چرا خودرو در ایران مداوم گران می شود؟

شهرآرانیوز؛ پراید در بازار آزاد قیمتش از ۱۰۰ میلیون تومان هم گذشت و قیمت دنا توربو پلاس از نیم‌میلیارد تومان هم گذشته است تا همه ما بی‌ماشین‌ها انگشت‌به‌دهان بمانیم. مسئولان دولت مثل معاون امور صنایع وزارت صمت می‌گویند «فعلا خودرو نخرید که قطعا متضرر خواهید شد». این حرف را چندماه قبل هم زده بودند و آن‌هایی که به حرفشان گوش کردند، حالا با پولشان باید بروند ماشین لباس‌شویی بخرند! چون دیگر پولشان به خودرو‌های بازار نمی‌رسد.

 

این روز‌ها سؤال خیلی‌ها این است که چرا خودرو این‌قدر گران شده است. کارشناسان جوابش را در ۲ موضوع می‌دانند؛ اولی بدقولی خودروساز است که باعث کاهش عرضه شده، درحالی‌که تقاضا هنوز در بازار زیاد است. دومی که عامل مهم‌تری است، افزایش قیمت دلار و تورم است.

 

خودرو سال‌هاست که به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است، مثل دلار، سکه و مسکن. کالا‌های سرمایه‌ای با هم هم‌بستگی دارند. یعنی وقتی قیمت یکی بالا می‌رود، قیمت بقیه نیز بالا خواهد رفت. علتش این است که ارزش کالا‌های سرمایه‌ای را با هم می‌سنجند. بگذارید یک مثال ساده بزنم. کسی که یک قطعه زمین را به قیمتی معادل ۱۰۰ سکه طلا خریده است، هیچ‌وقت حاضر نیست آن را به قیمت ۵۰ سکه طلا بفروشد. پس اگر سکه گران شود، او هم قیمت بالاتری روی زمینش می‌گذارد. هفته قبل یک مطلب دیدیم با تیتر «قیمت خودرو در هفته آینده گران می‌شود؟» نویسنده مطلب پیشگو نبود، او نوشته بود حالا (هفته قبل) که دلار بالا رفته و قیمت خودرو تغییری نکرده است، احتمالا به‌زودی قیمت خودرو هم گران خواهد شد. دیدیم که تحلیلش درست از آب درآمد.

 

 

سؤال دیگری که بعد از دانستن این موضوعات مطرح می‌شود، این است که چرا قیمت کالا‌های سرمایه‌ای با این شتاب بالا می‌رود؟ دلیلش افزایش نقدینگی است. افزایش نقدینگی چیست و چه کسی مسئول آن است و چطور باعث گرانی می‌شود؟ افزایش نقدینگی یعنی چاپ پول و پخش آن بین مردم. مقصرش هم بانک مرکزی (شما بخوانید دولت) است. دولت این روز‌ها با مشکل نقدینگی روبه‌روست. نفت نفروخته، صادرات به دلیل کرونا کاهش پیدا کرده و هزینه‌های کشور هم زیاد شده است. دولت برای دادن حقوق کارکنان و رتق‌وفتق امور جامعه پول کم دارد. پس پول چاپ می‌کند و می‌دهد دست آن‌هایی که از او طلب دارند. این یعنی افزایش نقدینگی.

 

 

حالا افزایش نقدینگی چطور باعث گرانی می‌شود؟ سعی می‌کنم با یک مثال ساده توضیح بدهم و اگر خواستید می‌توانید درباره‌اش کتاب هم بخوانید. فرض کنید یک میوه‌فروش ۵ کیلوگرم پرتقال دارد و ۵ مشتری که هرکدام ۱۰ هزار تومان پول دارند و خواهان پرتقال هستند. میوه‌فروش قیمت هر کیلوگرم پرتقال را چقدر تعیین خواهد کرد؟ اگر بیشتر از ۱۰ هزار تومان قیمت‌گذاری کند، بخشی از میوه‌ها روی دستش خواهد ماند و خراب می‌شود. چون پول برای خرید همه آن‌ها کم می‌آید. اگر کمتر از ۱۰ هزار تومان قیمت‌گذاری کند، خودش را از سود بیشتر محروم کرده است. پس دقیقا قیمت هر کیلوگرم پرتقال را ۱۰ هزار تومان تعیین می‌کند. حالا فرض کنید پول داخل جیب مشتری‌ها از ۱۰ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان افزایش پیدا کند، ولی مقدار پرتقال‌ها ثابت باشد. پس میوه‌فروش هر کیلوگرم پرتقال را ۲۰ هزار تومان قیمت‌گذاری خواهد کرد. مشابه این اتفاق دارد در بازار خودرو می‌افتد. پس تا وقتی که نقدینگی کنترل نشود یا تولید خودرو افزایش پیدا نکند، قیمت خودرو افزایشی خواهد بود و بعید است که دستور فلان مسئول یا سخنرانی‌اش در ثبات قیمت‌ها تأثیری داشته باشد.