کرونا و کنکور؛ چالش‌های پیش‌روی داوطلبان

کنکور مهم‌ترین رویداد برای نوجوانان و جوانان است و همیشه با اضطراب و نگرانی‌های مختلفی همراه بوده است. موفقیت در این رویداد به متغیر‌های مختلفی بستگی دارد و اغلب افراد با تمهیدات مختلف از ماه‌ها و حتی سال‌ها قبل برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند. کنکور چالش‌های مختلفی را از دهه ۷۰ برای نوجوانان و خانواده‌های آن‌ها ایجاد کرده است. برنامه مطالعه، کیفیت مدارس، هزینه‌های مربوط به تقویت آموزش، اضطراب جلسه آزمون و نتیجه آن، مسائل رایج در کنکور است. حتی این رویداد بر روابط اجتماعی افراد، تغذیه، سلامت و در مجموع بر زندگی روزمره آن‌ها نیز تأثیرگذار است. هر مسئله‌ای که مسیر برنامه‌ریزی‌شده آن‌ها را به‌هم بریزد و احتمال موفقیت را کاهش دهد، باعث می‌شود نگرانی و اضطراب افزایش پیدا کند. اخیرا با همه‌گیری ویروس کرونا که آثار اقتصادی و اجتماعی بسیاری داشته است، این رویداد نیز تحت‌الشعاع قرار گرفته و نگرانی داوطلبان و والدین آن‌ها دوچندان شده است. گروهی بر تعویق آن و گروهی بر برگزاری در موعد مقرر تأکید داشته‌اند. با تعویق حدود ۲ ماه، بناست کنکور در اواخر مرداد برگزار شود، ولی از اردبیهشت امسال تا زمان برگزاری این آزمون، بخش قابل‌توجهی از جامعه پیگیر وضعیت برگزاری آن بوده‌اند و برنامه‌های خود را بارهاوبار‌ها تغییر داده‌اند و تأثیر منفی آن به‌مراتب بیشتر شده است. شاید از سال ۱۳۴۰ که این نوع گزینش افراد با روش‌های مختلف آغازبه‌کار کرد، تا کنون، این حجم از اضطراب، نگرانی، بی‌نظمی و بی‌برنامگی پیش نیامده بود.

دانش‌آموزی که تمایل و توانمندی لازم برای حضور در دانشگاه را دارد، باید در بهترین شرایط فردی، خانوادگی و آموزشی در جلسه آزمون حاضر شود. در حال حاضر چند مسئله داوطلبان را آزار می‌دهد. اولین مورد نگرانی از ابتلا به ویروس کرونا در جلسه آزمون است که ستاد ملی کرونا تصمیماتی برای آن گرفته، ولی همچنان این نگرانی وجود دارد و طبیعی است. قرارگرفتن در فضای آزمون و حضور افراد از نقاط مختلف باعث می‌شود ریسک ابتلا افزایش پیدا کند. دومین مورد نا‌هماهنگی بین دستگاه‌های متولی کنکور در تعیین دقیق زمان برگزاری آزمون است که چندین بار تغییر کرده و به‌نوعی همه برنامه‌های داوطلبان در ۳ ماه اخیر را به‌هم ریخته است. پیچیدگی ویروس کرونا و رفتار‌های غیرقابل پیش‌بینی آن باعث شده است که برنامه‌ریزی دقیق در رابطه با هر نوع گردهمایی با چالش روبه‌رو شود. مسئله دیگر اعتبار گزینش افراد برای دانشگاه است؛ وقتی دانش‌آموزان در شرایط مناسب در جلسه حضور پیدا نکنند، اعتبار آزمون خدشه‌دار می‌شود و هرچقدر افراد از ابتلا به ویروس کرونا بیشتر نگران باشند شرایط نامناسب‌تری برای پاسخ‌گویی و در نهایت انتخاب خواهند داشت.

وقتی از زوایه دیگر به موضوع نگاه می‌کنیم، چالش‌های دیگری نیز مطرح می‌شود؛ کاهش کیفیت کنکور یا عدم‌برگزاری آن در چرخه آموزش کشور، نهاد‌های دانشگاهی و مؤسسات آموزشی وقفه و خلل ایجاد می‌کند، زندگی جوانان به‌ویژه پسران را با مشکل روبه‌رو می‌کند، هزینه‌های اختصاص‌داده‌شده به آموزش مرتبط با کنکور را به‌هدر می‌دهد و حتی افراد زیادی را برای مطالعه مجدد و شرکت در سال آینده بی‌انگیزه می‌کند. ولی همه این موارد ارزش کمتری نسبت به جان داوطلبان دارد. واقعا چه باید کرد؟ تجربه کشور‌های مختلف که نظام آموزشی مشابهی با ایران دارند، نشان می‌دهد که آن‌ها پروتکل‌های مختلفی را برای این منظور در نظر گرفته‌اند و ما نیز باید به‌شدت رعایت کنیم. آزمون به‌هیچ‌وجه نباید در محیط بسته برگزار شود. نظارت بر حسن پاسخ‌گویی افراد باید تشدید شود. داوطلبان باید بهداشت فردی را جدی بگیرند و مشکلات مربوط را متذکر شوند. کرونا اگرچه رقابت برابر را نابرابر کرده است، ولی نگرانی شرکت در آزمون برای همه داوطلبان خواهد بود؛ درعین‌حال کسانی موفق می‌شوند که در عین نگرانی با رعایت بهداشت پاسخ‌گوی پرسش‌های آزمون باشند و به‌امید خدا در مراکز آموزش عالی پذیرفته شوند.