پلاسمادرمانی کرونا؛ موفق یا ناموفق!

جانقربان| شهرآرانیوز-  یکی از روش‌های جهانی درمان بیماران کرونایی استفاده از پلاسمای بهبودیافتگان کروناست. این روش چندماه پس از شیوع کرونا در ایران نیز به کار گرفته شد، زیرا هنگامی که بدن با تهاجم یک ویروس جدید مواجه می‌شود، پروتئین‌هایی به‌نام پادتن (آنتی‌بادی) تولید می‌کند که به‌طور ویژه با عفونت مبارزه می‌کند.

پادتن‌ها در پلاسما (قسمت زرد مایع خون) شناور می‌شوند. تزریق پلاسمای غلیظ‌شده برای مبارزه با شیوع آنفلوانزا و سرخک در دوران نبود واکسن این بیماری‌ها استفاده می‌شد. با وجود اینکه پلاسمادرمانی با استفاده از پلاسمای خون بهبودیافتگان کرونا روشی رایج است، هنوز هم سؤالاتی وجود دارد که آیا این روش واقعا تأثیرگذار است و باعث بهبود بیماران می‌شود یا نه!

سازمان بهداشت جهانی چه می‌گوید؟

چندی پیش سازمان بهداشت جهانی به استفاده از پلاسمای خون بهبودیافتگان بیماری کووید۱۹ برای معالجه مبتلایان به این بیماری هشدار داد و تأکید کرد که این روش درمانی هنوز مراحل آزمایش تجربی خود را با موفقیت سپری نکرده است. به‌نقل از یورونیوز، سومیا سوامیناتان، دانشمند ارشد سازمان جهانی بهداشت، در جریان کنفرانسی مطبوعاتی از اقدام سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای صدور مجوز استفاده از روش پلاسمادرمانی برای معالجه مبتلایان به ویروس کرونا ابراز نگرانی کرد و گفت که این اقدام آن هم پیش از آنکه نتایج قطعی از آزمایش‌های تجربی این روش حاصل شود، ضمن خطراتی که می‌تواند برای بیماران داشته باشد، به‌احتمال ضرورت ادامه بررسی‌های رسمی درباره این روش را از بین خواهد برد.

خانم سوامیناتان خاطرنشان کرد که بدن افراد مبتلا به بیماری سطح پادتن (آنتی‌بادی) مختلفی را تولید می‌کند و به همین دلیل استانداردسازی این روش درمانی و تعیین روش بهینه جمع‌آوری پلاسما بسیار دشوار است.

نتایج منفی این آزمایش در هند

نتایج یک آزمایش بالینی در هند نیز نشان می‌دهد که پلاسمادرمانی از مرگ یا علائم شدید کرونا پیشگیری نمی‌کند. به‌گزارش روزنامه دیلی‌میل، نتایج مطالعات اولیه‌ای که پیش از این انجام شده بود، شواهد نویدبخشی نشان دادند که پلاسمای افراد بهبودیافته می‌تواند به درمان کرونا کمک کند، اما اکنون نتایج یک آزمایش بالینی بزرگ در هند نشان داده است که پلاسما از مرگ یا علائم شدید این بیماری پیشگیری نمی‌کند.

پزشکان در این مطالعه ۴۶۴بزرگ‌سال را که در فاصله زمانی میان ماه‌های آوریل تا ژوئن به ویروس کرونا آلوده یا در بیمارستان بستری شده بودند، بررسی کردند. به نیمی از این بیماران پلاسما داده شد، اما نیم دیگری از آن‌ها این درمان را دریافت نکردند. اطلاعات این مطالعه نشان می‌دهد این درمان که طرف‌داران زیادی دارد، هیچ بهبودی در پیش‌آگاهی (نتیجه بیماری) یک بیمار نداشت.

همه‌چیز در دست آنتی‌بادی‌هاست

سخنگوی سازمان خون انگلیس باتوجه‌به اینکه درحال ذخیره‌سازی پلاسمای خون هستند تا در صورت اثبات مؤثربودن آن، از آن استفاده کنند، در زمینه این آزمایش اعلام کرد که نوع پلاسمایی که در مطالعه محققان هندی جمع‌آوری شده است، از نوع پلاسمایی که در انگلیس جمع‌آوری می‌شود، درجه پایین‌تری دارد. در آزمایش محققان هندی از پلاسماهای اهداشده‌ای استفاده شد که سطوح پادتن آن‌ها حدود ۶ تا ۱۰ برابر کمتر از پلاسماهایی است که در انگلیس استفاده می‌شود.

وی افزود: شواهد امیدوارکننده‌ای وجود دارد که انتقال پلاسما با سطوح پادتن بالا می‌تواند نتایج بیماری را بهبود ببخشد.

درمان زودتر، نتایج بهتر

باتوجه‌به نتایج این آزمایش، سؤالی که مطرح می‌شود این است که پلاسمادرمانی بیماران کرونایی در ایران تا چه اندازه موفق بوده است؟ سرپرست پروژه پلاسمادرمانی کرونا در ایران در پاسخ به این سؤال گفت: براساس ۲ مطالعه، پلاسمادرمانی در بیماران بدحال و شدید بی‌عارضه بود. هرچه پلاسمادرمانی در این بیماران زودتر آغاز شده بود، نتایج بهتری به‌همراه داشت و براساس نتایج تحقیقات انجام‌شده ۷۰ درصد بیماران بدحال که از پلاسمادرمانی استفاده کردند، بهبود یافتند.

دکتر حسن ابوالقاسمی افزود: پلاسمادرمانی طول دوران بستری بیماران بدحال و شدید را کاهش داد و میزان مرگ‌ومیر در آن‌ها را کمتر کرد، اما هنوز این مطالعات باید ادامه پیدا کند. انتظار داریم وضعیت بیماران متوسط که بدحال نیستند نیز با مصرف پلاسمای بیماران بهبودیافته، کمتر به‌سمت شدیدشدن برود.

یک کارشناس علوم آزمایشگاهی نیز دراین‌زمینه به شهرآرانیوز گفت: پلاسمادرمانی روشی متداول در جهان است و در ساخت بسیاری از داروهای بیماری‌های خاص نیز از پلاسما استفاده می‌شود، زیرا این ماده بسیار مفید است.

سیما افروز افزود: براساس مقالات منتشرشده، هرچه بیماران زودتر پلاسما را دریافت کنند، این روش درمانی اثربخشی بیشتری خواهد داشت و برای بیماران بدحال تأثیرات آن چندان موفق نبوده است، اما این موفق‌نبودن نسبی است، زیرا پادتن‌های موجود در پلاسمای هر فرد متفاوت است و هرچه میزان این پادتن‌ها بیشتر باشد، به نتیجه مثبت حتی درباره بیماران بدحال نیز می‌توان امیدوارتر بود.

وی افزود: به‌طور کلی نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از روش درمانی پلاسما در کنترل و کاهش علائم بیماری کرونا بسیار مؤثر بوده است و در بسیاری از کشورهای جهان مانند آمریکا از این روش استفاده می‌شود.

این کارشناس علوم آزمایشگاهی خاطرنشان کرد: پلاسمادرمانی روشی مشابه واکسیناسیون یا ایمن‌سازی است و با خالص‌سازی پلاسما می‌توان پادتن اختصاصی ضد این بیماری را تولید کرد. مانند ایمنو گلوبولین‌های وریدی که از پلاسمای انسانی تهیه می‌شود و داروی باارزش و گران‌بهایی است.

به‌گزارش شهرآرانیوز، تاکنون در خراسان رضوی بیش از ۷۵۰ نفر از بهبودیافتگان کرونا، پلاسمای خون خود را اهدا کرده‌اند و در درمان بیش از ۵۰۰ بیمار از این روش استفاده شده است.

بهبودیافتگان کرونا چنان‌چه به اهدای پلاسمای خون خود تمایل دارند، باید بعد از گذشت ۲ هفته از زمان بهبودی به پایگاه‌های انتقال خون مراجعه کنند تا پس از انجام معاینات اولیه، در صورت داشتن شرایط لازم، پلاسمای خون آن‌ها دریافت شود.