به گزارش خبرنگار شهرآرانیوز، امروز، پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۴، نشست تخصصی «مدیریت متوازن فضاهای طبیعی مشهد، گامی به سوی توسعه پایدار کمربند جنوبی مشهد» به همت مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر مشهد همزمان با هفته شوراها با حضور مهدی یعقوبی معاون محیط زیست و خدمات شهری شهرداری مشهد، خلیل موحدیمحصل عضو شورای اسلامی شهر مشهد و اساتید و صاحبنظران محیط زیست و شهری در ساختمان شورای اسلامی شهر برگزار شد.
در این نشست، خلیل موحدیمحصل با تأکید بر لزوم رویکردی علمی و عدالتمحور در مدیریت این منطقه گفت: متأسفانه مشهد در زمینه توسعه ارتفاعات جنوبی بیش از سایر شهرها تحت تأثیر قرار گرفته و شبکههای منافع در این حوزه فعال شدهاند.
وی با اشاره به تجربه مدیریت شهری در دهههای گذشته افزود: از ابتدای دهه ۸۰، پروژههایی مانند بولوار وکیلآباد و بولوار پیروزی به دلیل اقبال عمومی، به مراکز تجاری تبدیل شدند و همین روند در ارتفاعات جنوبی نیز در حال تکرار است. اگر الگوی درستی تدوین نشود، این توسعه بیرویه ادامه خواهد یافت.
موحدیمحصل ضمن ابراز نگرانی از نفوذ شبکههای منافع خاطرنشان کرد: برخی افراد حتی درختان را قطع کردهاند تا بتوانند سند زمین دریافت کنند. این در حالی است که مردم عادی برای دریافت سند با مشکلات زیادی روبهرو هستند، اما برخی نهادها بهراحتی زمینها را تملک میکنند.
وی افزود: مدیریت شهری در مناطق ضعیفتر انگیزهای برای ایجاد ارزش افزوده ندارد و همین موضوع باعث شده توسعه غیررسمی و ناهنجار در این مناطق شکل بگیرد.
عضو شورای اسلامی شهر مشهد بر ضرورت همفکری با نهادهای مردمی و متخصصان تأکید کرد و گفت: باید با نگاه علمی و بهرهگیری از ظرفیت نهادهای مدنی، این روند را اصلاح کنیم تا به عدالت نزدیک شویم و منافع مردم تأمین شود.
توسعه شهری بدون توجه به محیط زیست، خیانت به نسلهای آینده است
در ادامه این نشست، حسین حاتمینژاد، عضو هیئتعلمی و استاد گروه برنامهریزی شهری دانشگاه تهران، در سخنانی انتقادی به وضعیت توسعه شهری مشهد گفت: شهر در خلأ شکل نمیگیرد. هیچ شهرسازی نمیتواند شهری پایدار بسازد مگر اینکه بر بستر طبیعت و با شناخت ژئومورفولوژی منطقه حرکت کند. کوههای جنوبی مشهد نقشی اساسی در تعادل اکولوژیک دارند.
وی با اشاره به تجربه شخصی خود ادامه داد: وقتی برای سخنرانی به پارک شادی رفتم، پیشنهاد کردم مسیرها را آسفالت، نورپردازی، مبلمان شهری و تأمین امنیت کنیم. اما کوهنوردان معترض شدند و گفتند طبیعت باید بکر بماند. از این همفکری خوشحال شدم. مشابه همین نگاه را در پارکهای ملی نروژ دیدم؛ جایی که حتی یک سنگ کوچک را بهخاطر زیستگاه جانوران جابهجا نمیکنند.
این استاد دانشگاه گفت: متأسفانه در مشهد، منافع مادی و پروژهمحور، حریم اطراف حرم مطهر را قربانی کرده است. شاهد ساختوسازهای بیرویه و فروش تراکم برای تأمین مالی شهرداریها هستیم. شوراها که باید ناظر باشند، گاه از این روند غفلت میکنند.
وی تأکید کرد: مشهد دچار توسعه ناپایدار است. عدالت میاننسلی و دروننسلی در توسعه رعایت نمیشود. اراضی جنوبی مشهد نیازمند مدیریتی متوازن و پایدار هستند. ما باید محیط زیست، اقتصاد مولد و عدالت اجتماعی را همزمان در نظر بگیریم.
حاتمینژاد در پایان گفت: درآمد پایدار شهرداری بهمعنای درآمدی بر مبنای اصول توسعه پایدار است، نه صرفاً درآمد مداوم؛ یعنی ابتدا محیط زیست، سپس اقتصاد مولد و درنهایت عدالت اجتماعی باید لحاظ شود. اگر امروز بیتوجه به این اصول حرکت کنیم، آینده شهر و سلامتی شهروندان به خطر میافتد. ما مسئولیم که تعادل اکولوژیک را برای نسلهای بعدی حفظ کنیم.
مخالفت معاون شهردار مشهد با توسعه کمربند جنوبی
مهدی یعقوبی، معاون محیطزیست و خدمات شهری شهرداری مشهد، با انتقاد شدید از روند توسعه کمربند جنوبی مشهد، از نبود حمایتهای دولتی و عدم تخصیص اعتبارات لازم گلایه کرد.
یعقوبی با بیان اینکه فقط در جلسات شعار دادیم و هیچ حمایت عملی دریافت نکردیم، گفت: کمربند جنوبی مشهد قرار بود با کمک اعتبارات دولتی و در راستای حفظ محیط زیست شکل بگیرد، اما متأسفانه تنها به برگزاری جلسات و بیان شعارها محدود شدیم و در عمل حمایت مالی خاصی از سوی دولت صورت نگرفت.
وی افزود: اگر از ابتدا به این پروژه بهصورت جدی نگاه میشد و اعتبارات کافی تخصیص داده میشد، امروز شاهد وضعیتی نبودیم که توسعه کمربند جنوبی در هالهای از ابهام و با هزینههایی بسیار سنگین روبهرو باشد.
در حال حاضر هزینههای تخمینزدهشده برای تکمیل این پروژه به دهها هزار میلیارد تومان رسیده و به نظر من ادامه این روند جز هدررفت منابع چیز دیگری در پی نخواهد داشت.
یعقوبی ضمن اعلام مخالفت صریح خود با توسعه کمربند جنوبی، تأکید کرد: بهجای ادامه این مسیر پرهزینه، باید راهحلی اصولی برای کاهش ترافیک و بهبود وضعیت حملونقل شهری پیدا کنیم. تمرکز صرف بر ایجاد جادههای جدید و افزایش ظرفیت معابر، راهحلی پایدار برای مشکل ترافیک نخواهد بود. باید به سمت کاهش تعداد خودروها، توسعه حملونقل عمومی و مدیریت هوشمند ترافیک حرکت کنیم.
وی با اشاره به کمتوجهی به رویکرد محیطزیستی در این پروژه، اظهار داشت: یکی از اتفاقات تلخی که در طول سالهای گذشته رخ داده، عدم اختصاص اعتبارات کافی برای حفاظت از کمربند سبز مشهد بوده است. در حالی که میتوانستیم این محدوده را به یک پارک شهری جذاب تبدیل کنیم که شهروندان بتوانند از آن بهرهمند شوند، متأسفانه به بهانههای مختلف از تخصیص اعتبار سر باز زدند.
معاون شهردار مشهد ادامه داد: در طول این سالها، شهرداری باوجود محدودیت منابع، تلاش کرده است که از تخریب این محدوده جلوگیری کند. حتی مشاورانی به کار گرفته شدند تا طراحی کمربند سبز را به گونهای انجام دهند که علاوه بر حفظ پوشش گیاهی موجود، مسیرهای کوهنوردی و استفاده شهروندان نیز در آن لحاظ شود. اما متأسفانه برخی نگاهها و تصمیمات غیرکارشناسی، این روند را کند یا متوقف کرده است.
یعقوبی همچنین درباره ساختوسازهای غیرمجاز و سوءاستفاده برخی سودجویان هشدار داد و گفت: متأسفانه در برخی نقاط کمربند جنوبی، افراد سودجو با استناد به بافت روستایی و بدون اخذ مجوزهای لازم، اقدام به ساختوساز کردهاند. اگر این روند ادامه یابد، شاهد تبدیل این اراضی به مناطق مسکونی غیرمجاز خواهیم بود. لازم است شهرداری، اداره کل مسکن و شهرسازی و سایر دستگاههای مرتبط با همکاری یکدیگر جلوی این روند را بگیرند.
وی تأکید کرد: کمربند جنوبی نباید قربانی منافع شخصی عدهای خاص شود. این محدوده میتواند به یکی از مهمترین ریههای تنفسی شهر مشهد تبدیل شود؛ اما اگر همین امروز برای حفاظت و مدیریت آن اقدام نکنیم، فردا خیلی دیر خواهد بود.
یعقوبی در پایان سخنانش اظهار داشت: ما به عنوان مدیریت شهری، وظیفه داریم این میراث طبیعی را برای آیندگان حفظ کنیم. نباید اجازه دهیم با بهانههایی چون توسعه، ساختوساز بیرویه و تخریب منابع طبیعی، آینده مشهد و فرزندان این شهر به خطر بیفتد.