ترجمه تفسیری و پیام‌رسان قرآن کریم
حجت الاسلام محمدرضا زائری - پژوهشگر دینی
قرآن کریم نه‌تن‌ها مهم‌ترین منبع دینی برای مسلمانان به‌شمار می‌رود، بلکه این کتاب بر همه کسانی که در فضای فرهنگ و جامعه اسلامی زندگی می‌کنند، اثرگذار است، تاجایی‌که بار‌ها دیده‌ام مسیحیان لبنان در گفتگو‌های روزمره خود از تعابیر و اصطلاحات قرآنی استفاده می‌کنند.
از سوی دیگر، بعد از حوادث یازدهم سپتامبر و توجه عمومی به اسلام در جهان، موج تازه و گسترده‌ای از توجه به این کتاب آسمانی به‌راه افتاد و ترجمه‌های مختلف آن در زبان‌های گوناگون چاپ شد و به فروش رفت.
این کتاب آسمانی هم درمیان متون مقدس ادیان ابراهیمی، تازه‌ترین است و هم از نظر اعتبار متن، مطمئن‌ترین به‌حساب می‌آید، زیرا متون مقدس دیگر با واسطه‌های متعدد و از زبان‌های متفاوت، ترجمه شده‌اند و نیز از نظر زمان کتابت با زمان صدور، فاصله طولانی دارند، چنان که انجیل‌های چهارگانه حدودا بین ۴۰ تا ۹۰ سال بعد از حضرت مسیح (ع) تدوین و تألیف شده‌اند. قرآن کریم که از آغاز به زبان عربی نازل شده است، به‌دلیل وسواس و حساسیت مسلمانان درباره متن آن، در طول قرن‌ها از آسیب و تغییر مصون مانده است و اکنون مطمئنیم آنچه در برابر ماست، کلام خداوند و همان چیزی است که بر رسول خدا نازل شده بود.
ترجمه قرآن کریم به زبان‌های دیگر نیز از قرن‌ها پیش، محل اختلاف و بحث بوده است و برخی معتقد بودند که این متن مقدس ترجمه‌شدنی نیست، اما کسانی که بازگرداندن متن عربی به زبان‌های دیگر، چون فارسی را جایز می‌دانستند، قدم‌هایی در این راه برداشتند. بیشترجمه‌های قرآن کریم به زبان فارسی، غیر از برخی نارسایی‌ها و مشکلات فنی و تخصصی که در بررسی‌ها و پژوهش‌های ترجمه‌کاوی به آن‌ها پرداخته شده است، زبانی رسا و روان نداشته‌اند و معمولا مخاطب عام و خواننده معمولی نمی‌تواند ارتباط چندان راحتی با آن‌ها برقرار کند.
هرچند در سال‌های اخیر که ترجمه‌های بسیار زیادی به زبان فارسی عرضه شده است، این مشکل تاحدودی برطرف شد، بازهم جای خالی ترجمه‌ای امروزین و روان از قرآن کریم احساس می‌شد.
قرآن کریم با هدف انتقال پیام خدا به همه مردم با زبانی ساده نازل شده است، بنابراین روشن است که باید هر خواننده‌ای آن را بفهمد و -درعین حفظ حرمت و شأن این کلام آسمانی- با مخاطب ارتباط برقرار کند. حتى متن عربی قرآن نیز در جای خود مبارک و مقدس است، اما اگر پیام قرآن به خواننده منتقل نشود، درواقع نقض غرض شده است و هدف اصلی خداوند محقق نمی‌شود و همچنان نیاز به یک ترجمه فارسی روان و شیوا برای خوانندگان وجود دارد.
خوشبختانه این نیاز در زبان فارسی با «ترجمه تفسیری و پیام‌رسان قرآن کریم» به کوشش حجت‌الاسلام‌علی‌ملکی تا حد زیادی برطرف شد و ایشان توانست پس از چندین سال کار مستمر و جدی، اثری خواندنی و شیوا برای مخاطب عمومی مخصوصا نوجوانان و جوانان عرضه کند. این ترجمه که به نام «ترجمه خواندنی قرآن» معرفی شد، مبنای خود را بر رساندن پیام آیه‌ها گذاشته است تا هر مخاطب با سواد اندک هم بتواند پیام آیه‌ها را درک کند و آن را فراخوانی برای پیوسته‌خوانی درس‌نامه زندگی قرآن بداند.
زبان این ترجمه که با مراجعه به تفاسیر معتبر قرآن، مفاهیم را بسیار روشن و روان عرضه کرده است، آن‌چنان روان و شیواست که گاه خواننده احساس می‌کند درحال خواندن متن داستانی یک رمان فارسی جذاب است. لحن و زبان ترجمه، کاملا امروزی است و مثلا جایی «کنا نخوض و نلعب» را چنین برمی‌گرداند که: «داشتیم سربه‌سرتان می‌گذاشتیم و شوخی می‌کردیم» و جای دیگر «واعلموا أن فیکم رسول‌ا...» را این‌گونه می‌نویسد که: «حواستان باشد؛ اینکه بین شماست، رسول خداست» یا مثلا «ابتدعوها» را به‌جای تعابیر مرسومی، چون بدعت نهادند به «از خودشان درآوردند» ترجمه می‌کند.
تلاش مترجم و همکاران او این بوده است که خواننده بتواند از خواندن قرآن لذت ببرد و منظور و مقصود آیات آن را به‌راحتی درک کند و در خواندن آن، راحت باشد و همین رویکرد موجب شده است حتی کسانی که بار‌ها قرآن را خوانده‌اند، در هنگام مطالعه این ترجمه احساس کنند معنی برخی آیات را برای اولین‌بار است که می‌فهمند و درک می‌کنند. این ترجمه، بی‌گمان کامل‌ترین اثر در بازگردان فارسی قرآن کریم نیست و جای بررسی عالمانه و نقد دارد، اما بی‌شک خوش‌خوان‌ترین و شیواترین ترجمه فارسی موجود از قرآن کریم است که هریک از ما باید دست‌کم یک‌بار در عمر خود، آن را بخوانیم و از خواندنش لذت ببریم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
