معرفی کتاب «روشنایی از شرق»

شهرآرانیوز - کتاب «روشنایی از شرق» از آثار درخشان در حوزه تاریخ علم اسلامی و تأثیر آن بر شکل گیری علوم جدید در غرب است. پروفسور جان فریلی، مؤلف کتاب، در سال۱۹۲۶ در بروکلین، یکی از بخش‌های شهر نیویورک، زاده شد. از دانشگاه نیویورک دکتری فیزیک گرفت و از دانشگاه آکسفورد به دریافت درجه فوق دکتری نائل شد. در دانشگاه‌های نیویورک، بوستون، لندن و آتن به تدریس پرداخت. در سال۱۹۶۰ در دانشگاه بوسفور در استانبول به استادی فیزیک و تاریخ علم منصوب شد و تا سال‌های پایانی عمرش این سمت را به عهده داشت. وی در ۲۰آوریل۲۰۱۷ درگذشت. فریلی بیش از ۴۰ اثر در تاریخ علم، تاریخ و جغرافیا تألیف کرده است.

در فصل اول و دوم کتاب حاضر، موقعیت علم در خاستگاه‌های نخست آن یعنی مصر، بابل، آشور، یونان، ایران و هند به اجمال بررسی می‌شود. آن گاه فعالیت‌های مراکز علمی جهان اسلام به ترتیب تقدم تاریخی در بین النهرین (عراق)، مصر و شام، ایران، آسیای مرکزی، مغرب و اندلس بررسی می‌شود. فصل آخر، فریلی چگونگی انتقال دانش مسلمانان به غرب و نقش آن در احیای علمی آن سامان را با ذکر شواهدی متقن شرح می‌دهد و غفلت‌های ناروای دانشمندان اروپایی را در کتمان این حقایق و در ادای دین خود به اسلاف مسلمانشان نکوهش می‌کند.

 

برای مثال از نیوتن یاد می‌کند که با گفتن اینکه اگر او «با ایستادن بر شانه غول ها، دورتر از پیشینیان را می‌بیند، در حقیقت اسلاف اروپایی و یونانی باستانش را می‌ستاید و هیچ اشاره‌ای به دانشمندان اسلامی نمی‌کند که اروپا در اصل از آن‌ها علم آموخت». آنچه مسلم است، اینکه دانشمندان اروپایی به یقین آگاه بوده اند که بسیاری از دانش‌های پیشین از طریق جهان اسلام به غرب انتقال یافته است. بااین حال این حقیقت آشکار کتمان می‌شود.