روایت‌های اداری از دستور بیداری

به دنبال تصمیم هیئت دولت درباره تغییر ساعت کاری ادارات با هدف مدیریت بار شبکه برق و بهینه سازی مصرف انرژی در فصل گرما، ساعات کار ادارات خراسان رضوی نیز از ابتدای تیر تغییر کرد و از شنبه این رویه در مشهد نیز اجرایی شد تا در این ماه، ساعت کار ادارات دستگاه های اجرایی عضو شورای اداری، فرمانداری ها، شهرداری ها و بانک ها از ساعت6:30 آغاز شود و در ساعت13:30 پایان یابد، با این توضیح که امکان تمدید این مصوبه در ماه های آینده، همانند سال گذشته وجود دارد. به همین بهانه خبرنگاران گروه تریبون شهر با حضور در تعدادی از ادارات مشهد در نخستین ساعت آغازبه کار جدید ادارات، به بررسی نحوه اجرای این طرح پرداخته است. همچنین طبق اعلام قبلی، سروس دهی و خدمت رسانی ناوگان حمل و نقل عمومی اتوبوس‌رانی و قطار شهری نیز از ساعت 5:30 صبح آغاز می شود.

خنکای صبحگاهی و کولرهای روشن!
بولوار خیام، شرکت گاز خراسان رضوی، یکی از مسیرهای اولی است که مراجعه می کنم؛ زمان کمی تا 6:30 صبح باقی است و اغلب کارمندان درحال ورود به اداره هستند. برای رفتن به یکی از بخش ها از متصدی باجه اطلاعات سوال می کنم و پس از راهنمایی، به طبقه مدنظر می رسم. چراغ تمام اتاق ها و راهروها روشن است.
کمی که جلوتر می روم، با وجود هوای مطلوب صبحگاهی، تقریبا سیستم های سرمایشی، با قدرت مشغول کار هستند و دمای این طبقه را بیش از حداستاندارد خنک کرده اند. کارمندان همچنان درحال ورود به اداره اند ولی از ارباب رجوع خبری نیست.

هوای گرم بیرون و هوای سرد داخل
شرکت آب منطقه ای، مسیر بعدی است؛ در ابتدای ورود، سرمای کولرها و سیستم های سرمایشی کاملا مشهود است. از متصدی باجه اطلاعات درمورد خنکی زیاد سالن سوال می کنم و او می گوید: اینجا خیلی خنک نیست، بیرون هوا خیلی گرم است. دوباره می گویم گویا همه سیستم های سرمایشی، روشن است که این بار با بی اعتنایی می گوید: با کدام قسمت کار دارید؟

دمای استاندارد در اداره استاندارد
برای بررسی بیشتر درمورد صرفه جویی در مصرف انرژی، این بار به اداره کل استاندارد سر می زنم. تقریبا همه کارمندان در محل کار حضور دارند و مشغول کار هستند. از مسئول باجه اطلاعات درمورد ساعات آغاز به کار سوال می کنم و او می گوید: از روز گذشته که ساعت کاری ادارات تغییر کرده است، طبق قانون جدید، ما هم یک ساعت زودتر کارمان را شروع می کنیم.
از او درمورد پایان ساعت کاری می پرسم و او پاسخ می دهد: به همان نسبت که یک ساعت زودتر شروع به کار می کنیم، یک ساعت هم زودتر کارمان تمام می شود اما قبلا ساعت کاری از 7:15 تا 14:15 بود. از ارباب رجوع خبری نیست. دمای داخل ساختمان کمی زیاد به نظر می رسد. دلیلش را که سوال می کنم، می گوید: کولرها روشن نیست اما تهویه هوا روشن است و استفاده از تهویه به اندازه کافی، هوا را مطلوب می سازد؛ البته وقتی هوا گرم باشد و به ظهر نزدیک شویم، کولر را روشن می کنیم.

روشن کردن کولر؛ درصورت نیاز
اطراف شرکت شهرک های صنعتی تاحدودی خلوت است. در ابتدا گمان می کنم شاید شرکت تعطیل است اما با حضور اولین ارباب رجوع متوجه دایر بودن شرکت می شوم. میزان روشنایی و دمای داخل سالن اصلی، مطلوب است. تقریبا همه جا سکوت حکم فرماست و داخل اتاق ها از ارباب رجوع خبری نیست. با یکی از کارمندان درمورد علت خاموشی و نور نسبتا کم سالن سوال می کنم و می گوید: مراجعه ارباب رجوع در این ساعت بسیار کم است اما در ساعات میانی روز که گرما بیشتر می شود و تعداد مراجعه کننده ها افزایش می یابد، از کولر استفاده می کنیم.

روشنایی کامل بانک
مقصد بعدی، یکی از شعب بانک مسکن در بولوارخیام است. تمام چراغ های بانک، روشن است و چهره بانک را از تمام ادارات بولوارخیام متمایز کرده است. قصد ورود به بانک را دارم که نگهبان اجازه نمی دهد و می گوید: لطفا بعد از ساعت7 تشریف بیاورید.
با وجود حضورم در ساعت6:30 مقابل بانک، کارمندان همچنان درحال ورود به بانک هستند. از ارباب رجوع هم اثری نیست.
در اداره کل کار استان هنوز دقایقی تا 6:30 باقی مانده است. قصد ورود دارم که نگهبان علت حضورم را سوال می کند. بهانه شکایت از کارفرما را مطرح می کنم و اینکه کارفرما هنوز راضی به انعقاد قرارداد بیمه با من نشده است. او هم من را به شعبه اداره کار مشهد در بولوار ارشاد حواله می دهد.
وارد ساختمان اداره کار مشهد می شوم. طبقه اول تقریبا روشن است اما ارباب رجوعی مشاهده نمی شود. به متصدی نگهبانی، نیتم از حضور را اعلام می کنم. راهنمایی ام می کند. از دستگاه شماره می گیرم و وارد اتاق یک می شوم. در این اتاق نیز تمام چراغ ها روشن است اما تهویه مطبوع در سالن و این اتاق، فعال نیست. در طبقه دوم اما با فضایی نیمه تاریک مواجه می شوم. چراغ برخی اتاق ها و سالن ها کاملا خاموش است. در همین ساعات اولیه روز هم مراجعان درحال ورود هستند و لحظه به لحظه بر تعدادشان افزوده می شود. تقریبا تمامی کارمندان اداره در ساختمان حضور دارند.
با یکی از مراجعان هم کلام می شوم و او درحالی که به آرامی گلایه هایش را بیان می کند، می گوید: انگار کارمندان منتظر ساعت خاصی هستند؛ برخی از آن ها کار خاصی انجام نمی دهند.
به طبقات دیگر هم سرمی زنم. در یکی از طبقات، زمان حضور و غیاب افرادی که بیمه بیکاری دریافت می کنند، ثبت می شود اما بخش مربوط به این موضوع، کاملا تعطیل است. علت را که سوال می کنم، یکی از کارمندان می گوید: این بخش همیشه از ساعت8:30 شروع به فعالیت می کند.

سالن تاریک، رضایت مطلوب
ثبت اسناد، اداره بعدی است. در ادامه به آنجا هم سری می زنم. در این اداره نیز همانند دیگر روزهای سال، کارمندان در سالن و طبقات، با کمترین میزان روشنایی به مراجعان خدمات رسانی می کنند. با دو تن از افرادی که درحال خروج از اداره هستند، درمورد میزان رضایتشان می پرسم و هر دو نفر از همراهی کارمندان، اظهار رضایت می کنند.
دقایقی بعد به اداره مرکزی تامین اجتماعی وارد می شوم. سالن اصلی خلوت است و هیچ ارباب رجوعی دیده نمی شود. اینجا سرمای ناشی از سیستم های سرمایشی، اولین چیزی است که احساس می شود. چند قدم نزدیک تر می شوم و مامور اطلاعات اداره، دلیل مراجعه ام را می پرسد و در پاسخ به این سوال من که آیا همه همکارانتان برای پاسخ گویی حضور دارند، می گوید: همه هستند. شما امرتان را بفرمایید! دلیل حضورم را با بهانه ای مطرح می کنم و با راهنمایی او متوجه می شوم که باید ازطریق سایت، امور مربوط را دنبال کنم.
بی فوت وقت به سراغ اداره ثبت احوال می روم. خاموشی تعدادی از چراغ ها، فضای این ساختمان قدیمی را دلگیرتر از همیشه کرده است. دمای سالن و بخش ها کاملا مناسب است و مسئله ای غیرعادی مشاهده نمی شود. تعداد زیادی از کارمندان در سالن مرکزی حضور دارند اما جای برخی کارمندان، خالی است و نمی دانم علت این موضوع، حضور نداشتن ارباب رجوع است یا پیگیری امور شخصی. از یکی از کارمندان علت حضور نداشتن همکارانش را سوال می کنم و او من را به صبر و تأمل دعوت می کند. تعداد مراجعان سه نفر است. به سراغ زن و شوهر جوانی می روم که چند برگه در دست دارند و تقریبا با سرعت درحال خروج از یکی از اتاق ها هستند. از آن ها درمورد میزان رضایت از انجام کارشان سوال می کنم که هردو از برخورد کارمندان و سرعت انجام کارشان، ابراز رضایت می کنند.
در مسیر بعدی، وارد ساختمان اداره کل راه وشهرسازی می شوم. ساختمان این اداره تاحدی کم نور است. نگهبان اجازه ورود به سایر بخش ها را نمی دهد و علت حضورم را می پرسد. من هم از فعالیت و حضور همکارانش در اداره، سوال می کنم که او بدون پاسخ به سوالم، من را به بخشی در ساختمانی دیگر راهنمایی می کند.

سالن روشن، سرمای کامل
در مسیر بعدی به سراغ اداره کل ارشاد استان می روم. وارد که می شوم، قصدم از حضور را دریافت مجوز انتشارات بیان می کنم و نگهبان ورودی ساختمان، من را به اتاق مدنظر راهنمایی می کند. کولر اتاق روشن است و من هم با طرح موضوع، پاسخ سوالم را دریافت می کنم. در طبقه اول چراغ هاکولر بیشتر اتاق ها روشن است و سیستم تهویه با قدرت مشغول کار است، به گونه ای که از مقابل هر اتاق که عبور می کنم، خنکای داخل اتاق به وضوع حس شدنی است. سالن طبقه اول نیز کامل روشن است.

نور مناسب و تعطیلی بخش خدماتی
در اداره کل مخابرات، نور سالن کافی به نظر می رسد و همه چراغ ها روشن نیست اما با وجود اینکه عقربه ها 7:15 را نشان می دهد، باجه تلفن ثابت و اینترنت کامل تعطیل است. از یکی از کارمندان علت خاموشی و تعطیلی باجه مذکور را که سوال می کنم، می گوید: این واحد مربوط به بخش خصوصی است و از ساعت8:30 مشغول کار می شوند. می گویم خب، شاید مراجعه کننده ای نیاز به دریافت خدمات در ابتدای صبح داشته باشد و کارمند یادشده در پاسخ می گوید: می توانید به دفاتر خدماتی سطح شهر مراجعه کنید.
در اداره پست تقریبا همه چیز مناسب است. داخل سالن طبقه هم کف نه آ ن قدر گرم است که احساس نامطبوعی داشته باشم و نه روشنایی چراغ ها آن قدر زیاد است که تردیدی درمورد اسراف داشته باشم.
در بخش ستاد ترخیص پلیس راه، بیش از 20ارباب رجوع حضور دارند. تقریبا تمام سالن و باجه ها فعال است. از یکی از کارمندان علت حضور نداشتن دو همکارش را سوال می کنم و او نیز من را به صبر برای چند دقیقه دعوت می کند و اتفاقا همکاران او نیز پس از دقایقی در محل حاضر می شوند.