نگاهی کوتاه به کتاب «رساله درباره نادر فارابی» مصطفی مستور

محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - مصطفی مستور، نویسنده معاصر و پرمخاطب ایرانی، از چهره‌های حرفه‌ای و محبوب داستان‌نویسی در ایران است که با تسلط درخور ملاحظه بر ادبیات و قلم شیوایش توانسته آثار مهمی را به چاپ برساند. در میان آثار مستور که جوایز مختلفی را در نویسندگی به دست آورده و چهره مهمی در داستان‌نویسی معاصر ایران محسوب می‌شود، یک رساله کوتاه و متفاوت به چشم می‌خورد که می‌تواند از جهات مختلفی برای مخاطب جذاب باشد.

لحن دینی و در عین حال روشنفکرانه مصطفی مستور در آثار مختلفش هویداست. «روی ماه خداوند را ببوس» نمونه بارز و باکیفیتی از یک رمان ایرانی با محتوای پررنگ ایمان‌گرایانه است که هنوز هم محبوب‌ترین آثار کارنامه او و یکی از پرفروش‌ترین رمان‌های سال‌های اخیر به شمار می‌رود. «استخوان خوک و دست‌های جذامی» هم اثری با ادبیات روان، تعابیر دلپذیر، ضرباهنگ بالا و البته محتوایی کاملا دینی است. درون‌مایه دو رمان ذکر شده، به شکل‌های مختلفی، در آثار دیگر مستور هم به چشم می‌خورد؛ اما حکایت «رساله درباره نادر فارابی» متفاوت است.

به طور کلی، مخاطبان ایرانی چندان به مطالعه رمان‌های قطور علاقه نشان نمی‌دهد و داستان‌های کوتاهی که خواندن آن‌ها کمتر وقت بگیرد و زودتر به نتیجه برسد را ترجیح می‌دهند. در این شرایط که ریشه‌یابی آن نیازمند پژوهش جدی است، کتاب هشتادوچهار صفحه‌ای «رساله درباره نادر فارابی» می‌تواند اثر جذابی برای عموم خوانندگان ایرانی باشد. این کتاب تقریبا از هرگونه حرف اضافه مبراست و نویسنده آن، احتمالا با الهام از شخصیت واقعی نادر، سعی دارد بدون شرح موارد غیرضروری، فقط واقعیت را از دریچه چشم خودش به عنوان یک ناظر بیرونی روایت کند.

شخصیت مرموز و درون‌گرای نادر فارابی، سرگذشت عجیب او و فرجام هولناک و باورنکردنی‌اش، نقطه قوت این کتاب به شمار می‌رود که مدیون نکته‌سنجی و پیگیری دقیق مصطفی مستور است.

نگاه انسانی و عدالت‌خواهانه نویسنده که در بخش تنها شدن نادر با دو دانش‌آموز زرنگ و تنبل در کلاس عمیقا زیبا به رشته تحریر درآمده، مشتی از خروار «رساله درباره نادر فارابی» است که جای خالی دغدغه‌هایی از جنس دل‌مشغولی‌های نادر را به جامعه ایرانی گوشزد می‌کند. به‌علاوه، این کتاب از نظر روایت مستندگونه و ارجاعاتی که به نظر می‌رسد کاملا بر مبنای واقعیت نگاشته شده‌اند، اثری تکان‌دهنده و تاثیرگذار است که می‌تواند خواننده را به فکر فرو ببرد. زیرا تجربه نشان داده که اساسا مخاطب ایرانی از داستان‌های مبتنی بر واقعیت بیشتر استقبال می‌کند تا قصه‌هایی که می‌داند صرفا در عالم خیال نویسنده شکل گرفته‌اند.

«رساله درباره نادر فارابی» می‌تواند در ایام تعطیلی دانشگاه‌ها و مدارس، پیشنهادی دلچسب و گیرا برای مخاطبان جوانی باشد که نمایندگان آرمان‌گرایی و عدالت‌طلبی جامعه به شمار می‌روند. این کتاب همچنین با نگاه تربیتی جذابش می‌تواند پیشنهاد مناسبی برای اهالی فرهنگ و بالأخص معلمان باشد.

دیگر علاقه‌مندان به کتاب نیز می‌توانند با خواندن این اثر، چهره یک عارف ایرانی گمنام در عصر امروز را در شخصیت نادر فارابی که با قلم متبحر مصطفی مستور به رشته تحریر درآمده، جست‌وجو کنند.