عباس عبدی در گفتگو با شهرآرا می‌گوید تهران باید از مصوبه اعطای پاداش به افشا کنندگان فساد اداری در شهرداری مشهد الگو بگیرد
زُهیر موسوی - بحث مبارزه با فساد سال‌هاست که در کشور مطرح می‌شود و کمتر روزی است که این موضوع به سرخط اخبار رسانه‌ها تبدیل نشود. اگرچه در سطح کلان اقداماتی برای تحقق این موضوع برداشته شده، در حوزه شهری شاید مبحث مبارزه با فساد اداری در شهرداری‌ها تا حدی مغفول مانده است. با این حال مدیریت‌شهری مشهد در این زمینه پیش‌گام شده و اولین گام را برای حمایت از گزارشگران فساد اداری در بدنه شهرداری برداشته است. دوشنبه گذشته اعضای پنجمین دوره شورای اسلامی شهر مشهد لایحه «آیین‌نامه حمایت و تشویق اعلام‌کنندگان مفاسد اداری در شهرداری مشهد» را تصویب کردند؛ لایحه‌ای که شهرداری بر اساس آن به شهروندانی که مسئولان را از فساد اداری آگاه کنند، تا سقف 200میلیون تومان پاداش می‌دهد؛ البته که این پاداش وعده‌ای نقد خواهد بود و ظرف مدت یک‌ماه پرداخت خواهد شد. این لایحه کارکنان شهرداری را هم مدنظر قرار داده است و بر این اساس پاداش آن‌ها برابر با 2ماه حقوق و مزایا خواهد بود.
بتول گندمی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر مشهد، پیش از این به شهرآرا گفته بود اعتماد مردمی برای اجرای نظارت همگانی نیازمند ایجاد بسترهایی است که یکی از این موارد، محرمانه بودن اطلاعات فردی گزارشگر فساد است. موضوع دوم هم نگرانی مردم است درباره اینکه با اعلام فساد اداری، کار آن‌ها در شهرداری قفل شود که البته در این آیین‌نامه، به حمایت معنوی از این افراد به‌منظور انجام امور اداری آنان تأکید شده است. موضوع ترکیب اعضای تشکیل‌دهنده کمیسیون بررسی‌کننده گزارش‌های فساد هم نکته درخور توجهی در این مصوبه است و آن‌طور که حمیدرضا موحدی‌زاده، نایب‌رئیس شورای شهر مشهد، به شهرآرا گفته است، شهردار، رئیس این کمیسیون خواهد بود و در غیاب او معاون مالی و پشتیبانی حضور خواهد داشت. همچنین مدیر نظارت عالیه و ارزیایی، دبیر کمیسیون است و مدیرکل حراست شهرداری، مدیرکل حقوقی و منابع انسانی شهرداری نیز اعضای دیگر هستند. حالا این مصوبه که مشهد را در مبارزه با فساد پیشرو در سراسر کشور کرده، توجه کارشناسان و نظریه‌پردازان سیاسی و اجتماعی را به خود جلب است. عباس عبدی، پژوهشگر، روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل سیاسی، یکی از همین افراد است که بر اهمیت سیاست‌گذاری و اصلاحات ساختاری در مبارزه با فساد تأکید دارد و می‌گوید که سوت‌زنی در دنیا ایده مشهوری است که بسیاری از کشورهای دنیا آن را پذیرفته‌اند. او معتقد است اقدام شهرداری مشهد هم افتخاری است که پیش از هر جای دیگر به نام شورای شهر مشهد ثبت و ضبط خواهد شد و این اتفاق نشان داد که شهرهای به جز پایتخت هم در اصلاح امور و مشکلات پیشرو شده‌اند و بر خلاف گذشته اکنون تهران باید الگوهای رفتاری و سیاستی خود را از آن‌ها کسب کند.
به نظر شما با توجه به افزایش کاربران فضای مجازی، این فضا چه تأثیری در موضوع مبارزه با فساد دارد؟
فضای مجازی موجب شده است که اخبار مربوط به فساد خیلی سریع منتشر شود. از طرفی نمی‌توان به‌راحتی مرز اخبار راست و دروغ را تشخیص داد. فضای مجازی در حوزه فساد خیلی تحریک‌کننده بوده، اما نکته مهم‌تر این است که معمولا این نوع اخبار خیلی سریع بازتاب پیدا می‌کند، ولی مواجهه و برخورد با آن یا پاسخ و رد یا اصلاح آن خیلی کند اتفاق می‌افتد. مردم این نوع اخبار را می‌بینند و آن را باور می‌کنند؛ بدون اینکه هیچ نوع برخورد جدی یا مواجهه اساسی با آن را شاهد باشند و این تأثیری است که فضای مجازی تا حد زیادی بر ماجرا گذاشته است. نکته دیگر اینکه در این فضا نام‌ها منتشر می‌شود، اما در گذشته نام‌ها به‌سختی اعلام می‌شد و این نیز بر مشکلات افزوده است.
موضوع مبارزه با فساد در نهادهای مختلف اجرایی کشور باید چه سازوکاری داشته باشد؟
چند سطح مبارزه وجود دارد که یکی از آن‌ها سیاست‌گذاری است. درواقع مبارزه با فساد فقط دستگیری و مجازات نیست و همین مصوبه شورای شهر مشهد خود یک نوع سیاست‌گذاری است که قبل از شکل‌گیری فساد، آن را فیلتر می‌کند و فقط کسانی وارد فساد می‌شوند که خیلی ریسک‌پذیر و درواقع بی‌پروا باشند. الان در کشور همه بر بخش برخوردهای قضایی متمرکز هستند، اما واقعیت این است که بخش‌های دیگر ازجمله سیاست‌گذاری و اصلاحات ساختاری، اهمیتشان به‌مراتب بیشتر است.
اصلاح‌طلبان همیشه در مبارزه با فساد در کشور گام‌های اساسی و مهمی برداشته‌اند و این اقدام شورای شهر مشهد نیز اقدامی اصلاح‌گرایانه بود. از نظر شما اصلاح‌طلبان باید چه واکنشی به مبارزه با فساد داشته باشند؟
به نظر من اولین کاری که باید انجام دهند، این است که برخورد سیاسی نداشته باشند و فساد از هرکسی و هر جریان و به هر شکلی که هست، باید فارغ از تعلقات جناحی با آن برخورد کنند و حتی اگر فسادی در جناحی که خودشان به آن منتسب هستند رخ دهد، باید با آن تندتر و شدیدتر برخورد کنند؛ اما موضوعی که به نظر باید تأکید بیشتری روی آن شود، بحث اصلاحات ساختاری است. اینکه فلان فرد فاسد است، خیلی مسئله ما نیست و این مسئله فرعی است؛ زیرا اگر وی نباشد، فرد دیگری وجود خواهد داشت و معتقدم اصلاح‌طلبان باید تأکیدشان بر اصلاح سیاست‌های منجر به فسادزایی باشد و بر آن‌ها بیشتر تأکید کنند.
شهرداری مشهد با اجرا کردن این مصوبه چگونه می‌تواند به هدف و دستاوردهایش برسد؟
این یک ایده خیلی مشهور در دنیاست و سوت‌زنی را در بسیاری از کشورها پذیرفته‌اند و در جلوگیری از فساد هم جواب داده و از نظر من یک نوع نظارت همگانی است و فکر می‌کنم که اقدام مثبتی بود که شورای شهر مشهد انجام داد، اما راجع به جزئیات آن اطلاعی ندارم. با این حال باید با هماهنگی دستگاه‌های قضایی و نیروی انتظامی و دستگاه‌های اطلاعاتی انجام شود تا امنیت فرد اعلام‌کننده تأمین شود.
دیدگاه شما درباره الگوگیری در زمینه پاداش برای افشاکنندگان فساد و محرمانه ماندن آن بر اساس مصوبه شورای شهر مشهد و همچنین گسترش آن در دیگر نقاط کشور چیست؟
به‌طور قطع این 2موضوعی که گفتید، جزو مؤلفه‌های اصلی سوت‌زنی و افشاگری فساد است و اگر این 2 نباشد، کار مختل می‌شود و از طرفی باید از تجربیات سایر کشورها درباره آن استفاده کنیم و درنهایت قانونی بنویسیم که کمترین مشکل را داشته باشد.
اگر نکته‌ای باقی مانده است، لطفا بفرمایید.
امیدوارم برای مشکلات احتمالی، راهکارهای مناسب اندیشیده شده باشد و اگر چنین باشد، این یک افتخار است که پیش از هر جای دیگر به نام شورای شهر مشهد ثبت و ضبط خواهد شد و این اتفاق نشان داد که شهرهایی به‌جز پایتخت در اصلاح امور و مشکلات پیشرو شده‌اند و برخلاف گذشته اکنون تهران باید الگوهای رفتاری و سیاستی خود را از آنان کسب کند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
