داروخانه‌ها و بی‌خبری از واکسن آنفلوانزا

تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ روز‌های پر از وعده شهریور هم تمام شد و بیماران و گروه‌های پرخطر در بی‌خبری واکسن آنفلوآنزا بودند که دکتر محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و داروی کشور، در آخرین گفت‌وگوی خود اعلام کرد توزیع واکسن از روز شنبه ۵ مهر آغاز و تزریق آن برای گروه‌های خاص در مراکز بهداشت به‌رایگان انجام خواهد شد. به گفته او واکسن آنفلوآنزا از هفته آخر شهریور در مراکز بهداشت توزیع شده و قرار است از این هفته توزیع آن در داروخانه‌ها نیز آغاز شود.

با این خبر امیدواری در بیماران خاص کمی قوت گرفت، اما گزارش میدانی روز گذشته شهرآرا از برخی داروخانه‌های شهر و همچنین پیگیری از مراکز بهداشت چند نقطه مختلف نشان داد این خبر نیز یکی دیگر از وعده‌های مسئولان بوده است و تا مرحله اجرایی‌شدن و تزریق واکسن همچنان باید منتظر بود.

البته این اولین خبر از اعلام توزیع عمومی واکسن نیست. در ۲ ماه پایانی تابستان امسال که نزدیک به زمان تزریق این واکسن هم هست، بار‌ها خبر تامین واکسن رسانه‌ای شد. هم‌زمانی این خبر‌ها با شیوع بیماری کرونا باعث شد شهروندانی هم که در سال‌های گذشته واکسن آنفلوآنزا را تزریق نکرده بودند، برای خریدن آن ترغیب شوند. مسئولان بار‌ها در مصاحبه‌ها زمان دقیق توزیع را به تعویق انداختند. ابتدا قرار بود واکسن اوایل شهریور توزیع شود و بعد هفته آخر شهریور را اعلام کردند، اما چنین نشد؛ روز آخر شهریور به چند داروخانه در نقاط مختلف شهر سر زدیم، اما داروساز‌ها هم از توزیع واکسن بی‌اطلاع بودند.

 

همان روز یکی از شهروندان که او هم با شنیدن خبر‌ها راهی داروخانه شده بود، گله کرد که «من سرطان روده دارم و درحال شیمی‌درمانی هستم. یک ماه است هرروز می‌آیم تا بتوانم واکسن تهیه کنم، ولی هربار می‌گویند خبری نیست. اگر هوا سرد شود جرئت نمی‌کنم از خانه بیرون بیایم.» متقاضی دیگر، خانم سی‌و‌یک‌ساله‌ای بود که به‌دلیل ابتلا به دیابت، هرسال واکسن آنفلوآنزا را تزریق می‌کند، اما این روز‌ها هنوز موفق نشده آن را دریافت کند، چراکه «هربار یک تاریخ را اعلام می‌کنند.»

 

او می‌گفت: هرروز کارت ملی به دست به داروخانه می‌آیم و دست خالی برمی‌گردم. نگرانم که با این اوضاع متقاضی و نظارت کردن، امسال نتوانم واکسن بزنم.

 

دیگر متقاضیان این واکسن، زنان باردار درمعرض ابتلا به آنفلوآنزا هستند که دست بر قضا تعداد شایان‌توجهی از جمعیت درمعرض خطر را تشکیل می‌دهند. خانم شباهنگ که شش‌ماهه باردار است، یکی از این متقاضیان است. او درباره وضعیت پیش‌آمده می‌گوید: «تزریق واکسن برای ما ضروری است، چون جان مادر و جنین هردو درخطر است.»

 

او از ناهماهنگی‌ها در تامین واکسن آنفلوآنزا نگران است و معتقد است «وقتی مسئولان از عهده توزیع واکسن آنفلوآنزا که سال‌هاست توزیع می‌شده برنمی‌آیند، چطور می‌خواهند واکسن کرونا را توزیع کنند؟»

در خبر رئیس سازمان غذا و دارو به گروه‌های هدفی اشاره شده بود که رایگان واکسن دریافت می‌کنند و زنان باردار، بیماران مزمن، صعب‌العلاج و کادر درمان در ابتدای صف انتظار آن قرار دارند. در مرحله بعد، افراد بالای ۶۵سال و کودکان ۶ ماه تا ۵ سال می‌توانند واکسن دریافت کنند. برپایه این خبر، ابتدا با مراکز بهداشت که باید از توزیع واکسن اطلاع داشته و پیش از اعلام رسمی آن را دریافت کرده باشند، ارتباط می‌گیریم، اما پیگیری ما از چند مرکز نشان می‌دهد اطلاعات آنان نیز از ما بیشتر نیست و هنوز واکسنی دراختیارشان قرار نگرفته‌است.

 

متصدی پذیرش یکی از مراکز از مراجعه تعدادی از شهروندان تحت پوشش مرکز خبر می‌دهد و می‌گوید: ماجرای واکسن آنفلوآنزا هم مانند خبر توزیع ماسک است که باعث شد همه مردم هجوم بیاورند و درمعرض ابتلا به کرونا قرار بگیرند، درحالی‌که اصلا ماسکی برای توزیع به ما داده نشده بود.

 

متصدی مرکز بهداشت دیگری که به‌صورت تلفنی به سوال شهروندان در پاسخ به تماس ما می‌گوید: هرسال تعدادی واکسن برای پرسنل ارسال می‌شد، اما امسال هنوز از واکسن‌های خودمان خبری نیست، چه برسد به مردم. به‌دنبال این حرف‌ها از مرکز بهداشت بولوار حجاب تا مشهدقلی، آب و برق و رضاشهر، سراغ واکسن را می‌گیریم، اما همگی دست رد به سینه‌مان می‌زنند و توزیع واکسن را به زمان موکول می‌کنند که برای خودشان هم نامشخص است.

از مراکز بهداشت که ناامید می‌شویم به چند داروخانه شهر هم سر می‌زنیم تا بدانیم آیا خبر توزیع صحت دارد یا خیر؛ زیرا بخش دیگری از صحبت‌های دکتر شانه‌ساز به توزیع واکسن در داروخانه‌ها اشاره داشت و اینکه «هر فرد می‌تواند با مراجعه به داروخانه و با کارت ملی اعضای خانواده، ۳عدد واکسن دریافت کند.»

 

با سرزدن به چند داروخانه مرجع شهر همچون هلال احمر، داروخانه امام‌رضا (ع) و ۲۲‌بهمن چیزی دستگیرمان نمی‌شود به‌جز اینکه آن‌ها هم از وجود واکسن و زمان توزیعش بی‌اطلاع هستند و فقط در اخبار شنیده‌اند که توزیع خواهدشد. البته یکی از داروسازان گویا خبر‌هایی دارد و باخنده می‌گوید: «فعلا فقط واکسن اهالی مجلس رسیده است؛ بروید منبع بقیه واکسن‌ها را هم از آن‌ها بپرسید.»

به گفته رئیس هیئت مدیره انجمن داروسازان خراسان رضوی، کار توزیع واکسن آنفلوآنزا از طریق مراکز درمانی صورت می‌گیرد و به همین دلیل مردم برای تهیه این واکسن به داروخانه‌ها مراجعه نکنند.

 

علیرضا شهریاری در گفتگو با شهرآرا این را هم می‌گوید که بر اساس داده‌های موجود، به دلیل رعایت بیشتر پروتکل‌های بهداشتی پس از همه‌گیری کرونا، میزان شیوع آنفلوآنزا در نیم‌کره شمالی زمین بسیار کمتر از سال‌های قبل بوده و پیش‌بینی می‌شود که در نیم‌کره جنوبی که کشور ما نیز در آن قرار گرفته است، همین موضوع اتفاق بیافتد. او تاکید دارد که «به خاطر همین موضوع تزریق واکسن آنفلوآنزا خیلی ضروری نیست و مردم هیچگونه نگرانی درباره تزریق آن نداشته باشند.»

«جمعیت گروه‌های پرخطر در حوزه دانشگاه علوم پزشکی مشهد دست‌کم ۲۵۰ هزار نفر هستند یعنی این تعداد شهروند مدت‌هاست در انتظار واکسن به سر می‌برند، درحالی‌که زمان توزیع آن هنوز هم مشخص نیست.» این جمله ابتدایی دکتر علی روح‌بخش، مدیر امور دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد است که در پاسخ به سوالاتمان عنوان می‌کند: نه زمان دقیق توزیع واکسن مشخص است و نه سهمیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد.

 

پاسخ دیگر سوالات هم همین است: هیچ داروخانه‌ای تاکنون فروش نداشته است. برنامه شیوه عرضه واکسن و داروخانه‌های هدف نیز مشخص نشده‌است. با‌این‌همه شماره ۳۸۷۶۳۹۱۴ را برای گزارش تخلفات فروش واکسنی اعلام می‌کند که هنوز چندوچون ارائه آن برای مسئولان دارویی مشخص نیست، چه برسد به مردم عادی.

دبیر انجمن داروسازان خراسان رضوی، مرجع دیگر گزارش ما درباره جست‌وجو برای پیداکردن واکسنی است که به نظر می‌رسد خبرش زودتر از خودش به مشهد رسیده‌است. دکتر محمدرضا افخمی که از وضعیت سردرگمی بیماران، شهروندان و داروخانه‌ها نگران است، ضمن رد توزیع واکسن در داروخانه‌های استان می‌گوید: براساس جلساتی که ۲ ماه پیش در سازمان غذا و داروی کشور داشتیم، بنا شد تا تعیین سازوکار‌های دقیق توزیع صحیح، واکسنی توزیع نشود. هم‌اکنون تعدادی واکسن دراختیار شرکت دارویی «بهستان» قرار گرفته است، اما یخچال‌ها تا تعیین وضعیت پلمب شده‌اند.

وی با انتقاد از رئیس سازمان غذا و دارو درباره خبر توزیع واکسن‌ها تاکید می‌کند: این خبر باعث شد مردم برای خریدن آن از صبح شنبه به داروخانه‌ها مراجعه کنند، درحالی‌که هیچ واکسنی دراختیار ما نیست. این خبر‌ها باعث بی‌اعتمادی مردم به داروخانه‌ها می‌شود.

یکی از مهم‌ترین دلایل تعویق ارسال و توزیع واکسن، نبود سازوکار صحیح برای توزیع است. این یعنی مسئولان دارویی کشور نتوانسته‌اند در این مدت، روشی با خطای کمتر را انتخاب کنند تا دارو به دست بیماران واقعی برسد، نه اینکه از بازار سیاه سر درآورد.

 

دکتر افخمی دراین‌باره معتقد است: پیشنهاد ما این بود که نرم‌افزاری را رایگان دراختیار سازمان قرار دهیم تا دارو‌های نایاب، کمیاب و سهمیه‌ای ازطریق آن ثبت شود و با ذکر مستندات دراختیار بیماران قرار بگیرد، اما استقبال نشد. هم‌اکنون تنها روش پیشنهادی، ارائه کارت ملی برای افراد بالای ۶۵ سال است که به هیچ عنوان روش قابل‌کنترلی نیست.

دبیر انجمن داروسازان این را هم اضافه می‌کند که همه تلاش آن‌ها رساندن واکسن به بیماران نیازمند در شرایط فعلی است که البته خبری از توزیع آن هم نیست.

متاسفانه پیگیری‌های ما برای شنیدن پاسخ کامل مسئولان مرکز بهداشت استان به نتیجه نرسید؛ زیرا به گفته آنان هنوز خبری مبنی‌بر توزیع و دستورالعملی ارائه نشده‌است و پاسخ قطعی را به روز‌های آینده موکول می‌کنند. بااین‌حال بیماران درمعرض خطر مشهدی هنوز امیدوار باشند، شاید واکسن آنفلوآنزا پیش از خود بیماری به آن‌ها برسد.