«جهش»، طرحی با دو روی سکه!

در سال تحصیلی جاری ۴۵۲ دانش‌آموز متقاضی «جهش» در استان خراسان رضوی درخواستشان را ثبت کرده‌اند.

تاکنون ۱۵۰ نفر از این دانش‌آموزان ارزیابی «جهش» را به پایان رساندند که حدود ۴۷ درصد قبول شده و ۵۳درصد در این آزمون امتیاز کافی را به دست نیاورده‌اند.

فرایند «جهش» از این قرار است:

الف) ثبت درخواست، ولی دانش‌آموز و ارائه به مدرسه.

ب) ثبت درخواست دانش‌آموز از طریق سامانه سنجش و از سوی مدیر مدرسه و نوبت‌گیری.

ج) انجام آزمون هوش که لازمه ادامه فرایند «جهش» می‌باشد.

د) در صورت قبولی در آزمون هوش، دانش‌آموز باید شهریورماه در مدرسه ارزشیابی تحصیلی شود.

خوشبختانه تقاضای «جهش» در استان خراسان رضوی به نسبت تعداد دانش‌آموز زیر پوشش و همچنین نسبت به سایر استان‌ها کمتر بوده است، ولی به نسبت سال‌های گذشته درحال افزایش می‌باشد که زنگ خطری در اجرای این فرایند است. مشکلاتی که ممکن است آینده فرزندان این مرزوبوم را به‌خطر اندازد و برخلاف باور خانواده‌ها و برخی معلمان گرامی آثار سوء خود را در سال‌های پایانی مقطع دبیرستان نشان دهد.

مهم‌ترین این مشکلات برای کسانی که در آزمون موفق می‌شوند از این قرار است:

۱-افزایش سطح انتظارات خانواده، اولیای مدرسه و دانش‌آموز از توانمندی‌های خود.

۲- اختلاف سن بلوغ با سایر هم‌کلاسی‌ها.

۳- فشار حداکثری به دانش‌آموز برای جبران دروسی که زمان کافی برای آموزش و تثبیت یادگیری آن‌ها نداشته است.

۴- غافل‌شدن از فرایند تثبیت یادگیری در زمان یا همان سال تحصیل.

۵- فشار‌های تحصیلی در مقاطع بالاتر برای این دانش‌آموزان باعث بروز ناکامی و شکست خواهد شد که متعاقبا اعتمادبه‌نفس فرد را کاهش می‌دهد و روند نزولی را در ادامه تحصیل به بار خواهد آورد.

۶- معمولا ارتباطات اجتماعی فرد در بین هم‌سالان خود شکل می‌گیرد و ارتباطات دوستانه نیز در همین گروه سنی پی‌ریزی می‌شود، بنابراین ارتباط این دانش‌آموزان با سایر دانش‌آموزانی که حداقل یک سال از آن‌ها بزرگ‌ترند، به‌خوبی شکل نمی‌گیرد و به‌مرور زمان باعث بروز مشکلات خاص خود خواهد شد (پذیرفته‌نشدن در جمع‌های کلاسی، جمع‌هراسی و...)؛ بنابراین دور از انتظار نیست که این مشکلات در آینده ارتباطات اجتماعی فرد را به‌شکل منفی تحت تأثیر قرار دهد.

دانش‌آموزانی که در این فرایند قبول نمی‌شوند هم مشکلاتی خواهند داشت که مهم‌ترین آن چشیدن طعم بزرگ‌ترین شکست، به‌دلیل انتظاراتی است که خانواده و مدرسه در دانش‌آموز به وجود آورده است. احساس بی‌لیاقتی، احساس گناه و برخورد‌های نامناسبی که ممکن است در پی این امر اطرافیان با کودک انجام دهند.

به‌طبع به خودی خود «جهش» در برخی موارد بسیار بجا بوده است و باعث پیشرفت دانش‌آموزان با شرایط خاص می‌شود، ولی متأسفانه در سال‌های گذشته قبولی در طرح «جهش» تحصیلی افتخاری برای خانواده بوده است و از آن به‌عنوان ملاکی برای تیزهوشی و نبوغ فرزند خود بهره می‌برند.

اگر در شرایط حال بخواهیم (وضعیت شیوع کرونا و آموزش از راه دور) جهش تحصیلی را بررسی کنیم، شرایط بسیار پیچیده‌تر و بغرنج‌تر خواهد بود. دانش‌آموزی که سال تحصیلی گذشته را نتوانسته است مطابق استاندارد‌ها به پایان برساند، حال باید یک سال تحصیلی را در زمانی اندک طی کند. سال تحصیلی بعد هم ممکن است آموزش‌ها به‌صورت مجازی باشد که خود باعث پی‌ریزی ضعیف و سست آموزشی در فرد می‌شود.

در پایان نتیجه‌گیری می‌شود همان‌قدر که «جهش» تحصیلی می‌تواند گره از مشکلات برخی دانش‌آموزان باز کند، همان اندازه هم می‌تواند باعث بروز مشکلات عدیده‌ای در کودکان این مرزوبوم شود؛ بنابراین از خانواده‌ها و اولیای مدارس تقاضا می‌شود از طرح «جهش» تحصیلی به‌عنوان ویترین افتخار برای دانش‌آموزان استفاده نکنند و دانش‌آموزانی به این طرح معرفی شوند که شایستگی و توانمندی‌های لازم را داشته باشند.