چرا همایون نخواست راه استاد شجریان را ادامه دهد؟

امیری | شهرآرانیوز، در وصف همایون شجریان همین بس که پسر «خسرو آواز ایران» است و آواز را از او بلد شده است. توصیف دیگری که می‌توان از این خواننده مطرح کرد، این است که پسر خسرو آواز ایران، آواز اصیل ایرانی وام‌گرفته از پدر را ادامه نمی‌دهد و به آواز آن‌گونه که استاد به آن می‌پرداخت، نمی‌پردازد و داشته‌هایش از موسیقی سنتی ایرانی را در فرم‌های جدید موسیقی ریخته است که به‌دلیل تلفیق با انواع دیگری از موسیقی جوان‌پسندتر و بازارپسندتر نیز هست.

ویدیویی کم‌تر دیده شده از تنبک‌نوازی همایون در کودکی

همایون در کودکی ریتم‌شناسی را از ناصر فرهنگ‌فر، نوازنده برجسته تنبک، آموخت. آواز را هم که از پدر می‌آموخت و در ادامه با از استادانی، چون اردشیر کامکار، سنتور و سه‌تارنواختن را بلد شد.
ظرف موسیقی سنتی همایون با همراهی در کنسرت‌های آمریکا، اروپا و ایران، با تنبک‌نوازی و هم‌آوایی با پدر پر و پرتر می‌شد، همان‌طور که همراهی با نوازنده‌های بزرگی مانند استاد حسین علیزاده، نوازنده برجسته تار و سه‎تار، و کیهان کلهر، نوازنده کمانچه، نیز بر تجربه و دانش او می‌افزود.

همایون در همین دوران آلبوم‌های موسیقی خود را نیز منتشر می‌کرد. ۱۸ سال پیش «نسیم وصل» با آهنگ‌سازی محمدجواد ضرابیان منتشر شد. سپس «ناشکیبا» و پس از آن، آلبوم‌های «شوق دوست» و «نقش خیال» یکی پس از دیگری از همایون شجریان به بازار آمد.

«با ستاره‌ها»، «خورشید آرزو» و «قیژک کولی» هم در ادامه فعالیت‌های او در زمینه موسیقی سنتی است، اما «شب جدایی» در دهه ۸۰ آخرین اثر او در این وادی است که جداکننده راه او از سنت و مسیر استاد شجریان بزرگ هم به‌شمار می‌رود. جدایی‌ای که در دهه ۹۰ شمایی دیگر از همایون شجریان در موسیقی سنتی پدیدار کرد.
آوازخوانی همایون در آلبوم «شوق‌نامه» تسلط او را بر آواز ایرانی بیش از پیش آشکار کرد، اما در دهه ۹۰ و در همکاری با سهراب پورناظری و در آثاری ازجمله «آرایش غلیظ» فصلی دیگر را آغاز کرد که فاصله‌اش با آن آوازخوانی اصیل فاصله‌ای دراز است.

 تصنیف «شب جدایی» که توانایی آوازخوانی همایون را به رخ می‌کشد 

مسیری که عاشقان استاد را راضی نمی‌کند

ازهمین‌روست که همایون شجریان همیشه منتقدان جدی داشته است؛ عده‌ای که معتقدند همایون می‌بایست میراث استاد شجریان در آواز می‌بود تا صدای استاد در حنجره او زنده بماند. ازاین‌رو، آثار جدید همایون به‌هیچ‌وجه این منتقدان را راضی نمی‌کند. آن‌ها منکر توانایی و زیبایی موسیقی در این آثار نیستند، اما همچنان دل در گرو آواز اصیل استاد دارند که نشانه‌های زیادی از آن در حنجره همایون هم هست.

قرارگرفتن آهنگ‌ها و آلبوم‌های همایون شجریان در صدر پرفروش‌های موسیقی، نشان‌دهنده محبوبیت این خواننده در بین تعداد زیادی از اهالی موسیقی است و این نقد‌ها برای آن دسته از اهالی موسیقی اصیل ایرانی است که فکر می‌کردند همایون تنها کسی است که می‌تواند این میراث بزرگ را به نسل‌های بعدی انتقال دهد.

استاد شجریان در مصاحبه منتشر‌نشده‌ای که پس از سال‌ها، ۳۰ شهریور ۹۹ در رسانه‌ها منتشر شد، در پاسخ به نقد‌هایی که درباره همایون وجود دارد، گفته بود: اگر بخواهد من راهنمایی می‌کنم، فعلا آزادش گذاشته‌ام تا خودش تصمیم بگیرد. به‌هرحال، او خوانندگی را خوب بلد است، ولی اینکه آواز را چقدر دنبال کند، بستگی به علاقه‌اش به آواز دارد، درحالی‌که شرایطش را دارد.

تیتراژ سریال می‌خواهم زنده بمانم از جمله آثار همایون در فرم‌های جدید خوانندگی اوست

حضور همایون در سریال‌های شبکه نمایش خانگی

حضور همایون شجریان به‌عنوان خواننده تیتراژ سریال‌های شبکه نمایش خانگی از دیگر مسیر‌هایی است که این خواننده محبوب در آن قدم گذاشته است.

اولین تجربه همایون شجریان در شبکه نمایش خانگی با سریال «جیران» آغاز شد، پس از آن «می‌خواهم زنده بمانم». درحالی‌که سریال‌های شبکه نمایش خانگی خود متهم به محتوای ضعیف و بی‌کیفیت‌اند، صدای همایون شجریان ارزش‌افزوده‌ای برای آن‌ها به‌شمار می‌رود و به آن‌ها روحی تازه می‌دهد. بااین‌حال، نمی‌توان این شکاف عمیق بین آواز اصیل استاد شجریان را با این نوع موسیقی نادیده گرفت.

از آنجا که همایون شجریان اهل مصاحبه‌کردن نیست و حتی پاسخی به نقد‌هایی که درباره‌اش می‌شود نمی‌دهد، نمی‌دانیم چرا او به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین شاگرد استاد بزرگ آواز ایران نخواست میراث خسرو آواز ایران را به نسل‌های بعدی منتقل کند و خواست همایون شجریانی باشد که سبک موسیقی‌اش تلفیقی از انواع موسیقی است.