روایتی از عملیات پیروزمندانه مرصاد + اینفوگرافی

حسین بیات | شهرآرانیوز- ایران در ۲۶ تیر ۱۳۶۷ نامه آیت‌ا... خامنه‏‌ای، ‏رئیس‌جمهور وقت، را درباره پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت، به خاویر پرزدکوئیار، دبیرکل سازمان ملل متحد، می‌رساند. فردای آن روز عراق طی نامه‏‌ای به دبیرکل، موضع خود را دربرابر قطعنامه ۵۹۸ و پذیرش کامل آن اعلام می‌کند. ظاهرا جنگ پایان یافته است، اما نه؛ عراق روستا‌های زرده، نساردیره، نساردیره سفلی و شاه‌ماردیره از توابع شهرستان گیلانغرب، شیخ‌صله از توابع شهرستان ثلاث باباجانی، دودان از توابع شهرستان پاوه و روستای باباجانی از توابع شهرستان دالاهو را بمباران شیمیایی کرده است و مجددا با تجهیزات زرهی به خرمشهر حمله می‌کند.

 

 

 

خود صدام‌حسین چند روز قبل از این حملات طی یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرده بود: «.. بعد از مدتی خواهید دید که چگونه مجاهدین خلق به اعماق خاک خودشان نفوذ خواهند کرد و همین‌طور پیوستن مردم ایران به صفوف آن‌ها را خواهید دید.» این یعنی عملیات عراق پس از پذیرش قطعنامه، هدف دیگری دارد؛ هدف اصلی باز کردن مسیری است برای نفوذ منافقین به داخل ایران و شکل‌گیری عملیاتی که آن‌ها «فروغ جاویدان» می‌خواندند. این آخرین فرصتی بود که صدام برای تجزیه بخشی از خاک ایران و ایجاد یک منطقه خودمختار به منافقین داده بود. حضور اغلب نیرو‌های نظامی ایران برابر نیرو‌های عراقی در جبهه‌های جنوب، سبب شده بود مسعود رجوی در شب آغاز عملیات بگوید: «براساس تقسیمات انجام‌شده، چهل‌وهشت‌ساعته به تهران خواهیم رسید. از پایگاه نوژه هم ترسی نداشته باشید؛ هر سه ساعت به سه ساعت دستور می‌دهم هواپیما‌های عراقی بیایند و آنجا را بمباران کنند. پایگاه هوایی تبریز را هم با هواپیما هر سه ساعت به سه ساعت هدف قرار خواهیم داد. علاوه‌بر آن، ضدهوایی و موشک سام ۷ هم داریم. هوانیروز عراق تا سرپل‌ذهاب به‌همراه ستون‌ها خواهد بود. از نظر هوایی ناراحت نباشید؛ چون هواپیما‌های عراقی پشتیبان ما هستند و تمام ماشین‌ها به‌صورت ستون حرکت می‌کنند.» به‌دلیل هجوم ایذایی هم‌زمان ارتش عراق به جبهه جنوب، بخش عمده‌ای از نیرو‌های نظامی ایران در جبهه‌های جنوب‌غربی مشغول دفع تهاجم عراق هستند و منافقین فرصت می‌یابند فاصله ۱۴۵ کیلومتری مرز قصرشیرین تا ۳۴کیلومتری غرب کرمانشاه را با سرعت زیادی طی کنند. در برابر حرکت ستون‌های منافقین، مقاومت کلاسیکی وجود ندارد و شهر‌های قصرشیرین، سرپل‌ذهاب، کرند غرب و اسلام‌آبادغرب اشغال می‌شوند. کرمانشاه مقصد بعدی است، اما نیرو‌های ایرانی سامان گرفته‌اند. ابتدا نفرات معدودی از گردان قمربنی‌هاشم (ع)، تیپ۱۲ قائم (عج) سمنان که به‌طور اتفاقی در چهارزبر هستند، بعد از اطلاع در نیمه‌شب با احداث تعدادی خاکریز بر روی جاده، راه را سد کرده، تا طلوع خورشید ایستادگی می‌کنند.

 

 

 

روز بعد (۵ مرداد) نیرو‌های ایرانی یک «یاعلی» گفته، با «مرصاد» به‌فرماندهی سرتیپ صیادشیرازی به لشکر رجوی حمله می‌کنند. نیرو‌های هلی‌برد پشت‌سر منافقین پیاده می‌شوند و بالگرد‌های هوانیروز ارتش با سلاح‌های ضدتانک به ستون زرهی منافقین یورش می‌برند. هواپیما‌های اف-۵ پایگاه۴ شکاری نیروی هوایی پایگاه دزفول، هم به فرماندهی حمید نجفی و علیرضا آیینی ستون زرهی مهاجمین را بمباران می‌کنند. در انتها نیرو‌های زمینی سپاه با هدایت نورعلی شوشتری به باقی‌مانده نیرو‌های منافقین حمله می‌کنند. هدف آنان از این عملیات، تصرف تهران اعلام شده بود، اما برخلاف دو عملیات قبلی (آفتاب و چلچراغ)، به شکست گسترده و تلفات شدید سازمان منتهی می‌شود. مطابق اعلام رسمی گروهک منافقین، ۱۳۰۴نفر از اعضای آن طی این عملیات کشته شده‌اند. هاشمی‌رفسنجانی در خاطراتش نوشته است: «تدارک منافقین خیلی وسیع بوده و ضربه وارده بر آن‌ها خیلی عمیق است. ۱۲۰تانک زرهی دجله، ۶۰نفربر و ۶۰۰خودرو دیگر، حدود ۵۰۰۰رزمنده و همین تعداد پشتیبانی و تدارک‌چی و طرح رسیدن به تهران، خیلی احمقانه و ساده‌لوحانه و ۷۰ درصد انهدام.» آمار جمهوری اسلامی ایران بیش از ۴هزار و ۸۰۰نفر کشته و زخمی را برای منافقین به ثبت رسانده است که درمیانشان تعداد زیادی از کادر‌های ارشد سازمان وجود دارند. پس از پایان عملیات، تنگه چهارزبر، تنگه مرصاد نام گرفت و امروزه در این مکان، یادمانی نیز برای ۴۰۰ شهید ما احداث شده است.

 

آغاز عملیات: صبح ۵ مرداد ۱۳۶۷ با رمز یا علی بن ابیطالب

محور‌های عملیات: چهار زبر، اسلام آباد، جاده قلاجه و پل دختر

سرنوشت بازمانده‌ها: خروج جمعی از کادر‌های اصلی منافقین توسط دو هلی‌کوپتر عراقی وخودکشی برخی و اسارت برخی دیگر
پایان عملیات: ۷ مرداد ۱۳۶۷ پس از پاکسازی کامل منطقه

نتیجه: شکست کامل منافقین

دستاورد اطلاعاتی: به دست آوردن اسناد مهمی از منافقین در کنار غنیمت گرفتن ده‌ها تانک و نفربر و تجهیزات مخابراتی

اسرای منافقین: حدود ۱۰۰۰ نفر

کشته‌های منافقین:

آغاز عملیات: ساعت ۱۶ دوشنبه ۳ مرداد ۶۷
با عبور از مرز خسروی
هدف: تسخیر تهران ظرف ۴۸ ساعت
گام‌ها: تصرف کرمانشاه، همدان، قزوین و تهران
تعداد نیروها: ۲۵‌تیپ رزمی به استعداد ۱۶۰ تا ۱۸۰‌نفر
پشتیبانی: آتش سنگین توپخانه ارتش عراق و بمباران پایگاه‌های هوایی همدان، دزفول، پادگان تیپ ۲ سقز و پایگاه هوانیروز کرمانشاه توسط جنگنده‌های بعثی

۱۲۰ دستگاه تانک برزیلی
۴۰۰ دستگاه نفربر
۹۰ قبضه خمپاره انداز ۸۰ میلیمتری
۳۰ قبضه توپ ۱۲۲ میلیمتری
۱۵۰ قبضه خمپاره انداز ۴۰۰ میلی متری
۱۰۰۰ قبضه تیربار کلاشینکف
۳۰ توپ ۱۰۶ میلیمتری
۱۰۰ دستگاه کامیون و خودرو