از خدا مهربانی کردن را یاد بگیریم

باور‌ها و اعتقادات ما را باید در رفتار تماشا کرد. صرف اینکه در ذهن ما اعتقادی هست، کافی نیست؛ باید مردم، دوستان و خانواده، اعتقادات ما را در رفتارمان ببینند. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «تخلقوا بأخلاق‏‌ا...: خود را به اخلاق‌های الهی آراسته کنید». (بحارالانوار، ج ۵۸، ص‌۱۲۹).

یکی از اخلاق‌های خدا مهربانی است. همه کتاب‌های آسمانی با «بسم‌ا... الرحمن‌الرحیم» شروع می‌شود. در دعای جوشن کبیر خداوند را با هزارویک اسم می‌خوانیم، اما از میان همه این هزارویک نام، «رحمان» و «رحیم» را در ابتدای کار‌ها تکرار می‌کنیم. همه سوره‌های قرآن به‌جز سوره توبه با بسم‌ا... الرحمن‌الرحیم شروع می‌شود. 

بیش از صد حدیث درباره فضیلت این آیه داریم. پیغمبر (ص) فرمودند: «همه کارهایتان را، مادی و معنوی، کوچک و بزرگ، با این جمله شروع کنید». شهید مطهری بنا بر معنایی از حدیث امام‌صادق (ع) می‌گوید: رحمان یعنی خداوند همه را دوست دارد و رحیم یعنی برای همیشه با مؤمنان مهربان است؛ این رحمانیت خداست که همه را دوست دارد. 

مسلمان و غیرمسلمان، کافر و مؤمن، بندگان او هستند؛ به همین دلیل برای همه آنها پیامبر و کتاب فرستاد. آیه ۴۹ سوره حجر بسیار امیدبخش است، وقتی خداوند به پیامبر (ص) می‌فرماید: «اعلام کن، به بندگانم خبر بده «نَبِّئْ عِبادِی أَنِّی‏ أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِیمُ» همه باید بدانند خدای ما، خدایی مهربان است» (حجر/۴۹) و می‌فرماید: از رحمت خدا مأیوس نشوید: «لا تَقْنَطُوا مِنْ‏ رَحْمَه ا...» (زمر/۵۳). 

هرکه از رحمت خدا مأیوس شود، این یک انحراف است. حتی آنهایی که گناه کردند، بیایند که آغوش رحمت خدا باز است. این رحمت خدا به ما یاد می‌دهد اگر کسی اشتباهی کرد، بگذریم؛ یعنی رحمت خدا را در رفتارهایمان منعکس کنیم. خداوند بندگانش را دوست دارد، ما هم باید مهربانی او با بندگان را در رفتار خود انعکاس دهیم و این خُلق الهی را در خود ایجاد کنیم. خدا در قرآن می‌فرماید: «إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَ لِذلِکَ‏ خَلَقَهُمْ» (هود/۱۱۹) 

یعنی خلقت را براساس رحمت قرار دادم. خداوند همان‌طور که برای ما تکالیفی تعیین کرده، برای خودش هم تکلیف تعیین کرده است. یکی از تکالیف این است که: «کَتَبَ‏ عَلى‏ نَفْسِهِ‏ الرَّحْمَه»: برای خودش لازم کرده است به بندگانش مهر بورزد. (انعام/۱۲) یا هدایت بندگان را بر خودش واجب کرده است. «إِنَ‏ عَلَیْنا لَلْهُدى: هدایت بندگان بر ما لازم است». (لیل/۱۲).

رزق بندگانش را بر خود واجب کرده است. حالا که خدای ما مسلمان‌ها چنین خدایی است، خودمان هم باهم مهربان باشیم. یک نمازگزار در شبانه‌روز هفتادبار کلمه رحمت خداوند را بر زبان جاری می‌کند. باید مهربانی، بخشندگی، رأفت و رحمت، را از این حافظه در رفتار بیاوریم، بچه‌ها به والدینشان مهربانی کنند. خداوند به پیامبر اسلام (ص) می‌فرماید: «وَ قُلْ‏ رَبِ‏ ارْحَمْهُما کَما رَبَّیانِی صَغِیراً: خدایا! پدر و مادرم را رحمت کن! به آنها توجه کن؛ همان‌گونه که پدر و مادر در کودکی به من رحمت آوردند و محبت کردند». (اسراء/۲۴)

خوب است مهربانی را از خانه شروع کنیم؛ به‌ویژه همسران با یکدیگر. قرآن در سوره روم می‌فرماید: از آیات و نشانه‌های خدا این است که از جنس شما برای شما همسری آفرید تا در کنار او آرامش پیدا کنید: «وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ‏ مَوَدَّه وَ رَحْمَه» (روم/۲۱).

یک هنرمندی لازم است تا این هدیه خدا را تا آخر عمر حفظ کنند. هدیه خدا به عروس و داماد، محبت و رحمت است؛ باید تلاش کنیم تا حفظ شود. حدیث می‌گوید: زن و شوهر وقتی نگاه عاشقانه به هم می‌کنند، خدا نگاه رحمت به هردوی آنها می‌اندازد. بین مهربانی ما با هم و رحمت خدا به ما، پیوند خورده است.

در ادامه حتما بخوانید خدا را با حمایت از مظلومان، یاری کنید!

زن و شوهر وقتی نگاه بارحمت به هم می‌کنند، خدا به هردوی آنها رحمت خود را جاری می‌کند، اما اگر نگاه قهرآمیز باشد، نگاه تحقیرآمیز باشد، نگاه تمسخرآمیز باشد، خدا رومی‌گرداند و رحمتش را قطع می‌کند. رهنمود‌های پیامبر و امامان این را می‌فرماید. فرمود: به خلق خدا مهر بِورز تا مشمول رحمت خدا قرار بگیری. 

باید از روان‌شناسان، کارشناسان علوم تربیت، علما و عرفا، راهش را پیدا و این هدیه باارزش خدا را حفظ کنیم. همین که نفس‌های ما به‌هم خورد، جزئی از عبادت است. اینها مظاهر رحمت خداست. وقتی ما به هم مهربانی می‌کنیم، طرف مقابل می‌گوید: دین به او می‌گوید مهربانی کن. این جلوه‌ای از رحمت خداست.