برای روز اول خوب بودیم

تکتم جاوید/ شهرآرانیوز - استدلال کارشناسان درباره نبود امکان تعطیلی کامل و قرنطینه همه سازمان‌ها و نهاد‌های شهر در شرایط کنونی، سبب شده است که استفاده از ماسک، بهترین راه‌حل کمک‌کننده به حفظ سلامتی در مقابل ویروس کرونا باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد حضور این ویروس تا مدت نامعلومی همچنان ادامه خواهد داشت و خبری هم از کشف و تایید یک واکسن قطعی تا این لحظه دردسترس نیست و پیشنهاد دارو‌های مختلف، در حد گمانه‌زنی است. به گفته مسئولان وزارت بهداشت و درپی حکم رئیس‌جمهور، از دیروز کسی که می‌خواهد از اداره و مرکزی خدمت بگیرد باید حتما ماسک داشته باشد. همچنین کارمندانی که از ماسک استفاده نکنند، غیبت خواهند خورد. در این گزارش، بخشی از پروتکل‌های بهداشتی وزارت بهداشت را ذکر کرده‌ایم و به‌دنبال مصداق‌های عینی آن در شهر گشته‌ایم که این روز‌ها وضعیتش قرمز است.

یک مثبت برای ادارات و بانک‌ها
در محیط اداری، استفاده از هواکش، تهویه یا بازگذاشتن در و پنجره‌ها ضروری است.
ظروف حاوی مواد ضدعفونی‌کننده دست‌ها با پایه الکل، به تعداد مناسب دردسترس کارکنان باشد و همه کارکنان از ماسک استفاده کنند.
سیستم لوله‌کشی صابون مایع و دستمال‌کاغذی در سرویس‌های بهداشتی، تعبیه شود.
دفع پسماند‌ها باید به شیوه بهداشتی در سطل‌های دردار پدالی صورت پذیرد.
نیرو‌های خدماتی به جمع‌آوری و دفع پسماند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در آخر هر شیفت، اقدام کنند.
آب‌خوری‌ها و آب‌سردکن‌ها به‌صورت موقت، حذف شود.
ادارات از آن دست مکان‌ها و کارمندان ازجمله افرادی بودند که از ابتدای شیوع کرونا به دلیل تعدد برخورد با افراد مختلف و حضور در مکان‌های دربسته، به‌شدت در معرض خطر ابتلا و انتقال بیماری کرونا به مراجعان قرار داشتند؛ به همین دلیل علاوه‌بر اجرای پروتکل‌های بهداشتی، برخی سازمان‌ها تمهیدات دیگری را هم به دستورالعمل‌های خود اضافه کردند. اقداماتی شبیه تمدید الکترونیکی دفترچه‌های بیمه تامین‌اجتماعی که نیاز به حضور افراد را برطرف کرده است یا پاسخ‌گویی اینترنتی به درخواست‌های مربوط به خدمات دانشجویان. پس از اعلام اجباری شدن استفاده از ماسک، به چند اداره در بولوار خیام سر می‌زنم. انتخاب اول، اداره‌کل ثبت اسناد و املاک است. ثبت از آن سازمان‌هایی است که ارباب‌رجوعش از ۷ صبح جلوی در منتظر است و به گفته کارمندان، در روز‌های تعطیلی مدارس و مراکز دیگر همه به‌دنبال کار‌های ثبتی خود می‌روند. از میان ارباب‌رجوعان فردی بدون ماسک وارد نمی‌شود. انگار پیام رئیس‌جمهور را گرفته‌اند. اداره املاک، سالن بزرگی است که سرتاسر آن باجه گذاشته‌اند و میز کارمندان پشت آن قرار دارد. برای روز‌های شیوع کرونا، روی همه باجه‌ها را کاور پلاستیکی کشیده‌اند. چند نفر از کارمندان یک صندلی را هم پایین باجه گذاشته‌اند. از محمدزاده، یکی از متصدیان، می‌پرسم با وجود کاور چه نیازی به صندلی بود و در جواب توضیح می‌دهد: برخی مراجعان بدون توجه به اوضاع وخیم بیماری، کاور را بالا زده، صحبت می‌کنند. صندلی گذاشتیم تا معنی فاصله‌گذاری اجتماعی را بدانند. کارمندان هم همگی پروتکل را رعایت کرده، با ماسک و برخی هم با دستکش کار می‌کنند. اداره‌کل امور اقتصادی و دارایی، مکان دیگری است که به آن سرمی‌زنم. آنجا، هم وضع رعایت پروتکل‌ها، هم پوشش ماسک و هم قرار دادن مایع ضدعفونی‌کننده روی میز راهنمای مراجعان، در سطح مناسب است. مراجعه‌کننده‌ها هم که با دستکش وارد و خارج می‌شوند. ذوقی، خانمی است که پرونده‌دردست درحال پیدا کردن اتاق مدنظرش است و درباره اجباری شدن ماسک می‌گوید: وزارت بهداشت که از آمار مرگ‌ومیر‌ها خبر داشت،‌ای کاش این قانون را بعد از برداشته شدن قرنطینه، اجرا می‌کرد؛ چون به محض باز شدن مراکز خیلی‌ها به خیال برطرف شدن بیماری، رعایت نمی‌کردند. به نظر می‌رسد اوضاع در بانک‌ها ایده‌آل‌تر باشد. به حدود هفت تا هشت بانکی که در نقاط مختلف شهر سرمی‌زنم، کارمند بدون ماسک و میز بدون کاور نمی‌بینم. علی‌نژاد کارمند بانک مسکن است و باوجودی‌که به‌شدت نکات بهداشتی را رعایت می‌کند، می‌گوید: با همه این سخت‌گیری‌ها تابه‌حال ۱۷ نفر از همکارانم در شعبه‌های مختلف و اداره سرپرستی به کرونا مبتلا شده‌اند. اجبار به زدن ماسک، می‌تواند برای حفظ سلامت همه موثر باشد.
روی شیشه ورودی همه بانک‌ها با تصاویر و متن‌های مختلف به مراجعان تاکید شده است که بدون ماسک وارد نشوند. جلوی بانک ملی شعبه بولوار امامت، صف انتظار چندنفره با رعایت فاصله اجتماعی تشکیل داده‌اند و یک نفر از کارمندان، متصدی ورودوخروج شهروندان است تا تعداد افراد مشخصی، داخل بانک حضور داشته باشند.
این صف را مقابل دو بانک دیگر هم می‌بینم. در چند شعبه، فاصله صندلی‌ها را زیاد کرده‌اند و خلاصه تمهیدات اندیشیده‌شده به‌گونه‌ای بود که می‌شد اهمیت پیشگیری از ابتلا به بیماری را درک کرد. از آن‌سو مشتریان نیز هرکدام با هر جنس و شکل از ماسکی وارد می‌شوند که نشان می‌دهد می‌توان در امر استفاده از ماسک در ادارات، زودتر به فرهنگ‌سازی رسید.

حمل‌ونقل عمومی خارج از خط
رانندگان از تماس پوستی برای دریافت وجه نقد، خودداری کنند.
سطوح و فضا‌های داخلی تاکسی و اتوبوس را چندین بار در طول روز، گندزدایی کنند.
رانندگان تاکسی نباید بیش از دو مسافر سوار کنند.
از هر فرصتی برای شست‌وشو و ضدعفونی دست‌ها و مکان‌های داخل خودرو که در معرض تماس با دست مسافران است، استفاده کنند.
برای داشتن سفری امن‌تر در تاکسی، بهتر است مسافران در صندلی عقب بنشینند.
در اتوبوس و مترو از تماس نزدیک با کسانی که علائم سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دارند، بپرهیزید.
تا حد ممکن از پرداخت‌های آنلاین استفاده کنند.
مسافران پس از پیاده شدن از خودرو، دست‌هایشان را ضدعفونی کنند.
اسفند سال گذشته و هم‌زمان با شیوع کرونا، سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف راهکار‌های پیشگیرانه شدیدتری را برای کاهش ابتلا به بیماری اندیشیدند و سازمان تاکسی‌رانی نیز رانندگان خود را به نصب کاور پلاستیکی در خودرو ملزم کرد. پس از گذشت چندماهی از اجرای این طرح، مشاهده تاکسی‌های درحال تردد نشان می‌دهد که برخی هنوز کاور و حتی ماسک ندارند و عده‌ای هم بدون توجه به پروتکل‌های بهداشتی سه مسافر سوار کرده‌اند. این اهمال‌کاری درمیان مسافران هم دیده می‌شود. از خانم جوانی که دست فرزند خردسالش را گرفته است و از تاکسی پیاده می‌شود، می‌پرسم: چرا بدون ماسک، سوار تاکسی شده‌اید و او در پاسخ می‌گوید: شیشه‌های تاکسی پایین است و من هم صندلی عقب نشسته‌ام.
وی به‌طور ضمنی آمار گسترده شیوع کرونا را هم رد می‌کند و ادامه می‌دهد: من در جایی خواندم که در هوای گرم، ویروس کرونا منتشر نمی‌شود و جای نگرانی نیست. اوضاع در اتوبوس‌ها از این هم بدتر است. باوجود اعلام اجبار استفاده از ماسک، ارتباطات نزدیک و گاه چهره‌به‌چهره در اتوبوس، بدون توجه به هشدار‌های مداوم و ماسک، رخ می‌دهد. هیچ مسئولی هم مامور تذکر به مسافران نیست. در روز اول اجباری شدن ماسک، زندگی مردم در اتوبوس، عادی است. اگر بنا باشد تفکر رانندگان خودرو‌های حمل‌ونقل عمومی و مسافرانشان همین باشد، پس هر روز درحال انتقال ویروس در حجمی انبوه و از یک نقطه به نقطه دیگر شهر هستیم و این یک فاجعه انسانی آرام است.
در مترو، اما همه، قانون استفاده از ماسک را پذیرفته‌اند. مشخص نیست چرا مردم استفاده از ماسک در مترو را پذیرفته‌اند، اما در اتوبوس و تاحدی هم تاکسی، خیر.

اهمال در برخی نانوایی‌ها
آگاهی کارکنان نانوایی از علائم شایع ویروس کرونا (تب، سرفه خشک و تنگی‌نفس) بسیار ضروری است.
افراد شاغل در نانوایی درصورت داشتن علائم ابتلا، هرگز نباید به محل کار خود مراجعه کنند.
از ورود افراد متفرقه به داخل کارگاه نانوایی، خودداری شود.
تاحدامکان از گرفتن پول نقد خودداری شود و فروشنده فقط باید وظیفه فروختن نان را داشته باشد و به هیچ عنوان نباید با تهیه و توزیع نان در تماس باشد.
نانوا‌ها از ماسک و کلاه مناسب، استفاده کنند.
تمامی تجهیزات نانوایی و سطوحی که نان روی آن قرار می‌گیرد، به‌صورت روزانه و قبل از شروع کار، ضدعفونی و گندزدایی شود.
همه کارکنان نانوایی باید هر روز به حمام بروند و حداقل یک‌بار در روز، لباس خود را تعویض کنند.
نانواها، باید مردم را آگاه کنند که فاصله اجتماعی را در صف رعایت کنند.
«از وقتی کرونا شایع شده است، من نان بسته‌بندی خریداری می‌کنم؛ چون به نانوایی‌ها اعتماد ندارم. گاهی به نانوایی محله خودمان سرمی‌زنم و می‌بینم یا پول نقد از مشتری‌ها می‌گیرد یا هر روز یک نفر مسئول نان فروختن به مردم است که معلوم نیست تست کرونا داده است یا خیر.» این را ایزدی می‌گوید که با شیوع کووید ۱۹ سبک مصرف نان در خانواده‌اش را تغییر داده است. درستی گفته‌های او را در چند نانوایی مشاهده می‌کنم. اغلب با وجود تاکید اتحادیه، هنوز پول نقد قبول می‌کنند و بهانه‌شان هم این است که: «همه مردم کارت ندارند.» یا «بعضی‌ها به‌خاطر ۲ هزار تومان نان، حاضر نیستند ۵۰۰ تومان کارمزد بدهند.» رعایت بهداشتشان هم درحد پوشیدن روپوش‌هایی است که زمانی سفید بودند. بیشتر آن‌ها باوجود هشدار‌های تازه، زیربار استفاده از ماسک و دستکش نرفته‌اند. برخی نانوایی‌ها همه اصول بهداشتی را رعایت کرده‌اند و قرار دادن دستگاه کارت‌خوان یا خودداری از ورود افراد به داخل و قرار دادن میز نان در خارج از فضای نانوایی، از تغییرات مهمشان است.

مراعات‌های یک در میان پمپ‌بنزین‌ها
برای حفظ سلامت شاغلان و پیشگیری از ابتلای افراد به ویروس کرونا، کارفرما موظف است به ازای هر شیفت، یک ماسک N۶۵ و یک ماسک جراحی در اختیار کارکنان قرار دهد.
صحت انجام مراحل و فعالیت‌های کنترل و مراقبت سلامت محیط و کار، برعهده کارفرمایان جایگاه است.
استفاده از دستکش برای مراجعه‌کنندگان به پمپ‌بنزین، لازم است.
«پیش از اینکه کرونایی بیاید، سال‌هاست هنگام رفتن به پمپ‌بنزین، دستکش در دست می‌کنم.» این را از زبان آقای پزشکی می‌شنوم که با ماسک درحال پر کردن باک بنزینش است و ادامه می‌دهد: این بیماری بهانه‌ای شده است تا مردم به‌اجبار هم که شده است، از دستکش استفاده کنند و این روشِ خیلی خوبی برای پیشگیری از انتقال هرنوع ویروس است. باید تلاش کنیم این روشِ زندگی را نهادینه کنیم. دسته پول‌های نقد، یکی از تصاویری بود که همیشه از متصدیان پمپ‌بنزین در ذهن داشتیم، اما این روز‌ها همه باید از کارت‌خوان استفاده کنند. گذری از جایگاه‌های سطح شهر، نشان می‌دهد که میزان استفاده از ماسک و کارت‌خوان تاحد بسیار زیادی افزایش یافته است، اما صددرصد نیست. البته ادعای متصدیان، این است که ما در هوای آزاد کار می‌کنیم و ویروس در محل دربسته در جریان است.

سخت‌گیری مراکز عرضه پروتئین
قطعه‌بندی گوشت قرمز، مرغ و ماهی در مراکز عرضه، ممنوع است و واحد‌های فروشگاهی، باید از این اقدام پرهیز کنند.
درصورتی‌که شهروندان امکان قطعه‌بندی گوشت در منزل را ندارند، گوشت‌های بسته‌بندی‌شده را از فروشگاه خریداری کنند.
شهروندان پس از دست زدن به فرآورده‌های خام دامی، باید دست‌های خود را با صابون شست‌وشو دهند.
بعضی مکان‌های شهر، بازار برخی محصولات خاص هستند و میدان استقلال و بولوار میلاد به‌خاطر عرضه انواع پروتئین، همیشه پر از مشتری و ازدحام جمعیت است. این مراکز در چهار ماه گذشته به شدت قبل شلوغ نبودند، اما تعدادی مشتری ثابت دارند. به نظر می‎‌رسد در این بخش از فروشگاه‌های شهر، بیشتر از دیگر مکان‌ها پروتکل‌های بهداشتی رعایت می‌شود. قاسمی، مالک یکی از آن‌ها، در این‌باره می‌گوید: حساسیت‌ها در شغل ما زیاد است؛ چون با موادغذایی بدون پوشش سروکار داریم و مشتری‌ها اگر کارگر مغازه را بدون ماسک ببینند، اعتراض می‌کنند؛ به همین دلیل برای رعایت بهداشت سخت گرفته‌ایم. از طرف دیگر بازرسان اتحادیه سرمی‌زنند و رعایت نکردن پروتکل‌ها برایمان دردسرساز می‌شود. ناگفته نماند که مشتری‌ها هم تقریبا همگی با ماسک می‌آیند و می‌روند و به نظر می‌رسد در حمل و ضدعفونی کردن پلاستیک‌های گوشت، دقت بیشتری می‌کنند.

خطر در کمین سالن‌های آرایش و پیرایش
افراد باید به محض ورود به آرایشگاه، ضدعفونی شوند.
اجازه ندهید محیط آرایشگاه، شلوغ شود و تمام سطوح و ابزار‌ها باید به‌طور مداوم گندزدایی شود.
مشتریان، بدون ماسک و ضدعفونی کردن دست‌ها، نباید وارد آرایشگاه شوند.
از مراجعه‌کنندگان بخواهید لوازم شخصی اصلاح و آرایش را همراه خود بیاورند.
تا یک هفته پیش، تبلیغات و انتشار فعالیت روزانه سالن‌های زیبایی در شبکه‌های اجتماعی، نشان می‌داد که تعداد زیادی از مشتریان، قید قرنطینه و رعایت فاصله‌گذاری را زده‌اند و خدمات زیبایی دریافت کرده اند؛ یعنی خود را در معرض خطر انتقال قرار داده‌اند. در مراجعه به یک سالن زیبایی، به همان ورودی بسنده می‌کنم؛ وقتی تعدادی خانم را می‌بینم که هرکدام زیر دست یک آرایشگر و مانیکورکار نشسته‌اند. اگرچه هرکدام ماسکی بر صورت دارند، حضور در فضای بسته و کار کردن روی دست و سر و صورت مشتریان، خطر زیادی دارد و به طور حتم خطایی رخ خواهد داد. پس از آن، هرکدام از این مشتری‌ها ممکن است ناقل خاموشی باشند که بیماری را از سالن آرایشی به خانه و محیط خانواده خود می‌برند. گزارش وضعیت قرمز چند روز گذشته در مشهد تا اطلاع بعدی، باعث تعطیلی موقت تالار‌های عروسی شده است تا شهروندان را از رفتن به سالن‌های زیبایی منصرف کند.

نمره پایین سالن‌های غذاخوری و رستوران‌ها
سرو نمک، فلفل، سماق، قند، شکر و آب آشامیدنی در بسته‌بندی‌های یک‌بارمصرف انجام گیرد.
عرضه موادغذایی روباز و فله‌ای در تمامی مراکز غذاخوری، ممنوع است.
زمان استفاده از سالن غذاخوری برای جلوگیری از تجمع افراد، طولانی‌تر شود.
رعایت فاصله‌گذاری یک تا دو متر در هنگام تحویل غذا و سرو در سلف‌سرویس الزامی است.
مردم به طور طبیعی بدون ماسک وارد رستوران می‌شوند. با سه جوانی که بیرون یک رستوران فست‌فود نشسته اند و منتظر آمدن سفارش خود هستند، گفتگو می‌کنم. یکی از آن‌ها می‌گوید: اگر اوضاع بیماری وخیم بود، دوباره همه مراکز قرنطینه می‌شدند، اما حالا که رستوران‌ها و مراکز دیگر باز شده‌اند، یعنی خطر جدی نیست. دوستش دنباله حرفش را می‌گیرد که غذای رستوران‌ها که پخته و داغ است، پس خطر انتقال ندارد. ما هم در هوای آزاد نشستیم که از دیگران فاصله داشته باشیم. بماند که در این هوای آزاد، سیگاری دست‌به‌دست می‌شود و با این فاصله اندک، خطر انتقال هم فراوان است. براساس مشاهدات به این نتیجه خواهید رسید که قانون فاصله‌گذاری و استفاده از ماسک تقریبا در هیچ‌کدام از مراکز غذاخوری فعال رعایت نمی‌شود. به‌طوری‌که مشتریان هنگام ورود و خروج یا پرداخت هزینه‌ها هم در کنار یکدیگر قرار دارند.