اساس تربیت و پایهایترین و مؤثرترین ابزار برای تربیت صحیح و صالح فرزندان است، بنابراین به فرزندان خود مناسک و مفاهیم دینی را با رفتار و کلام محبتآمیز بهصورت ساده و جذاب آموزش دهیم. با ایجاد محیطی پر از محبت و آرامش در خانه، میتوانیم فرزندانی سالم، مؤمن و متدین، موفق و خوشبخت تربیت کنیم.
پیامبر اکرم (ص) بهوضوح در حدیثی میفرمایند که محبت به کودکان و مهربانی با آنها چه اندازه اهمیت دارد: «أَحِبُّوا الصِّبْیَانَ و ارْحَمُوهُمْ وَ إِذَا وَعَدْتُمُوهُمْ شَیْئًا فَفُوا لَهُمْ فَإِنَّهُمْ لَا یَدْرُونَ إِلَّا أَنَّکُمْ تَرْزُقُونَهُمْ»؛ «کودکان را دوست بدارید و به آنها مهربانی کنید و هرگاه به آنها وعدهای دادید، به آن وفا کنید؛ زیرا آنها جز این نمیدانند که شما روزیدهنده آنها هستید». در این حدیث بر چند نکته مهم تأکید شده است: کودکان نعمتهای الهی هستند و والدین باید آنها را دوست داشته باشند و به آنها محبت کنند.
کودکان بهدلیل سن کم و ناآگاهی، به توجه و مراقبت بیشتری نیاز دارند، بنابراین والدین باید به آنها رحم و از آنها مراقبت کنند. وقتی به کودکی وعدهای داده میشود، باید به آن عمل کرد؛ زیرا کودکان به وعدههای والدین خود بسیار حساس هستند و وفا نکردن به وعده، اعتماد آنها را خدشهدار میکند. کودکان تصور میکنند که والدین آنها روزیدهنده آنها هستند و هرچه به آنها میدهند، از جانب والدین است، بنابراین والدین باید با مهربانی و سخاوت با آنها رفتار کنند.
حضرت فاطمه زهرا (س)، الگویی بینظیر از مادری مهربان و دلسوز هستند. ایشان با فرزندانشان، در نهایت محبت و عطوفت رفتار میکردند. این برخوردهای محبتآمیز، نهتنها در کلام، بلکه در رفتار و کردار ایشان نیز نمایان بود. ایشان فرزندانشان را با القاب زیبایی، چون «نور چشمم»، «میوه دلم»، «جانم»، «پسرکم» و «دخترکم» خطاب میکردند. فرزندانشان را بسیار در آغوش میکشیدند و نوازش میکردند. ایشان با فرزندانشان بازی میکردند. برای آنها داستان میگفتند و آنها را با آموزههای دینی و اخلاقی آشنا میکردند، از این روی با الگوگیری از شیوه «تربیتِ محبتمحور» آن بانوی بزرگوار، میتوانیم فرزندانمان را به بهترین نحو خداپسندانه تربیت کنیم.
یکی از اصول مهم در تربیت فرزندان از دیدگاه دین، عدالت در ابراز محبت است. دین آسمانی اسلام بر این نکته تأکید میکند که والدین باید در محبت و توجه به فرزندان خود، عدالت را رعایت کنند. این اصل، نهتنها به رشد سالم و روانی کودکان کمک میکند، بلکه به تقویت روابط خانوادگی و ایجاد حس عاطفی و برابری میان فرزندان نیز میانجامد.
با عدالت در محبتورزی به فرزندان، حس برابری و صمیمیت درمیان آنها تقویت میشود و از بروز حسادت و رقابتهای ناسالم جلوگیری میشود. فرزندی که احساس کند مورد توجه و محبت والدین است، بهتر میتواند با چالشهای زندگی روبهرو شود. عدالت در ابراز محبت، به رشد سالم عاطفی فرزندان کمک میکند و باعث میشود آنها بتوانند روابط سالمی با دیگران برقرار کنند. تبعیض در ابراز محبت، میتواند باعث بروز مشکلات روانی مانند حسادت، خشم، افسردگی و کمبود اعتمادبهنفس در کودکان شود. درمجموع، عدالت در ابراز محبت به فرزندان، یکی از اصول مهم تربیت اسلامی است. رعایت این اصل، به رشد و تعالی فرزندان کمک میکند و به تقویت بنیان خانواده میانجامد.