این مرد نازنین
مروری بر کارنامه حرفه‌ای رضا کیانیان در شصت و هشتمین سالروز تولدش
شکیبا افخمی‌راد| بازیگران زیادی هرساله در تلویزیون و سینما به جامعه هنری معرفی می‌شوند اما تنها درصد کمی از آنها در یادها می‌مانند و سال‌های سال بر روی پرده سینما و قاب تلویزیون، مهمان مردم هستند. درمیان این بازیگرانِ ماندگار می‌توانیم به رضا کیانیان، بازیگر مشهدی سینما، اشاره کنیم؛ بازیگری که از دو معیار مهم دوست‌داشتنی بودن و حرفه‌ای بودن برخوردار است. او دوست‌داشتنی بودنش را در صریح‌الهجه بودنش درباره وقایع کشور و دغدغه‌مند بودنش درباره فضای اجتماعی جامعه نشان داده و حرفه‌ای بودنش را نیز در طول سال‌ها با ایفای نقش‌های متنوع، ثابت کرده است. کیانیان را به معنای واقعی می‌توان هنرمند دانست. او علاوه‌بر بازیگری، عکاسی نیز می‌کند و در برخی کارها نیز طراحی صحنه و لباس انجام می‌دهد، به‌طوری‌که در سال۱۳۷۷ برای طراحی صحنه نمایش «نیلوفر آبی»، برنده جایزه بهترین صحنه‌آرایی شده است. نویسندگی آثاری چون «بازیگری در قاب عکس‌های تنهایی» و «این مردم نارنین» وفیلم‌نامه‌نویسی آثاری چون «پاتال و آرزوهای کوچک» از دیگر فعالیت‌های این بازیگر در طول سال‌ها بوده است. امروز رضا کیانیان، شصت‌وهشت‌‌ساله می‌شود، از همین‌رو در این نوشتار، نگاهی انداخته‌ایم به فعالیت‌های هنری و اجتماعی این هنرمند.
کسی که در آستانه سالروز تولدش در 27 خردادماه به تماشای نمایش «زیر گنبد طلا» نشست و برای تمام مردم ایران آرزو کرد روزهای بهتر و شادتری در پیش داشته باشند: «آرزو می‌کنم آینده‌ای روشن‌تر در انتظار کودکان ایران باشد.»
تغییر مسیر زندگی
رضا کیانیان از همان کودکی به‌واسطه برادرش، داوود کیانیان، به بازیگری علاقه‌مند شد. او در دوره نوجوانی توانست به گروه حرفه‌ای تئاتر برادرش راه پیدا کند و در مشهد کم‌کم به‌عنوان برادر کوچک داوود کیانیان شناخته شود. در همین دوران، رضا کیانیان وارد حوزه علمیه شد و تا آستانه معمم شدن پیش رفت اما با قبول شدن در رشته تئاتر دانشکده هنرهای زیبا، راهی تهران شد تا برگ جدیدی از زندگی‌اش رقم بخورد.
این بازیگر در سال1368 با حضور در فیلم «تمام وسوسه‌های زمین»، ساخته حمید سمندریان، فعالیتش را در سینما آغاز کرد و در سال1373 با «کیمیا»ی احمدرضا درویش در جشنواره فیلم فجر، دیده و نامزد بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد. در همان سال‌ها رضا کیانیان با حضور در سریال «شلیک نهایی» و ایفای نقش کاراکتری به نام جمشید، توانست خود را در قامت یک بازیگر به عامه مردم معرفی کند، به‌طوری‌که شخصیت جمشید آن چنان میان مردم طرفدار پیدا کرد که مدل مو و لباس‌های این کاراکتر درمیان نسل جوان رایج شد و خود او نیز این موضوع را در یکی از گفت‌وگوهای خود تأیید کرد. بعد از آن نیز کیانیان با حضور در فیلم‌هایی چون «آژانس شیشه‌ای»، «روبان قرمز» و «سگ‌کشی» جایگاهش را به‌عنوان بازیگر حرفه‌ای تثبیت کرد. او دیگر فردی نبود که به‌خاطر برادرش در مشهد شناخته شود؛ او به فردی تبدیل شده بود که تمام ایران به‌خاطر توانایی‌های خودش در بازیگری، او را می‌شناختند.
ماندگار با سینما
شاید در سال‌های اخیر کارهای ماندگار و به‌یادماندنی کمتری از رضا کیانیان روی آنتن تلویزیون و پرده سینما رفته باشد، اما برخی آثار این بازیگر آن‌چنان در یادها مانده‌اند که همچنان می‌توان با آنها خاطره‌بازی کرد.
قطعا یکی از بازی‌های به‌یادماندنی و ماندگار کیانیان را باید آژانس شیشه‌ای دانست؛ آنجا که کیانیان در قامت یک مامور اطلاعات روبه‌روی حاج‌کاظم با بازی پرویز پرستویی می‌ایستد.
بازی درخشان کیانیان در نقش سلحشور، اولین سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر را برای بهترین بازیگر مکمل مرد به‌همراه داشت.
چهار سال بعد و در سال1380 کیانیان با «خانه‌ای روی آب» بهمن فرمان‌آرا توانست دومین سیمرغ بلورین خود را از جشنواره فیلم فجر کسب کند: «اگر می‌دونستم کی سرنوشت آدما رو می‌بافه، بهش می‌گفتم مال من رو بشکافه.» این یکی از دیالوگ‌های کیانیان در نقش دکتر سپیدبخت در فیلم «خانه‌ای روی آب» است؛ فیلمی که هنوز هم از خاطر سینما دوستان نرفته‌است.
کیانیان بعد از سال80 هرچند سیمرغی نگرفت، بارها بازی‌هایش چه در جشنواره فیلم فجر، چه در جشن خانه سینما تقدیر شد که از میان بازی‌های تقدیرشده او می‌توان به« فرش باد»، «ماهی‌ها عاشق می‌شوند»، «یک بوس کوچولو» و «همیشه پای یک زن درمیان است» اشاره کرد.
آخرین‌باری که کیانیان در جشنواره فیلم فجر کاندیدای دریافت سیمرغ بلورین شد، به سال1394 و بازی او در فیلم «کفش‌هایم کو» کیومرث پوراحمد برمی‌گردد. او در نقش یک فرد آلزایمری ظاهر شد و بار دیگر توانست مهارت‌هایش را ثابت کند، به‌طوری‌که پوراحمد درباره بازی کیانیان در این فیلم گفته است: «جولین مور که اسکار گرفته است، باید از رضا کیانیان یاد بگیرد چطور نقش بیمار آلزایمری را بازی کند.»
کیانیان در سال‌های جدید کم‌کار شده است. بعد از «کفش‌هایم کو»، او «بارکد»، «سایه»، «ترومای سرخ» و «دلم می‌خواد» را روی پرده داشت و امسال نیز با فیلم «مسخره‌باز» همایون غنی‌زاده در جشنواره فیلم فجر حاضر شده است.
اما تلویزیون این روزها میزبان کیانیان است. این بازیگر با حضور در سریال «بوی باران» (با نام قبلی «عروس تاریکی») در قاب تلویزیون حاضر می‌شود؛ سریالی که هر شب بعد از بخش خبری ساعت21 روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود. همچنین کیانیان قرار بود این روزها با نمایش «بداهه» در تهران روی صحنه برود که بنا به‌دلایلی اجرای این نمایش لغو شده است.
گریمهای سنگین کیانیان
کیانیان درکنار بازی‌هایش، با گریمهای مختلف و متفاوتش در یادها مانده است. برخی از این گریم‌ها چهره کیانیان را به‌حدی تغییر داده است که به‌سختی می‌توان او را تشخیص داد. نشستن گریمهای مختلف بر روی صورت این بازیگر را شاید بتوان یکی از شانس‌های مهمش در بازیگری دانست؛ فرصتی که بازی در نقش‌های مختلف را برای او فراهم می‌کند.
از میان کارهایی که کیانیان با گریم سنگین در آن حضور داشته است، می‌توان به سریال مختارنامه اشاره کرد. کیانیان در این سریال در نقش عبدا...بن‌زبیر، خلیفه بزرگ زبیریان، حاضر شده بود. تست گریم او را عبدا... اسکندری در طول 15روز انجام داد. درنهایت کیانیان با دماغ کج، صورتی ورم‌کرده و ریش بلند، با چهره متفاوت و بازی فوق‌العاده‌اش، توانست یکی از نقش‌های به‌یاد‌ماندنی‌‌اش را خلق کند.
از دیگر گریمهای متفاوت این بازیگر، می‌توان به سه شمایل مختلف او در فیلم «یک تکه نان» کمال تبریزی اشاره کرد.
او همچنین به‌تازگی در گفت‌وگوی ویدئویی منتشرشده‌اش با «دم‌خروس»(رسانه آنلاین طنز)، درباره دیگر کاراکترهایی که می‌تواند آنها را ایفا کند، گفته است: «من بارها خودم را گریم کردم و می‌دانم چه نقش‌هایی را می‌توانم راحت بازی کنم؛ مثلا با چند تغییر کوچک شبیه می‌شوم به شاه. امام‌خمینی و جلال آل‌احمد، دیگر کاراکترهایی هستند که با گریم چهره‌ام به آنها نزدیک می‌شوم.»
ماجرای پول کثیف
رضا کیانیان در شبکه نمایش خانگی نیز حضور موفقی داشته است. او در محبوب‌ترین سریال این شبکه و یکی از بهترین سریال‌های ساخته‌شده در سال‌های اخیر حضور داشته است. رضا کیانیان با حضور در فصل 2 و 3 شهرزاد، اتفاق خوب دیگری را در کارنامه خود رقم زد اما حواشی این سریال، گریبان‌گیرش شد.
درحالی‌که یک سال از پخش قسمت پایانی شهرزاد می‌گذرد، بار دیگر نام آن بر سر زبان‌ها افتاده است اما این‌بار نه به‌خاطر بازیگران و داستانش، بلکه به‌خاطر فساد مالی یکی از تهیه‌کنندگانش؛ اتفاقی که باعث شکل‌گیری پویش‌هایی در فضای مجازی مبنی‌بر حلال نبودن پول بازیگران شهرزاد شده و در همین راستا، هجمه‌ای علیه بازیگران این سریال به‌راه افتاده است.
در این بین، کیانیان برخلاف بسیاری از بازیگران سریال شهرزاد که دربرابر حواشی ایجادشده برای آن سکوت کرده‌اند، نظر خود را بیان کرده است. او در تازه‌ترین اظهارنظرش درباره بحث مالی شهرزاد گفته است: «من هرگز از دستمزدم مقدار بیشتری نگرفتم و فکر می‌کنم به اندازه دستمزدم، خوب بازی کردم و مردم هم خوششان آمده است. درواقع پولی که من گرفتم، پول بازی کردنم و پول کِیفی است که مردم کردند. من پولی نگرفتم که با آن مردم ناراحت شوند. هیچ‌وقت پولی نگرفتم که به آن بتوان انگ دزدی زد. درنتیجه هیچ ابایی از پاسخ‌گویی ندارم اما اگر آن پول از راه غیرقانونی به‌دست آمده، مسئولش قوه قضاییه است.»
دغدغه‌مند از جنس کیانیان
وقتی از دوست‌داشتنی بودن کیانیان صحبت می‌کنیم، منظورمان فقط اظهارات جنجالی‌اش درباره اوضاع مملکت نیست.
یکی از فعالیت‌های اجتماعی گسترده کیانیان در حوزه محیط است. او سال1395 با ابراز نگرانی از وضعیت دریاچه ارومیه، پویشی را تحت عنوان #من_دریاچه_ارومیه_هستم به‌راه انداخت و توانست با ثبت پیامکی، امضای یک میلیون و 700هزار نفر را درباره بی‌آبی در ایران و دریاچه ارومیه جمع‌آوری کند و براساس آن، نامه‌ای به رئیس سازمان ملل بنویسد. او در دهم آبان۱۳۹۵ برای ارائه نامه و سی‌دی حاوی امضاهای ثبت‌شده توسط مردم، در نمایندگی سازمان ملل در تهران حضور یافت.
کیانیان ازجمله حامیان محیط‌زیست و محیط‌بانان سراسر کشور است. او محیط‌بانی را کاری پرخطر و حساس می‌داند، از این‌رو محیط‌بانان مناطق مختلف ایران و فعالیت‌های آنان را در صفحه اینستاگرام خود معرفی می‌کند.
همه اقدامات خیرخواهانه کیانیان درکنار قدرت بازیگری بی‌چون‌وچرای او باعث شده است که کیانیان در شصت‌وهشت‌سالگی همچنان نامش درمیان مردم عادی و اهالی سینما پررنگ باشد. کاش هنرمندان نسل جدید ما نیز هرکدام یک رضا کیانیان باشند، یک حرفه‌ای کاربلد دوست‌داشتنی!
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
