نمایشگاه مجازی کتاب تهران با سخنرانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افتتاح شد

 
صالحی درباره ویژگی‌های نمایشگاه مجازی کتاب تهران بیان کرد: نمایشگاه مجازی کتاب تهران را با دو ویژگی آغاز می‌کنیم نخست شرایط کرونایی که از یکسال پیش به‌عنوان یک پدیده در فضای اجتماعی کل کره خاکی را متأثر کرده است بخشی از این تأثیرات در بخش فرهنگ و اقتصاد از جمله در صنعت نشر جهان قابل مشاهده است. از حدود یکسال پیش صنعت نشر متأثر از شیوع ویروس کرونا آسیب‌های جدی دیده که البته ادامه دارد. گرچه برآورد دقیقی از میزان این آسیب‌ها وجود ندارد، اما براساس نتایج پژوهش پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، در آذرماه مشخص شد، ۶۰ درصد ناشران معتقدند که حداقل ۴۰ درصد به بالا صنعت نشر از شیوع ویروس کرونا خسارت دیده است.
 
وی ادامه داد: لغو سی‌وسومین دور نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و نمایشگاه‌های استانی شرایط تعطیلی در ارایه خدمات همگی که کاملا محسوس است صنعت نشر را با آسیب‌های جدی و گسترده مواجه کرده است. اما در این شرایط و مشکلات واضح و روشن، چند نکته قابل ذکر است نخست جامعه نشر با وجود همه شرایط سخت، تکاپو و فعالیت خود را تداوم بخشید براساس نظرسنجی پژوهشگاه مشخص شده ۸/۶۷ ناشران کتاب چاپ اول منتشر کرده‌اند که ۲۴ درصد از این تعداد بیش از ۱۰ عنوان چاپ نخست داشته‌اند که نشان‌دهنده علاقه، شیفتگی و توجه جامعه نشر به فضای تولید اندیشه است و کرونا مانع از تحرک نبوده و علاوه بر این تلاش ناشران در حد قابل قبولی جریان نشر را تداوم بخشیده است.
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: فضای مطالعه کتاب در شرایط کرونا براساس نتایج سه موج نظرسنجی پژوهشگاه نشان می‌دهد در فروردین ماه که به‌عنوان زمان نخستین دوره اوج کرونا و قرنطینه شناخته می‌شود سهم مطالعه کتاب قابل توجه بوده و حدود ۲۷ درصد افراد مورد پرسش مطالعه کتاب را فعالیت اوقات فراغت خود مطرح کرده‌اند. علاوه بر این سهم کتاب در دوره قرنطینه و برای رفع استرس سهم قابل توجهی بوده بنابراین با وجود شیوع کرونا کتاب به نحوی در سبد مصرف وجود داشته و کتابخوانی سهم بیشتری پیدا کرده و پیدا می‌کند.
 
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: پاره‌ای از اتفاقات در یکسال گذشته به کمک آمده و نشان می‌دهد جریان حوزه فرهنگ مکتوب از سوی ناشران و مخاطبان مورد توجه بوده از جمله اینکه در سه مقطع برگزاری طرح‌های حمایتی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در سال جاری یک میلیون و ۲۰۰ نسخه کتاب معادل ارزش ریالی ۵۰ میلیارد تومان کتاب فروخته شده است و نشان می‌دهد طوفان سهمگین کرونا جریان فرهنگ مکتوب، تولید کتاب، کتابفروشی و مطالعه همچنان پویا و زنده است بنابراین می‌توان به آینده نگریست و فضای خوبی را پیش‌بینی کرد.
 
صالحی درباره برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران و قابلیت‌های فضای مجازی بیان کرد: پیش‌تر فضای مجازی به کمک صنعت نشر و فرهنگ کتابخوانی آمده بود، اما به نظر می‌رسد با شیوع کرونا سرعت بیشتری پیدا کرده است براساس آمار و نظرسنجی‌ها تبلیغات و اطلاع‌رسانی کتاب از سوی ناشران در فضای مجازی مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. مطابق با نظرسنجی آذرماه پژوهشگاه، ۳/۶۹ جامعه آماری ناشران از فضای مجازی برای اطلاع‌رسانی و تبلیغات استفاده کرده است؛ که تنقیح‌های قابل توجه و رو به تکاملی را نشان می‌دهد. فضای اطلاع‌رسانی، از تبدیل دیتا به متن به تولید پادکست، قصه، روایت، نقالی به‌عنوان یکی از هنر‌های کهن برای تبلیغ کتاب متحول شده است.
 
وی با اشاره به توجه ویژه ناشران در دوران شیوع کرونا به قابلیت‌های فضای مجازی بیان کرد: علاوه بر بحث تبلیغ کتاب در فضای مجازی فروش کتاب در این فضا نیز توسعه پیدا کرده است براساس نظرسنجی آذرماه پژوهشگاه، ۵۰ درصد ناشران مورد پرسش قرار گرفته از فضای مجازی برای فروش کتاب استفاده می‌کنند. ساحت دیگر توسعه کتاب‌های الکترونیکی است البته که کتاب‌های الکترونیکی مزاحم کتاب‌های کاغذی نیست بلکه مکمل آن است و روند رو رشدی را از میزان تولید نشان می‌دهد.
 
صالحی با اشاره به نظرسنجی اخیر پژوهشگاه در حوزه مصرف کالا‌های فرهنگی ایرانیان گفت: در این پیمایش مشخص شد ۶/۴۶ درصد مردم ایران کتاب می‌خوانند و از این تعداد ۲/۱۹ درصد کتاب الکترونیکی و از این تعداد ۲/۱۰ درصد بیش از کتاب کاغذی، کتاب الکترونیکی مطالعه می‌کنند. نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد ذائقه مصرف ایرانی‌ها در مطالعه تغییر کرده و جدید محسوب می‌شود.
 
این عضو شورای انقلاب فرهنگی برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران را به‌عنوان چهارمین فرصت استفاده از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های فضای مجازی ارزیابی کرد و گفت: مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به عنوان مجری برگزاری این نمایشگاه، صنف و معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در کنار یکدیگر نمایشگاه مجازی را به‌عنوان فرصت چهارم بهره‌مندی از فضای مجازی ایجاد کرده‌اند که تجربه جدید محسوب می‌شود، اما تجربه‌های جدید و ریسک‌کردن با توجه به فواید آن، موضوعی است که موسسه خانه‌کتاب و ادبیات ایران، جامعه نشر و معاونت امور فرهنگی رقم زده‌اند و ارزشمند است
 
صالحی با اشاره به نواقص احتمالی نمایشگاه مجازی کتاب تهران بیان کرد: وقتی از نواقص احتمالی نمایشگاه مجازی کتاب صحبت می‌کنیم باید بگوییم مگر نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران خالی از عیب و نقص بود؟ شاید نمایشگاه مجازی در جریان اجرا با نواقصی همراه باشد، اما از آنجا که فضای مجازی از قابلیت‌های بالایی برخوردار است، تجربه و اتفاق تازه و برکات فراوان را شاهد خواهیم بود.
 
وی به عدالت فرهنگی به‌عنوان یکی از دستاورد‌های نمایشگاه مجازی کتاب اشاره و افزود: مقوله عدالت فرهنگی را نباید دست کم گرفت علاوه بر اینکه مخاطبان این نمایشگاه از شهر‌ها و مناطق دورافتاده به کتاب، راحت‌تر دسترسی پیدا می‌کنند باید به عدالت فرهنگی از بعد انسانی و همچنین دیپلماسی فرهنگی توجه داشته باشیم. چرا فارسی‌زبانان و ایرانی‌های خارج از کشور به کتاب‌های جدید تولید شده دسترسی داشته و آن‌ها را نبینند. عدالت فرهنگی عدالت بشری تلقی می‌کنیم انسان حق دارد بداند و البته منبع درست کتاب است.
 
صالحی درباره نتایج دیگر برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران ادامه داد: یکی دیگر از تاثیرات برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به حوزه اقتصاد مرتبط است به عبارت دیگر کاهش هزینه‌ها و البته کاهش تخلفات از نتایج این نمایشگاه است. هزینه حضور فیزیکی با برگزاری نمایشگاه و همچنین انجام تخلفات محتمل کاهش پیدا کرده و از آن پیشگیری شده است. تخلفات نمایشگاه جریان سالم اقتصادی را دچار اختلال می‌کند و امکان پیشگیری از آن در فضای فیزیکی تا حدودی وجود نداشت، اما در فضای مجازی این تخلفات را کمتر خواهیم دید؛ بنابراین نمایشگاه مجازی کتاب اقتصاد نشر را سالم‌تر می‌کند.
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در حوزه فرهنگ مکتوب اطلاعات و البته داده‌کاوی اطلاعات اندک است و یا انجام نمی‌شود در حالی که جهان امروز جهان داده است و قدرتمندان براساس داده‌کاوی اطلاعات جریان برنامه‌ریزی را انجام می‌دهند که روشن‌تر و روان‌تر می‌شود و البته قابل اعتمادتر می‌شود جهان امروز جهان پول نیست بلکه جهان داده است و قابلیت‌های فضای مجازی این قدرت را افزایش داده است.
 
این عضو کابینه دولت تدبیر و امید افزود: همه ویژگی‌های نمایشگاه مجازی کتاب به معنای این نیست که نمایشگاه فیزیکی برگزار نشود بلکه این تحلیل وجود دارد فرهنگ مکتوب بال جدید پیدا کرده است نمایشگاه فقط و فقط نمی‌خواهد فضای مجازی را انتخاب کند بلکه نمایشگاه مجازی مکمل قالب‌های سنتی است.
 
صالحی ضمن تشکر از همه دست‌اندرکاران برگزاری نخستین نمایشگاه کتاب تهران خطاب به اصحاب رسانه گفت: از اهالی رسانه، خبرنگاران چه در حوزه مکتوب، تصویری و خبرنگاران و فعالان فضای مجازی می‌خواهم تلاش کنند تا نمایشگاه دیده شود چرا که اهالی نشر و علاقه‌مندان به کتاب ساعت‌های خود را برای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت به اصطلاح کوک می‌کردند.

نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از اول بهمن تا شش بهمن برگزار می‌شود و خریداران می‌توانند برای بازدید و خرید کتاب از ساعت ۹ صبح روز اول بهمن‌ماه به سایت tehranbookfair.ir مراجعه کنند.