رویکرد حسن فتحی در سال‌های گذشته چه تغییراتی کرده است؟

محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - در میان علاقه‌مندان آثار نمایشی کمتر کسی پیدا می‌شود که با حسن فتحی و آثارش آشنا نباشد. از مجموعه‌های سال‌های دور او گرفته تا آخرین اثر منتشرشده‌اش، «شهرزاد»، آثار او همواره پرمخاطب بوده‌اند و همین موضوع جایگاه حسن فتحی را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سازندگان سریال در چند دهه گذشته تثبیت کرده است. به بهانه سالروز تولدش مروری می‌کنیم بر آخرین تحولاتی که در روند کارگردانی او به چشم می‌خورند و آینده کاری فتحی را امیدبخش جلوه می‌دهند.

 

 

شهرت حسن فتحی بیشتر از هر چیزی مدیون سریال‌های تاریخی اوست، آثار مهمی که به‌جای تحمیل بودجه‌های زیاد به تهیه‌کننده، با وسواس و دقت بر روی شاخص‌های هنری و استفاده از ظرفیت‌های دراماتیک جلو دوربین می‌روند. روش کلی فتحی در تولید سریال‌های تاریخی به این صورت است که او مستقیم به دل وقایع تاریخی مشهور نمی‌زند، بلکه با طراحی و روایت داستان در یک برش تاریخی خاص، سعی می‌کند واقعیت تاریخی را در حاشیه شخصیت‌های داستانی غیرواقعی روایت کند. پرداختن به جنگ جهانی در «مدار صفر درجه»، انتقاد به حکومت پهلوی در «شب دهم» و اشاره به کودتای ۲۸ مرداد در «شهرزاد» از نمونه‌های این شیوه پرداخت منحصربه‌فرد به‌شمار می‌روند.

 

 

 

همچنین «پهلوانان نمی‌میرند» به کارگردانی این سینماگر یکی از محبوب‌ترین و پرمخاطب‌ترین سریال‌های دهه ۷۰ بود. علاوه بر این، تمرکز جدی بر پرداخت قصه و شاعرانگی در نگارش دیالوگ‌ها، از مواردی است که در آثار فتحی به چشم می‌خورد. او با تسلط بر ادبیات، می‌تواند احساسات مدنظرش را در قالب دیالوگ‌های پرظرافت و دقیق به مخاطب انتقال دهد. به‌واسطه دلایلی که ذکر شد، حسن فتحی از مهم‌ترین سازندگان سریال در ۲ دهه گذشته ایران بوده است و نامش هرگز از خاطر مردم محو نخواهد شد. با وجود این، فتحی در سینما هیچ‌وقت حتی به گوشه‌ای از موفقیت و محبوبیت تلویزیونی خود دست پیدا نکرده است و سطح آثار سینمایی‌اش به مراتب پایین‌تر از سریال‌های تلویزیونی او است. «ازدواج به سبک ایرانی»، «پستچی سه‌بار در نمی‌زند» و «کیفر» ۳ فیلم حسن فتحی در دهه ۸۰ است که در زمان خودشان هیاهویی به راه انداختند، اما نتوانستند به اندازه سریال‌های این کارگردان در حافظه مخاطبان ایرانی ماندگار شوند.

 

 

 

 

حسن فتحی، اما فیلم‌سازی منعطف و باهوش است که به‌درستی فهمید باید روش خود را تغییر دهد. او در نخستین مرحله از این گذار، برای حدود ۱۰ سال قید فیلم‌ساختن در سینما را زد و تصمیم گرفت مدیومی تازه را با عوامل سینمایی آزمایش کند. فتحی خیلی زود متوجه شد که احتمالا یکی از دلایل توفیق‌نیافتن آثارش در سینما، تولید آن‌ها در زمان حال بوده و این درحالی است که این کارگردان تبحر ویژه‌ای در ساخت آثار تاریخی دارد. فتحی که از اساس فیلم‌ساز شجاعی محسوب می‌شود و موضوع‌های ملتهب و خاص را محور آثارش قرار می‌دهد، او به‌درستی دریافت که به رسانه‌ای آزادتر از تلویزیون نیاز دارد و به همین علت به شبکه نمایش خانگی کوچ کرد تا از آنجا مسیر خود را به‌سمت سینما هموار کند. به همین دلیل است که او در ۸ سال گذشته از تلویزیون فاصله گرفته و بعید است به این زودی دوباره روی آنتن برگردد.

 

 

 

باتوجه‌به مطالب ذکرشده، می‌توان درک کرد که چرا ۳ تجربه آخر حسن فتحی در بستری از تاریخ روایت می‌شوند و همه آن‌ها از بازیگران سینمایی درجه یک بهره می‌برند. «شهرزاد» با همین روش در شبکه نمایش خانگی به محبوبیت وصف‌ناشدنی‌ای رسید و فیلم‌سینمایی «مست عشق» هم که ضبطش تمام شده و صرفا به‌واسطه برخی حواشی و شرایط سینما‌ها در ایام کرونا هنوز اکران نشده است، امید زیادی به موفقیت دارد. همچنین خبر‌های سریال درحال تولید «جیران» حاکی از آن است که فتحی باز هم درصدد تولید یک سریال تاریخی و جسورانه دیگر برآمده است که از بازیگران سینمایی تراز اول بهره می‌برد.