«جمعه سیزدهم» با ماسک و دستکش

غلامرضا زوزنی/ شهرآرانیوز - یکی از تماشاخانه‌های تئاتر در مشهد روز گذشته و یک هفته پس از سالن‌های سینما فعالیت خود را از سر گرفت. این تماشاخانه بعد از پنج ماه تعطیلی در‌های خود را به روی مخاطبان مشتاق و علاقه‌مند باز کرد.
قطعا کرونا تماشای تئاتر در تماشاخانه‌ها و در میان تماشاگران را با تغییراتی همراه کرده است. تغییراتی که همه ناچار به پذیرش آن هستند تا جان تئاتر از این مهلکه سالم به‌در رود. دیگر خبری از سالن‌های پر و نشستن روی پله‌های تماشاخانه نیست و مخاطبان هنر‌های نمایشی باید با رعایت فاصله اجتماعی روی صندلی‌ها بنشینند. استفاده از ماسک هم ضروری است. تئاتر مشهد، بعد از این وقفه با روی صحنه بردن یک نمایش رسما فعالیت خود را آغاز کرد. «جمعه سیزدهم» به کارگردانی امیر هاشمی‌مهر و تهیه‌کنندگی عسل طهرانی در سالن اصلی پردیس تئاتر مستقل مشهد اجرا شد که در روز نخست با استقبال تماشاگران همراه بود.
در ادامه گزارشی از نخستین روز بازگشایی تماشاخانه‌های مشهد بعد از دوران کرونا پیش روی شماست.

یک پرده یک ساعته
«جمعه سیزدهم» متنی است که آن را ژان پیر مارتیز نوشته است و امیر هاشمی‌مهر علاوه برترجمه کارگردانی آن را نیز انجام داده است. این نمایش یک روز از زندگی زوجی تهی‌دست به نام جان، با بازی علی عبدالهی، و کریستین، با نقش‌آفرینی نیلوفر آبیزی، را روایت می‌کند که منتظر اعلام برنده شدن در «لاتاری» هستند؛ غافل از اینکه بلیت بختشان در جیب چمدانی است که به دوست خانوادگی‌شان قرض داده‌اند. جمعه سیزدهم تاریخی است که تلویزیون این زوج را به عنوان برندگان بخت‌آزمایی معرفی می‌کند، اما این زوج به چمدانشان دسترسی ندارند ...   این نمایش سه بازیگر دارد که نقش سوم، شخصیت ناتالی، را حنانه قدمگاهی بازی می‌کند. موقعیت‌هایی که متن در اختیار بازیگران این نمایش می‌گذارد باعث می‌شود خنده را بر لب مخاطب بیاورد. «جمعه سیزدهم» یک نمایش تک پرده‌ای است که به ندرت از ریتم می‌افتد و همواره در طول یک ساعتی که بازیگران روی صحنه هستند مخاطب را دنبال خودش می‌کشاند.

۲ سالن در انتظار اجرا
پردیس تئاتر مستقل مشهد تنها سالنی بود که تماشاخانه‌هایش را با اجرای تئاتر باز و از مخاطبان پذیرایی کرد و برخلاف آنچه پیش‌تر وعده داده شده بود دو تماشاخانه سالن اصلی تئاتر شهر و استاد حسین نوری  نتوانستند خودشان را به روز افتتاحیه برسانند و علاقه‌مندان به نمایش همچنان منتظر بازگشایی این دو سالن هستند.
به گفته محمدرضا محمدی، معاون هنری و سینمایی اداره کل ارشاد خراسان رضوی، سالن اصلی تئاتر شهر آماده اجرای نمایشی از محمد نیازی، نویسنده و کارگردان جوان مشهدی است که تا چند روز آینده آغاز خواهد شد. سالن استاد حسین نوری هم که زیرمجموعه حوزه هنری انقلاب اسلامی است باید نمایشی که می‌خواهد روی صحنه ببرد را به شورای نظارت معرفی کند و بعد از دریافت مجوز از این شورا آماده میزبانی از گروه‌های نمایشی شود.
با توجه به ممنوعیت بهره‌برداری از فضا‌ها و ساختمان‌های دولتی، کسب درآمد از سالن اصلی تئاتر شهر برای اداره ارشاد ممکن نیست و بنا به گفته محمدی اداره ارشاد این سالن را به صورت رایگان در اختیار گروه‌ها قرار خواهد داد و همه عواید حاصل از فروش بلیت هم به گروه‌های نمایشی خواهد رسید.
به گفته او برای رعایت مسائل بهداشتی قرار است سالن اصلی روزی یک بار گندزدایی شود. اما خبر دلگرم‌کننده‌ای از حمایت ارشاد برای تهیه مواد ضدعفونی کننده در تماشاخانه‌ها نیست.

رعایت بهداشت با تمام قوا
با اینکه اداره ارشاد از کمک به تماشاخانه‌ها چه در دوره تعطیلی و چه در روز‌های بازگشایی مجدد عقب مانده است، اما مشاهدات میدانی شهرآرا نشان می‌دهد رعایت نکات بهداشتی در تنها تماشاخانه‌ای که روز شنبه ۸ تیر فعالیت خودش را آغاز کرده کاملا جدی است.
جلوی در ورودی کفپوشی پهن است که می‌توان با عبور از روی آن کفش‌ها را ضدعفونی کرد. همان‌جا یک نفر با یک دستگاه تب‌سنج ایستاده و دمای بدن مراجعه‌کنندگان را می‌سنجد. تماشاچیان پس از استفاده از محلول ضدعفونی کننده اجازه ورود به محیط پردیس تئاتر را خواهند داشت.
یاسر عودی، مدیر پردیس تئاتر مستقل با لبخندی که پشت یک ماسک سفید پنهان شده بود به انجام دقیق نکات بهداشتی نظارت می‌کرد. به مخاطبان خوشامد می‌گفت و از اینکه تماشاخانه‌اش باز شده خوشحال بود و ما را تا ورودی سالن استاد انوشیروان ارجمند همراهی کرد و گفت مواد ضدعفونی کننده، ماسک، دستکش، تب‌سنج و ... را خودشان تهیه کرده‌اند و ارشاد هیچ کمکی به آن‌ها نکرده است. طبق مشاهدات میدانی شهرآرا به جرئت می‌توان گفت رعایت نکات بهداشتی، حداقل در این تماشاخانه حتی از رعایت این موارد در سینما‌ها جدی‌تر بود.

«جای منو خالی کن»
در میان گپ‌و‌گفت ما با عودی، سالن‌دار اجازه ورود به تماشاخانه را داد. دسته‌های دو سه نفره که در محوطه فضای باز پردیس بودند به همان ترتیب با رعایت فاصله اجتماعی جلوی در ورودی سالن صف کشیدند.
بعد از اینکه هر نفر سر جایش می‌نشست، نفر بعدی وارد سالن می‌شد. این کار تا آخرین نفر ادامه داشت. سالن‌دار حتی افرادی که به صورت خانوادگی یا گروهی برای تماشای تئاتر آمده بودند را نیز با فاصله یک صندلی از هم می‌نشاند.
روی صندلی‌هایی که تماشاگری ننشسته بود برچسبی چسبانده شده بود. رویش عباراتی نوشته شده بود که علت جا‌های خالی را به مخاطب یادآوری می‌کرد‌: «جای منو خالی کن دوست من. دوباره کنار هم به تماشای تئاتر خواهیم نشست.»
نیمی از سالن صد‌و‌پنجاه نفره پردیس تئاتر مستقل از مخاطب پر بود. تمام تماشاگران با ماسک نشسته بودند که صدای گوینده سالن بعد از خوشامدگویی نکات بهداشتی را تذکر داد و از حضار خواست تا انتهای نمایش ماسکشان را از روی صورتشان بر ندارند.
با رفت و آمد نور بازیگران هم روی صحنه آمدند. نمایش شروع شد. احتمالا تماشاگر‌ها تا آخر اجرا متوجه صندلی‌های خالی پیرامون و ماسک روی صورتشان نشدند. اجرا که تمام شد به افتخار اولین تئاتر اجرا شده بعد از کرونا ایستادند و کف زدند. یکی یکی از سالن خارج و عوامل پردیس دوباره برای ضدعفونی کردن سالن دست به کار شدند.

۵‌ماه پیش آماده بودیم
در میان خوش‌و‌بش تماشاچی‌ها با بازیگران و عوامل «جمعه سیزدهم»، با هاشمی‌مهر، کارگردان نمایش، چند دقیقه‌ای به گفتگو نشستیم.
این کارگردان جوان گفت درست روز اول اجرای عمومی نمایشش در اسفند ۱۳۹۸ به دلیل شرایط کرونا و الزام فاصله‌گذاری اجتماعی کارش تعطیل شد و الان بعد از گذشت بیش از چهار ماه دوباره کار را روی صحنه برده است: پنج ماه تمرین کرده و کاملا آماده بودیم که کار تعطیل شد. برای اجرای دوباره نیز تنها سه روز تمرین کردیم و از اجرا رضایت داشتیم.
هاشمی‌مهر از نگرانی‌اش برای اینکه آیا مخاطب حاضر است به تماشاخانه بیاید یا نه، گفت و به رعایت پروتکل‌های بهداشتی اشاره کرد و ادامه داد: یک روز قبل از اجرای نمایش، تمام بلیت‌ها فروخته شد و این استقبال من و همکارانم در «جمعه سیزدهم» را دلگرم کرد. این کارگردان جوان از تعداد صندلی‌هایی که در اختیار نمایشش قرار داشت راضی بود و خالی بودن نیمی از صندلی‌های تماشاخانه به دلیل رعایت فاصله اجتماعی او را دلسرد نکرده بود: قرار بود ما در سالن کوچک‌تری با همین تعداد صندلی اجرا کنیم. عملا تعداد صندلی برای ما تفاوتی نکرد و اتفاقا سالن بزرگ‌تری در اختیارمان قرار گرفت که به بالا رفتن کیفیت کار کمک کرد.

محیطی ایمن فراهم کرده‌ایم
کمی آن‌طرف‌تر از صحنه عسل طهرانی، تهیه‌کننده «جمعه سیزدهم» به ابراز محبت تماشاگران واکنش نشان می‌داد و با آن‌ها عکس یادگاری می‌انداخت. او گفت قرارداد گروه با پردیس مربوط به سال گذشته بود و، چون گروه آن‌ها در اولویت بوده پردیس هم سالن را برای اجرا در اختیار آن‌ها گذاشته است: با توجه به تعطیلی چند ماهه تماشاخانه‌ها، خدا را شکر شرایط سالن کاملا مهیای اجرا بود و گمانم که تماشاگران هم از شرایط سالن راضی بودند. ما در شب اول همه بلیت‌هایمان را فروختیم و امیدواریم با استقبال علاقه‌مندان مشهدی به تئاتر این فروش ادامه پیدا کند تا هم گروه و هم تماشاخانه هزینه‌هایی را که داشته جبران کند. طهرانی گفت او و همه اعضای گروهش تلاش می‌کنند تا محیطی امن را برای مخاطبان فراهم و پروتکل‌های بهداشتی رعایت کنند. او از همه خواست تا با رعایت این نکات از تئاتر حمایت کنند و به چرخه تئاتر که چند ماه است نمی‌چرخد حرکتی بدهند.  
لازم به ذکر است این نمایش تا اطلاع ثانوی هر شب ساعت ۱۹ در پردیس تئاتر مستقل مشهد واقع در نبش صارمی ۵۰ (نرسیده به میدان حافظ) پلاک ۷۸ به روی صحنه می‌رود.