نقاط اشتراک ما کجاست؟

همه مردم برای تعامل با یکدیگر و در روابط‌اجتماعی بر نقاط مشترک تکیه می‌کنند و بدون آنکه بدانند، بر اساس اشتراکات با یکدیگر نخستین لایه‌های ارتباطی یعنی رابطه کلامی را برقرار می‌سازند. برای همین ساده‌ترین گفتگو میان افرادی که نخستین بار یکدیگر را می‌بینند و با هم آشنا می‌شوند، «روز خوبی داریم» یا سخنانی درباره آب‌وهواست.

 

با تمرکز بر نقاط مشترک، افرادی از طیف‌ها و فضا‌های گوناگون می‌توانند تفاوت‌های ناگزیر و طبیعی را کنار بگذارند و با وجود فاصله‌های بسیار زیاد در مواضع فکری و عقاید دینی و دیدگاه‌های سیاسی، با هم در آن موضوع مشترک هم‌دل و هم‌داستان شوند. همه موفقیت‌ها و درخشش‌ها و پیروزی‌ها درست از همین همراهی بر سر یک نقطه مشترک شکل می‌گیرد؛ چه پیروزی یک تیم در مسابقه‌ای ورزشی باشد و چه کامیابی ساکنان یک شهر در حل یک مشکل زیست‌محیطی.

 

اکنون نوبت طرح یک سؤال جدی و بسیار مهم است؛ نقطه اشتراک ما مردم ایران، یعنی حدود ۸۵ میلیون نفر ساکنان این سرزمین، کجا و چیست؟ اگر این نقطه را درست و دقیق نشناسیم و راهکار‌های تحکیم اشتراک خود بر آن را روشن و شفاف ندانیم، همه اظهار هم‌دلی‌ها و همراهی‌ها مقطعی و گذرا خواهد بود. اگر این نقطه خاک ایران و جغرافیاست، اگر پرچم ایران و تاریخ است، اگر سرود ملی و آرزو‌های مشترک همه ما برای آینده است هرچه هست باید آن را به‌درستی و روشنی بشناسیم و برای تقویت آن بکوشیم.

 

فقط در صورتی هم‌دلی و همراهی عمومی بر آن نقطه مشترک می‌تواند ریشه‌دار شود و بنیان محکم داشته باشد که آگاهانه به آن برسیم و برای تبیین آن در گروه‌های مختلف سنی و لایه‌های گوناگون اجتماعی بکوشیم. فقط در این صورت است که بنیانی محکم برای شکل‌گیری روابط کلان اجتماعی در سطح همه شهروندان خواهیم داشت، وگرنه روابط درون‌گروهی طبقات مختلف به‌هم پیوند نخواهد داشت و هیچ نقطه اتصال و اشتراکی برای چسباندن پاره‌های مختلف به یکدیگر پیدا نمی‌کنیم و با تهدید جدی گسست اجتماعی روبه‌رو خواهیم بود.

 

بی‌تردید برای تحقق این هدف به کار‌های تبلیغاتی و نمایش هنری برای تحریک عواطف عمومی نیاز داریم، اما اگر در این سطح متوقف شویم و کارمان از حدواندازه نصب پرچم‌های رنگارنگ و تبلیغات محیطی یا پخش سرود‌های میهنی و انقلابی جلوتر نرود، از تمرکز و توافق بر آن نقطه‌های مشترک محروم می‌مانیم. همه ما ایرانیان، همه این جمعیت ۸۵ میلیونی، باید برای بیمه‌کردن کشور و آینده فرزندان خود، به چنین اشتراک باور و اتفاق نظری برسیم و بر سر نقطه‌ها یا نقطه‌ای یک‌دل و یک‌رأی شویم. برای حفظ ایران، برای حفظ آرمان‌ها، برای استمرار ارزش‌های مشترک و برای مقابله با تهدیدها، راهی جز این هم‌دلی و هم‌داستانی نداریم.