از موج پنجم کرونا عبرت می‌گیریم؟

فرزانه شهامت | شهرآرانیوز؛ تناقض‌های فکری مان در مورد کرونا به حد اعلا رسیده است. می‌گویید نه؟ فقط چند نمونه اش را بخوانید.

اول- ستاد ملی مقابله با کرونا با پذیرش هزینه‌های چندهزارمیلیاردتومانی برای هر روز تعطیلی کشور، زیر بار می‌رود و کشور را پنج روز تعطیل می‌کند، بلکه مردم در خانه بمانند و بحران ابتلا و مرگ ومیر هم وطنان فروکش کند. هنوز نطفه خبر نخست منعقد نشده است که خبر‌های تأمل برانگیز بعدی منتشر می‌شود؛ اینکه خروجی برخی کلانشهر‌ها و ورودی استان‌های شمالی در ترافیک خودرو‌هایی است که عزم سفر کرده اند. با وجود کاهش ورودی مسافر، سفر به مشهد قرمز کرونایی نیز همچنان ادامه دارد. چطور ممکن است کسی در این شرایط دلش سفر بخواهد؟

دوم- در میانه قرنطینه کرونایی کشور، نامه‌ای از سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت خطاب به سعید نمکی منتشر می‌شود که در آن از نرخ بالای تشدید علائم کرونا، بستری و نیز مرگ افرادی گفته است که هر دو دز واکسن را دریافت کرده اند. خبر به سرعت در صفحات پرمخاطب اینستاگرامی پست و استوری می‌شود. ثانیه‌های طلایی برای رفع ابهامات و پاسخ گویی به افکار عمومی از دست می‌رود و حدود ۲۴ ساعت می‌گذرد تا نخستین مخالفت‌ها با نوع تحلیل این داده‌های آماری خام، رخ نشان می‌دهد.

سوم- معاون سازمان بیمه سلامت اعلام می‌کند که داروی فاویپیراویر از فهرست دارو‌های زیر پوشش بیمه خارج شده است، چون بر درمان کرونایی‌ها بی تاثیر است و احتمالا عوارض هم دارد. از سوی دیگر رئیس شبکه ملی تحقیقات بیماری‌های تنفسی نیز با انتقاد از تجویز این دارو می‌گوید که شواهد علمی برای منع استفاده از فاویپیراویر از تیر پارسال موجود است، سازمان بهداشت جهانی آن را برای کرونا تایید نکرده، آمریکا هم آن را رد کرده، در ژاپن و چین که تولید کننده هستند نیز استفاده نمی‌شود. بعد، دبیر کمیته علمی کرونا، خبر خروج فاویپیراویر از پوشش بیمه را تکذیب می‌کند و می‌گوید که موضوع، در ستاد ملی کرونا بررسی خواهد شد.

حاشیه‌های پیرامون دارو‌های پرتقاضای کرونا، به رمدسیویر هم کشیده می‌شود. در حالی که ۱۰ ماه پیش سازمان جهانی بهداشت، این دارو را در درمان کرونا، بی اثر یا با اثرگذاری ناچیز اعلام کرده است، دلیل ادامه تجویز این دارو و تحمیل هزینه‌های آن بر بیماران، ابهاماتی را برانگیخته است. در فقر پاسخ متقن به این ابهام ها، انتشار ادعا‌های رئیس یکی از بیمارستان‌های تهران، ضربه بعدی را به ذهن مخاطب وارد می‌کند؛ «بیش از نیمی از مرگ و میر بیماران کرونایی ما، به علت عوارض دارو‌هایی تجویزی و نه خود بیماری کرونا است»، «حول محور کرونا یک کاسبی شکل گرفته است»، و ...

چهارم- رییس کارگروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌گوید که در دهه اول محرم، ۶۰۰ مراسم عزاداری را در مشهد بازدید کرده اند و فقط ۵۰ درصد از عزاداران و دست اندرکاران برگزاری این مراسم، ماسک داشته اند. فاصله گذاری اجتماعی، رعایت ظرفیت پذیرش و مدت مراسم در هیئت‌های عزاداری مشهد هم حدود ۴۵ درصد بوده است. برگزاری مراسم در فضای سربسته ممنوع است با این حال ۱۶۰ مراسم عزاداری در فضای سر بسته برگزار شده است.

همزمان محسن نجات، دبیر قرارگاه عملیاتی پیشگیری و مقابله با کرونا‌ی خراسان رضوی در گفتگو با ایرنا، از هیئت‌های عزاداری مشهد به منظور رعایت مطلوب پروتکل‌های بهداشتی در دهه اول ماه محرم تقدیر می‌کند. امام جمعه شهرمان، رعایت نکردن پروتکل‌ها به ویژه در حرم مطهر را مصداق منکر عنوان و از آن انتقاد می‌کند، با وجود این، برخی ها، همچنان می‌گویند که رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی در اماکن مذهبی ضروری نیست!

یک نتیجه ساده و گران

ماه‌ها پیش در گفتگو با متخصصان علوم اجتماعی، تاکید کردیم که کرونا، بیش از درمان پزشکی، نیازمند راه حل‌های اجتماعی است و با این تناقض‌ها که به پیکره اعتماد مردم پنجه می‌کِشد، نمی‌شود انتظار همراهی مطلوب را داشت. گفتیم کسانی باید این راهکار‌ها را پیشنهاد بدهند که از جامعه، فهمی علمی داشته باشند وگرنه، نتیجه می‌شود وضعیت امروز که کشور، هزینه مادی و انسانی می‌دهد و برخی همچنان، به رعایت حداقل‌های بهداشتی، بی تفاوت اند و به نظر می‌رسد جمعیت این بی تفاوت‌ها در حال افزایش است.

گفتیم که جای جامعه شناسان، استادان رسانه و روانشناسان اجتماعی در ستاد ملی کرونا و ستاد‌های استانی خالی است. از آسیب عملکرد صدا و سیما گفتیم. گفتیم و باز هم می‌گوییم که صرف توصیه‌های تکراری و نشان دادن صحنه‌های تاثربرانگیز از بیمارستان، جنازه، غسالخانه و اشک‌های کادر درمان، اثر کوتاه مدت دارد و اگر با ایجاد فضای باز برای اظهار نظر مخالفان و موافقانِ سیاست‌های بهداشتی و درمانی کنونی، همراه نباشد، تاثیرش را از دست می‌دهد. در پیک پنجم کرونا، از آنچه در این حدود دو سال بر ما گذشت، عبرت می‌گیریم؟