ارزیابی چشم انداز آینده پرفرازو‌نشیب ایران و عربستان

به گزارش شهرآرانیوز؛ در ماه‌های گذشته، رسانه‌های خبری معتبر جهانی، با جدیت، مذاکرات میان ایران و عربستان، دو قدرت مهم منطقه‌ای با میانجیگری عراق را دنبال کرده‌اند. مقامات عراقی مدت‌هاست که تأیید کرده‌اند میزبان نمایندگان ایران و عربستان بوده‌اند در جهت مذاکراتی برای از‌سرگیری روابط میان دو کشور و کاهش تنش‌ها. همین پیشینه مذاکرات در چند ماه گذشته، این امیدواری را در برخی تحلیلگران منطقه‌ای ایجاد کرده بود تا در حاشیه نشست اخیر در بغداد که وزرای خارجه ایران و عربستان حضور دارند، دیداری رسمی و گفت‌وگویی میان آن دو برقرار شود.

اگرچه این امر چنان‌که باید و شاید محقق نشد، به‌معنای تمایل‌نداشتن دو کشور به‌منظور ازسرگیری روابطشان با یکدیگر نیست. در همین‌راستا، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان، در گفت‌وگوی ویژه خبری با شبکه ۲ سیما، در بخشی از صحبت‌های خود با بیان اینکه بین ایران و عربستان در ماه‌های گذشته گفتگو انجام شده است، گفت: در اجلاس عراق، نمایندگان سعودی با من احوالپرسی و ضمن تبریک اعلام کردند منتظر استقرار دولت جدید در ایران برای ازسرگیری مذاکرات با کشورمان هستند. اما در این نشست، مذاکره رسمی برای تداوم مذاکرات قبلی با سعودی‌ها انجام نشد.

همچنین ایرج مسجدی، سفیر ایران در عراق، در مرکز گفتگو‌های «الرافدین» که با حضور مقامات ارشد عراقی و سیاسیون برجسته برگزار شد، درباره مناسبات منطقه‌ای و نقش عراق در نزدیک‌سازی دیدگاه‌های ایران و عربستان پس از نشست بغداد گفت: از‌طریق همکاری دولت عراق، سه دور با عربستان در بغداد مذاکره کردیم و دور چهارم در‌پی تشکیل دولت جدید ایران برگزار خواهد شد. وی با بیان اینکه ایران، کشوری بزرگ و متمدن و آماده هر نوع گفت‌وگویی با کشور‌ها از‌جمله عربستان است، گفت: ایران آمادگی خود را برای گفتگو و صلح اعلام کرده و دست خود را برای یاری و کمک به‌سمت کشور‌های همسایه و منطقه دراز کرده است.

روابط ایران و عربستان قابلیت ترمیم دارد

شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز، در گفتگو با «ایلنا»، درباره رابطه ایران و عربستان و رایزنی‌ها با این کشور در حاشیه کنفرانس بغداد گفت: ما با عربستان دشمن نیستیم و سال‌ها رابطه خوبی با یکدیگر داشته‌ایم. مهم‌تر اینکه موضوع زیارتگاه‌ها و اماکن مذهبی وجود دارد و مدینه و مکه در عربستان مورد توجه همه مسلمانان دنیا به‌ویژه کشور ما ست.

در حال حاضر، بنا به دلایلی، روابط دیپلماتیک ما به هم خورده است، اما در آینده اگر عربستان تمایل داشته باشد، جمهوری اسلامی مشکلی با عربستان ندارد و این رابطه می‌تواند ترمیم شود. پیش‌تر دو کشور، در حد سفارتخانه رابطه داشته‌اند. در معادلات بین‌المللی مرسوم است وقتی اختلافی بین دو یا چند کشور وجود دارد، کشور‌های دیگر با عنوان نقش واسط این کشورها، به‌دنبال ترمیم روابط هستند؛ یکی از کشور‌های مورد اعتماد ما و عربستان، عراق است که می‌تواند این نقش را داشته باشد.

مذاکرات ایران و عربستان قابلیت استمرار دارد

همچنین به گزارش «انتخاب»، اشرف کمال، تحلیلگر سیاسی، در مطلبی در «الخلیج آنلاین» درباره مذاکرات ایران و عربستان در چند ماه گذشته با میانجیگری عراق و آینده روابط این دو کشور نوشت: حالتی از سکون بر مذاکرات سعودی-ایرانی که در ماه‌های پایانی ریاست‌جمهوری روحانی به میزبانی بغداد برگزار شد، سایه افکنده؛ این در‌حالی است که ابراهیم رئیسی تصریح کرده دستش را به‌سوی همسایگان ایران دراز می‌کند.

از مارس امسال، مذاکرات مستقیمی بین مسئولان سعودی و ایرانی برگزار شد که مهم‌ترین موضوعات مطرح‌شده در آن، جنگ یمن و پرونده هسته‌ای ایران بود. هر دو کشور اعلام کردند که به وسیله این مذاکرات سعی می‌کنند شدت تنش‌های منطقه‌ای را کاهش دهند و زمینه مشترکی برای تحقق منافع دو طرف فراهم کنند. در طول سال‌های اخیر شرایطی در منطقه ایجاد شده است که دو طرف را به‌سمت دستیابی به راه حلی که ضامن منافع آن‌ها باشد، سوق داده است.

در عربستان، ولیعهد به‌دنبال توقف فروپاشی نظامی، سیاسی و اقتصادی کشورش است، در‌حالی‌که تهران می‌خواهد نگرانی‌های خود درباره دولت‌های همسایه را از بین ببرد تا با آسودگی خاطر، سراغ مذاکره با غرب برود و مشکلات اقتصادی‌اش را حل کند. این شرایط می‌تواند به عراق نقش یک میانجی را بدهد که به‌دنبال نزدیک‌کردن ایران و عربستان به یکدیگر است. بنابراین، بغداد احتمالا نقش کانال غیرمستقیم سعودی با ایران را عهده‌دار می‌شود و چه‌بسا نقش سپر ایران در برخی پرونده‌ها را داشته باشد، اما عملا هیچ قدرتی برای تأثیرگذاری در هیچ پرونده منطقه‌ای ندارد. با این حال می‌توان گفت که مذاکرات سعودی و ایران قابلیت استمرار دارد.