شوراهای محلات تصویر آینده مدیریتی شهر

همان گونه که در امتداد تاریخ و عمر اجتماعات بشری، به مرور به ساحت شهر‌ها اضافه شده است، مدیریت شهری نیز به ناچار توجه به این ساحت‌ها را به حوزه وظایف و اختیارات خود افزوده است؛ و امروز با مدیریتی چندساحتی روبه رو هستیم که علاوه بر رفع نیاز‌های جاری و اولیه یک شهر، چون پاکیزه سازی عمومی و تسهیل آمد و شد‌های ترافیکی، به حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شهر نیز باید توجه ویژه‌ای داشته باشد.

 

تمرکز و تأکیداتی که فضای مدیریت شهر‌ها را انسانی‌تر ساخت، شهروند در محوریت آن قرار گرفت و شهر‌ها را به مرور به شهر‌هایی آرام و ایمن برای انسان‌های خودش تبدیل کرد؛ نه عناصر درخدمت شهروندان.
این تورم وظایف، رویکرد‌ها و ساحت‌های چندگانه در سازمان مدیریت شهری، توان برنامه ریزی اثربخش در مراکز تصمیم گیری‌ها را از مدیران شهری گرفته است و شهر‌ها نیازمند مشارکت عمومی، پایدار و سازمان‌مند اجتماعات محلی در تصمیم سازی، نظارت و اجرای پروژه‌ها و وظایف یک شهر شده اند؛ به طوری که تصویر مدیریت آینده شهر‌ها را نمی‌توان بدون حضور منسجم مردم و نهاد‌های اجتماعی تصور کرد.

 

از سوی دیگر تأکید بر تمرکز و توجه به نیاز‌های محلی و در مقیاس کوچک محلی، موجب شده است نیازها، کمبود‌ها و محدودیت‌های کوچک در سایه اولویت‌های بزرگ و طرح‌های بزرگ مقیاس شهری قرار نگیرند و به محاق نروند. حوزه و ساحت‌های اجتماعی همچنین، وقتی به مقیاس‌های کوچک محلی تقسیم می‌شوند، به بالفعل شدن و میدان آمدن حتی کوچک‌ترین ظرفیت‌ها در مقیاس یک محله منجر شده و به خودی خود به تسهیلگر مشارکت اجتماعی برای آحاد جامعه و شهروندانش تبدیل می‌شوند.

«شورا‌های اجتماعی محلات» نمادین‌ترین نهاد و سازمانی است که قرار است این آمال و اهداف را به مقصود برساند. نهادی داوطلبانه، محلی، اجتماع محور، مستقل و جامع، که در ساختار آن تلاش شده است تمامی کلونی‌ها و گروه‌های اجتماعی موجود در یک محله، کرسی مخصوص به خود را در آن داشته باشند. کرسی‌ای که البته از مسیر و فرایندی آزاد و انتخابی به افراد و صاحبانش تعلق گرفته است و اختصاص تبصره‌های ۲۲ و ۳۹ بودجه ای، تغییر ساختار آن از انتصابی به انتخابی و تلاش درجهت آموزش مستمر و معرفی این نهاد و ظرفیت هایش به آحاد شهرنشینان یک شهر، درکنار همت و تلاش مستمر آنان افق پیش روی این نهاد را روشن
نشان می‌دهد.

از نقطه عطف‌هایی که شورا‌های محلات عظمت وجودی خویش را اثبات کرده و به نمایش گذاشته است، برهه ورود کرونا به ایران و شهر مشهد و سایه انداختن رکود بر رونق اقتصادی شهر بود. تلاش ویژه آنان در توزیع بسته‌های بهداشتی و معیشتی، ضدعفونی کردن معابر و شناسایی نیازمندان درمعرض آسیب، اثرات پایدار و ارزشمندی خود بر فضای اجتماعی شهر گذاشت.

پویش مشارکت محور کوچه‌های رنگی در ۷۰ منطقه شهری در نوروز ۱۴۰۰، تلاش درجهت آزادسازی ۱۶۳ زندانی جرایم غیرعمد که در این روز‌های رمضان جاری است، پویش زندگی جاری است که درقالب اهدای خون سراسری انجام گرفت، تسویه حساب بدهی نیازمندان حاشیه شهر و ... همه نشان از ظرفیت بزرگی دارند که درصورت بالفعل شدن، می‌تواند اثر بزرگی بر روح اجتماعی شهر بگذارد.
باری، شورا‌های محلات، تصویر مدیریت آینده این شهر هستند و با همه کاستی ها، بی مهری‌ها و محدود بودن اعتبارات پیش می‌روند و دور نخواهد بود روزی که سهم آنان در مدیریت شهر‌ها با مدیران و ساختار‌های رسمی برابر می‌شود.