سرویس خبری افغانستان شهرآرانیوز راه‌اندازی شد/ طرح مشکلات مهاجران افغانستانی به کمک ظرفیت رسانه

شهرآرانیوز | سیدمحمدرضا هاشمی؛ مشهد به‌عنوان یکی از شهرهای مهم ایران سال‌هاست میزبان جمعیت چشمگیری از مهاجران افغانستانی است. دستاوردهای مهاجران افغانستانی ساکن مشهد در بخش‌های مختلف باعث شده است که این شهر همیشه آغازگر حرکت‌ها و تلاش‌هایی در حمایت از جامعه مهاجران افغانستانی باشد.

در گفت‌وگو با چهره‌های مهاجر و کارشناسی ایرانی در این حوزه از آن‌ها سؤال کرده‌ایم که به‌نظر آن‌ها مهم‌ترین وظیفه بخش افغانستان سایت شهرآرانیوز چیست.

مهاجران افغانستانی جامعه‌ای بی‌صدا و بی‌تصویر بوده‌اند

محمدکاظم کاظمی از چهره‌های شناخته شده مهاجران افغانستانی ساکن ایران است، این شاعر و پژوهشگر نام‌آشنا معتقد است مهاجران افغانستانی در عرصه‌های مختلف نقش‌آفرینی مثبتی داشته‌اند، اما در رسانه‌ها به اندازه این نقش‌آفرینی به آن‌ها توجه نشده است.

کاظمی در گفت‌وگو با شهرآرانیوز می‌گوید: واقعیت این است که جامعه مهاجر افغانستان در این سال‌ها بیشتر جامعه‌ای بی‌صدا و بی‌تصویر بوده است، یعنی در عرصه اجتماعی، علمی و فرهنگی نقش داشته، اما در رسانه‌ها کمتر به سهم اجتماعی‌اش توجه شده است. برای مثال شما ببینید از صدها ساعت تولیدات و پخش صداوسیما در بخش‌های مختلف چند ساعت به موضوع مهاجران افغانستانی پرداخته شده یا اینکه چقدر به این قشر از جامعه فرصت داده شده است که خودشان برنامه تولید کنند؟! در عمل چیزی نبوده است.

وی ادامه داد: در عرصه مطبوعات هم مهاجران افغانستانی در حد مقدورات خود و آن هم اندک و برای مخاطبانی که از همین جامعه بودند، فعالیت کرده‌اند. ما تا به حال (در ایران) رسانه‌ای که به‌صورت گسترده به مسائل مهاجران بپردازد و مخاطبش هم جامعه ایرانی و کل جامعه باشد نداشته‌ایم. به همین دلیل این (وجود رسانه‌ای با موضوع مهاجران) بسیار ضرورت دارد و شناخت از مهاجران و انعکاس حقایق را بیشتر خواهد کرد، در نتیجه آشنایی با حقایق باعث شناخت بهتر می‌شود و شناخت بیشتر زمینه همدلی و همراهی بیشتر را فراهم می‌کند.

این شاعر و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی درباره توقع مهاجران از چنین رسانه‌ای افزود: اولین توقع مهاجران این است که این رسانه به بیان مشکلات آن‌ها بپردازد. به‌نظر من اولین کاری که این رسانه باید بکند، شناخت درست چهره مهاجر و ترسیم حقایقی است که درباره مهاجران وجود دارد. بیان ظرفیت‌ها و توانایی‌هایی جامعه مهاجری است که مسکوت مانده است. وقتی این‌ها بیان شود، مطالبه‌گری درباره حقوق جامعه مهاجر به وجود خواهد آمد.

وی خاطرنشان کرد: وقتی تصویر درستی از جامعه مهاجر ارائه شود، در سایه این تصویر حقوق مهاجران هم بهتر رعایت می‌شود. موضوع دیگر انعکاس رفتارها و برخوردهای جامعه ایرانی در قبال جامعه مهاجر است، این همدلی و هم‌سویی وجود داشته است و یادآوری نکات مشترک 2 کشور و ملت اهمیت زیادی دارد. اینکه ما دارای یک فرهنگ و تاریخ مشترک هستیم و بیگانگی در بین ما نیست.

اصلاح قانون باید اولین قدم درباره مهاجران افغانستانی باشد

«مجید احمدی‌نیا» روزنامه‌نگار و مترجم ایرانی و ساکن تهران است، او سال‌هاست در مدارس خودگردان به‌عنوان معلم با بچه‌های مهاجر افغانستانی ارتباط دارد و با مشکلات آن‌ها آشناست. او در گفت‌وگو با شهرآرانیوز می‌گوید: قانون باید آن‌قدر محکم درباره احقاق حقوق مهاجران برخورد کند که مردم میزبان دیگر نگاه منفی به آن‌ها نداشته باشند و اگر هم دارند، احساس نکنند که برای آن نگاه منفی پشتوانه قانونی وجود دارد.

وی ادامه داد: من به‌عنوان ایرانی، وقتی مهاجر افغانستانی را می‌بینم و اطمینان داشته باشم که اگر حق آن فرد را پرداخت نکنم یا خشونتی در برابر او مرتکب شوم، آن فرد به‌دلیل نداشتن مدارک اقامتی در ایران نمی‌تواند در دادگاه‌ها راه به جایی ببرد، این خشونت را راحت‌تر انجام می‌دهم. درنتیجه در مرحله اول باید قانون اصلاح شود.

احمدی‌نیا معتقد است: وظیفه رسانه‌ها درباره مهاجران افغانستانی این است که مسیر را برای تغییر در قانون آماده کنند. من به‌عنوان روزنامه‌نگار ایرانی این مشکل را با رسانه‌های ایرانی دارم که وقتی مطالب حوزه افغانستان از حدی بیشتر می‌شود، می‌گویند ما رسانه‌ی ایرانی هستیم و نمی‌توانیم زیاد درباره افغانستان بنویسیم. اولین قدم این است که روی موضوعات قانونی کار کنیم و بدانیم که قانون چه نواقصی دارد، چیزی که خیلی‌ها نمی‌دانند. یک‌بار برای همیشه باید مشخص شود که آیا یک افغانستانی می‌تواند به ایران بیاید یا نه؟ اگر این حق را دارد، وضعیت اقامت و تابعیت را مشخص کنید.

وی ادامه داد: من در گفت‌وگو با برخی چهره‌های شناخته شده مهاجران افغانستانی مقیم ایران متوجه شده‌ام که آن‌ها دغدغه‌ای که من برای پیگیری مشکلاتشان دارم را ندارند یا از گفتن مشکلاتشان خسته شده‌اند و این موضوع آن‌ها را از تلاش بازمی‌دارد. به‌نظر من باید پویش‌هایی راه‌اندازی شود و از فعالان، هنرمندان و اشخاص معروف مهاجر برای بیان مشکلاتشان در راستای آگاهی مردم ایران درباره مهاجران افغانستانی استفاده کنیم.

پرداختن به زوایای کمتر دیده شده از جامعه مهاجر یکی از رسالت‌های رسانه‌هاست

جمال سجادی، فعال اجتماعی و خبرنگار افغانستانی ساکن مشهد، معتقد است که بعد از نزدیک به چهار دهه زندگی مهاجران افغانستانی در مشهد، وقت آن رسیده است که دیگر مهاجران را بخشی از شهروندان مشهدی بدانیم. او در گفت‌وگو با شهرآرانیوز می‌گوید: در این سال‌ها در رسانه‌ها به موضوع حاشیه شهر و مناطق مهاجرنشین کم‌توجهی شده و این باعث شده است تا بازتابی وارونه از واقعیت جامعه مهاجر در رسانه‌ها شکل بگیرد.

وی با اشاره به اینکه به‌نظر من با عزم جمعی رسانه‌ای می‌توان واقعیت‌های موجود درباره مهاجران را که جمعیتی پویا از شهروندان مشهد هستند را به دیگران معرفی کرد، افزود: رسانه‌ها می‌توانند زمینه را برای طرح مشکلات جامعه مهاجر برای مقامات جمهوری اسلامی فراهم کنند. در نتیجه یکی از رسالت‌های بخش افغانستان شهرآرانیوز پرداختن به زوایای کمتر دیده شده از زندگی جامعه مهاجر است.

این خبرنگار مهاجر افغانستانی تأکید کرد: شاید برای دوستان ایرانی ما جالب باشد که بدانند هر سال چندین رتبه تک‌رقمی کنکور از جمعیت مهاجران داریم. ما تنها در گلشهر بیش از ۳۵ مرکز فرهنگی و هنری فعال داریم که این نشان‌دهنده اهمیت توجه به جامعه مهاجر است.

سجادی ادامه داد: به‌نظر من شهرآرا باید برای احیای چهره مهاجران تلاش کند، چهره‌ای که سال‌ها به‌صورت غیر واقعی معرفی شده است و ذهنیت مردم از مهاجران را مخدوش کرده است. این تابو باید از سوی رسانه‌ها شکسته شود و چه بهتر که شهرآرا مثل گذشته آغازگر این راه باشد.

 شهرآرا می‌تواند آغازگر جریانی درباره مهاجران باشد

حجت‌الاسلام زهیر مجاهد، از فعالان فرهنگی مهاجران افغانستانی در مشهد، در گفت‌وگو با شهرآرانیوز اظهار کرد: در عین حال که برای آغازبه‌کار بخش افغانستان در شهرآرانیوز خوش‌حال هستم، به‌نظرم دیر هم شده است و به‌قول «محمدحسین جعفریان» ما (ایران و افغانستان) نکات مشترک نداریم، بلکه ما درست همان فرهنگ را داریم. ما یکی هستیم و وقتی یکی هستیم، دیگر معنی نمی‌دهد که در یکی بودنمان اشتراک پیدا کنیم! وقتی این‌طور است، چطور این جای خالی تاکنون حس می‌شده است؟ به‌نظر من همه رسانه‌ها باید بخشی با عنوان افغانستان داشته باشند، به دلایل مختلفی که وجود دارد.

وی ادامه داد: مشهد ثابت کرده که در موضوع مهاجران همیشه پیشتاز بوده است. به همین دلیل شکوفایی جامعه مهاجر ساکن مشهد را در دیگر شهرهای ایران شاهد نبوده‌ایم. به‌نظر من شهرآرا می‌تواند آغازگر جریانی باشد و نمونه‌ای باشد برای توضیح اینکه در عین حال که ما به مشکلات و سختی‌ها می‌پردازیم، از طرفی باعث تقویت امید و ایجاد چشم‌اندازی برای آینده مهاجران هستیم تا آن‌ها بتوانند بهتر از قبل در کنار ایرانی‌ها زندگی کنند و به موفقیت مشترک برسند.