شاید تغییراتی که کرونا در شیوه بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و هنری ایجاد کرده است، نقطه امیدی هم داشته باشد و مسیر تازه‌ای جلو پای هنرمندان مشهدی بگذارد. برگزاری کنسرت آنلاین همان جرقه‌ای است که در ذهن روشن شده است. اما آیا می‌شود با برگزاری کنسرت‌ها و اجراهای موسیقی آنلاین، زمینه را برای فعالیت هنرمندان مشهدی فراهم کرد؟
مریم قاسمی | شهرآرانیوز - اگر خراسان یکی از قطب‌های مهم موسیقی کشور نباشد، زادگاه و محل پرورش بزرگان موسیقی اصیل کشور از جمله استاد محمدرضا شجریان، همایون شجریان، کیوان ساکت ، پرویز مشکاتیان و... است که نامشان با «مشهد» پیوندی ناگسستنی دارد.اینکه چرا این اهالی صاحب‌نام در مشهد فعالیتی نمی‌کنند و در پایتخت به سر می‌برند، روشن است. تقریبا همگان می‌دانند در مشهد چه محدودیت‌هایی برای اجرای صحنه‌ای موسیقی و برگزاری کنسرت وجود دارد. ازهمین‌رو‌ست که هنرمندان موسیقی ساکن مشهد سال‌هاست باتوجه‌به همین محدودیت‌ها، توانایی و انرژی خود را بیشتر صرف آموزش کرده‌اند.برخی از هنرمندان بااستعداد که توانایی‌شان از دل همین آموزش‌ها شکوفا می‌شود، راهی جز مهاجرت به پایتخت ندارند و آن‌ها که می‌مانند تدریسشان را ادامه می‌دهند تا اگر خود فضایی برای کار و اجرا ندارند، دست‌کم استعدادهای این عرصه را شکوفا کنند.این چند سطر مقدمه کوتاهی است از وضعیت فعالیت موسیقی در مشهد که با شیوع بیماری کرونا و فراگیرشدن آن، بدتر هم شد. تعطیلی آموزشگاه‌ها کار استادان را کساد کرد و نگرانی از بیماری، درِ برخی آموزشگاه‌ها را برای همیشه بست. اما می‌گویند نور همیشه از دل سیاهی برمی‌آید. شاید تغییراتی که کرونا در شیوه بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی و هنری ایجاد کرده است، نقطه امیدی هم داشته باشد و مسیر تازه‌ای جلو پای هنرمندان مشهدی بگذارد. برگزاری کنسرت آنلاین همان جرقه‌ای است که در ذهن روشن شده است. اما آیا می‌شود با برگزاری کنسرت‌ها و اجراهای موسیقی آنلاین، زمینه را برای فعالیت هنرمندان مشهدی فراهم کرد؟
نگاهی به برگزاری برخی کنسرت‌های آنلاین از سوی بزرگان موسیقی
۳۰ فروردین‌ماه اولین کنسرت بدون تماشاگر کیوان ساکت و وحید تاج، در سالنی خاموش برگزار شد تا شیوع کرونا سبب نشود همه فعالیت‌های موسیقی تعطیل شود. کیوان ساکت در دقایق ابتدایی برنامه گفته بود «به‌دلیل شیوع بیماری کرونا مردم نتوانستند برای تماشای اجراهای ما به سالن‌های کنسرت بیایند، ولی اکنون خوش‌حالم که با کمک فناوری توانستیم به حضور آن‌ها برویم. هرچند آن‌ها اینجا نیستند، موج گرمشان را احساس خواهیم کرد». از این کنسرت استقبال نسبی شد.
سپس خرداد ۹۹ بود که هم‌زمان با عید سعید فطر، همایون شجریان با همراهی ارکستر مجلسی تهران کنسرت آنلاین «نسیم وصل» را در تالار وحدت روی صحنه برد. کنسرت «نسیم وصل» شجریان از طریق تلویزیون اینترنتی لنز ایرانسل پخش شد که به‌گفته همین اپراتور، در همان یک ساعت حدود 710هزار نفر به‌صورت آنلاین به تماشای این کنسرت نشستند.
پس از آن نیز در ۱۵مرداد۹۹ بود که کنسرت آنلاین «شهر خاموش» کیهان کلهر در عمارت اتحادیه اصفهان اجرا و به‌صورت لایو از اینستاگرام این هنرمند پخش شد. کیهان کلهر در صفحه اینستاگرام خود نوشته بود: «تصمیم گرفتیم اجراهایمان را به‌صورت پخش زنده در فضای مجازی و با امکان دسترسی رایگان برای همه مخاطبان در اینستاگرام و یوتیوب ادامه دهیم تا در این احوال، برای ساعتی، همدلانه در کنارتان بنوازیم و بشنویم.»
بیشتر بخوانید:
آیا هنرمندان مشهدی می‌توانند از فرصت برگزاری کنسرت‌های آنلاین در مشهد استفاده کنند؟
درباره برگزاری یا اجرای برنامههای آنلاین در همه زمینه‌های هنری ۲دیدگاه وجود دارد؛ اول اینکه برنامههای تعطیل‌شده از طریق فضای مجازی دوباره برگزار شوند و دوم اینکه مدیایی جدید به مخاطب ارائه شود، حتی پس از پایان یافتن کرونا.
این نگاه درباره اجرای کنسرت‌های آنلاین هم می‌تواند بسیار مفید باشد به‌ویژه در شرایطی که امکان اجرای صحنه‌ای و حضور تماشاگر در سالن برای شنیدن موسیقی زنده (در مشهد) موجود نباشد. از این‌رو این سؤال مطرح است که چرا با گذشت نزدیک به یک سال از شرایط جدید برای هنرمندان، اهالی موسیقی مشهد هیچ قدمی در راستای برگزاری کنسرت آنلاین و اجرای صحنه‌ای برنداشتند؟!
بیشتر بخوانید:
تاکنون روی این پیشنهاد فکر نشده است
رئیس انجمن موسیقی مشهد درباره برگزاری کنسرت آنلاین از سوی هنرمندان مشهدی نظر چندان مثبتی ندارد، زیرا به‌گفته خودش امید زیادی دراین‌باره نیست.
به‌گفته مجتبی قیطاقی تاکنون به این پیشنهاد فکر نشده است، زیرا مشکلات در موسیقی مشهد به‌قدری است که هنرمندان را به‌شدت درگیر کرده است. او معتقد است اگر از هنرمندان مشهدی حمایت شود، اتفاقات خوبی می‌افتد و می‌شود همین پیشنهاد را بیشتر بررسی کرد.
قیطاقی در بخشی دیگر از سخنانش به مسائل موجود در روال اداری انجمن موسیقی خراسان رضوی از جمله بلاتکلیفی مکان این انجمن و حمایت‌نکردن ارشاد دراین‌باره اشاره می‌کند و می‌گوید: متأسفانه هنرمندان مشهدی با مسائل ابتدایی درگیر هستند، برای همین قدرت فکرکردن به مسائل مهم‌تر از آن‌ها گرفته شده است.
بیشتر بخوانید:
وقتی کنسرت آنلاین وحید تاج لغو می‌شود، تو خود حدیث مفصل بخوان
عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی آموزشگاه‌های موسیقی خراسان رضوی نیز نگاه مثبتی به پیشنهاد برگزاری کنسرت آنلاین در مشهد ندارد.
به‌عقیده سالار مرتضوی، با اینکه افراد سرشناس و معروف در این مسیر گام برداشته‌اند و تاکنون کنسرت‌های آنلاین برگزار کرده‌اند، بازخوردهایی که انتظار داشتیم را نداشتند و همین باعث می‌شود هنرمندان مشهدی جرئت نکنند در این مسیر گام بردارند.
مرتضوی می‌گوید: «وقتی کنسرت آنلاین هنرمند معروفی چون وحید تاج لغو می‌شود، تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل. با این هنرمند سرشناس که جزو کسانی است که در راستای موسیقی اصیل ایرانی تلاش می‌کند چنین برخوردی می‌شود و مجوز اجرای آنلاینش لغو می‌شود، در چنین شرایطی کدام هنرمند در مشهد برای قدم‌برداشتن در چنین مسیری امید دارد؟»
مدیر آموزشگاه بامداد اضافه‌شدن مجوز صداوسیما به شرایط برگزاری برنامههای آنلاین را از دیگر مراحل سخت برای برگزاری کنسرت آنلاین بیان می‌کند و می‌گوید: «به‌راحتی می‌شود حدس زد با وجود چنین محدودیت‌هایی هنرمندان مشهدی مجالی برای فعالیت و مطرح‌شدن در زمینه اجرا ندارند.»
بیشتر بخوانید:
ماجرای لغوشدن کنسرت آنلاین وحید تاج چه بود؟
۲بهمن۱۳۹۹ قرار بود کنسرت آنلاین وحید تاج و رشید وطن‌دوست، هنرمند موسیقی آذری، با نام «شوق بهار» با ترکیبی از قطعات سنتی فارسی و آذری در «تالار وحدت» تهران اجرا شود و اخبار اطلاع‌رسانی آن نیز در رسانه‌ها منتشر شد. اما این کنسرت آنلاین به‌دلیل مجوزندادن صداوسیما لغو شد. این خبر را وحید تاج با انتشار ویدئویی در صفحه اینستاگرام به مخاطبانش اعلام کرد: «باید برای این کنسرت آنلاین از صداوسیما مجوز می‌گرفتیم. یکی از کارهایی که امشب قرار بود برای شما بخوانم، با صدای بانو مرضیه خوانده شده بود که مجوز داده نشد. برای همین تصمیم گرفتم یک بیت از این اثر را همین‌جا تقدیم شما کنم.»
در نظر‌هایی که زیر این پست وحید تاج گذاشته شده است، نظرهای برخی هنرمندان که به‌نظر می‌رسد اهل مشهد باشند هم به چشم می‌خورد. برای مثال یکی از کاربران دراین‌باره نوشته است: «ما که سال‌هاست مجوز نداریم ببینید چه حالی داریم.»
کاربران دیگری نیز نظرشان را به این ترتیب نوشته‌اند: «ممنون که به فکر مخاطبانتان هستید. درود بر شما استاد بزرگوار. حیف شد.» یا «چه هنرهایی که در این سال‌ها به‌دلیل سانسور حذف شد» و ... .
بیشتر بخوانید:
استاد کیوان ساکت: «معضل مجوز یک معضل حیرت‌انگیز است»
کیوان ساکت، استاد موسیقی اصیل ایرانی و نوازنده مطرح سه‌تار ایران، که تاکنون چندین‌بار در شرایط کرونا کنسرت آنلاین برگزار کرده است، از موانع مجوزگرفتن برای اجرای این برنامه‌ها می‌گوید: «کار هنری وقتی به درجه‌ای از بلوغ فکری می‌رسد، به مخاطب نیاز دارد. به‌نظر من این‌گونه با هنرمند برخورد کرده‌اند که به ذهن می‌رسد صداوسیما به‌عنوان نهادی که قرار شده است برای کنسرت آنلاین مجوز دهد، مخالف کار هنری باکیفیت است. صداوسیمایی که می‌تواند با حمایت از هنرمندان خوب، سلیقه و ذوق عمومی جامعه را ارتقا دهد، خوب‌شنیدن و موسیقی خوب را در بین مردم ترویج کند و هنر خوب و انسان‌‌ساز را به مردم بیاورد، جلو کنسرت آنلاین را می‌گیرد. این کنسرت را ممکن است چندهزار نفر ببینند، اما برنامههای خود صداوسیما که توده وسیعی از مردم آن‌ها را می‌بینند، از نظر هنری برنامههای نازلی هستند و ممنوعیتی برای پخش آن‌ها وجود ندارد.»
استاد صاحب‌نام و سه‌تارنواز مطرح کشور ادامه می‌دهد: «نمی‌دانم لغو مجوز برای چیست؟ صداوسیما به‌عنوان یکی از نهادهایی که مجوز می‌دهد، می‌تواند برنامههای معمولی داشته باشد و در کنار آن از برنامههای باکیفیت سطح بالای هنرمندان استفاده کند، اما چنین چیزی در خود صداوسیما نداریم. برای همین است که می‌بینیم خوانده‌هایی که کارهایشان از صداوسیما پخش می‌شود، اگر نگوییم همه‌شان، اما اندک‌یابند کسانی که کارشان مقبول باشد و به اصطلاح استادان این فن نمره بگیرند. به‌نظر من چنین رفتاری شکاف بین مردم و صداوسیما را بیش از پیش می‌کند.»
او در بخشی دیگر از سخنانش می‌گوید: «مدتی پیش قرار بود یک کنسرت آنلاین در فضای باز برگزار کنیم که مخاطبان از داخل خودروهای خود موسیقی بشنوند، اما مجوز اماکن را دریافت نکردیم. این معضل مجوز یک معضل حیرت‌انگیز است که دست‌وپای هنرمندان و اهل هنر را به نحو غریبی بسته است.»
باید روال مجوزدادن عوض شود
به‌گفته ساکت، کسانی که کار هنری اصیل می‌کنند، سال‌هاست بدون حب‌وبغض و بدون اینکه نگرش ضدمنافع‌ملی داشته باشند کار کرده‌اند، بنابراین اگر هدف این است که آثار مبتذل یا مخالف منافع ملی در بین مخاطبان نباشد، این مجوزگرفتن و این‌گونه اخذ مجوز هیچ کمکی نمی‌کند، زیرا مردم انواع آهنگ‌ها و کلیپ‌ها و سی‌دی‌های حاوی چنین محتویاتی را فراوان می‌توانند پیدا کنند. بنابراین این روند دریافت مجوز فقط هنرمند را خسته می‌کند، اگر هدفش خسته‌کردن هنرمند نباشد.»
او در بیان یکی دیگر از تجربیات خود در زمینه دریافت مجوز نیز می‌گوید: «ما قبلا برای گرفتن آلبوم شعرها را تایپ می‌کردیم و آن‌ها را به شکل فیزیکی و روی کاغذ تحویل می‌دادیم. الان باید آثار را از طریق سایت بفرستیم. برای دریافت مجوز انتشار آلبوم «ردیف» خود نمی‌توانستم آن‌ها را بارگذاری کنم، زیرا تعداد گوشه‌های ردیف زیاد بود. می‌گفتند نمی‌شود. بازهم می‌بینیم وقتی قرار است کارها به‌شکل اینترنتی و با فناوری جدید پیش برود، زیرساخت‌ها مهیا نیست تا بتوانند هرگونه متریال را جذب کنند. بنابراین من فکر می‌کنم که باید روال مجوزدادن عوض شود.»
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
