نگاهی به فعالیت های پست و پستچی ها در روزگار کرونا

محدثه شوشتری | شهرآرانیوز؛ خورجینِ رنگین کمانی پستچی دیگر خالی از نامه‌های «فدایت شوم...» شده است، اما سنگین‌تر از قبل با خرید‌های اینترنتی پر می‌شود. آن قدر که حالا نمی‌شود از آقای پستچی فقط به نام آقای نامه رسان یاد کنیم؛ همان اسمی که سال‌ها بر سر زبان‌ها بود و آن‌هایی که چشم انتظار نامه‌ای از اهالی خانه بودند، می‌پرسیدند: نامه رسان نامه نیاورد؟

البته هنوز هم پستچی وقتی بسته‌ها را در خورجین موتورش می‌چیند، نامه‌هایی بین بسته‌های امانات و سفارشات به چشم می‌خورد، اما محتوای آن‌ها اسناد و مدارک است نه نامه‌های قدیم. از سند خانه و سند زمین که از طریق دفاتر ثبت اسناد پست می‌شود گرفته تا گذرنامه، کارت سوخت، سیم کارت، شناسنامه و سایر مدارک هویتی و سند‌ها بین بسته‌های پستی جابه جا می‌شوند. اینکه اگر یکی از این بسته‌های مدارک هویتی یا اسناد ملکی در این جابه جایی‌ها گم شود، پستچی‌ها و دوطرف فرستنده و گیرنده چه دردسری خواهند کشید، اهمیت کار مأموران پست را نشان می‌دهد.

بسته‌های پستی هم قرنطینه می‌شوند

در انبار بزرگ پست مرکزی مشهد بین حجم بسته‌هایی که کارتن کارتن روی هم چیده شده اند، ایستاده ایم. فرارسیدن روز ملی پست ما را تا انبار‌های پست، جایی که بسته‌های پستی قرنطینه اند و رفت وآمد عادی غدغن است، کشانده است. با هماهنگی وارد انبار‌ها می‌شویم. قرنطینه بسته‌های پستی، هم برای حفاظت از بسته هاست و هم در ایام کرونا طبق دستورالعمل‌های بهداشتی ستاد کرونا جعبه‌های پستی باید ضدعفونی  شود.

پستچی‌ها سخت مشغول کارند. ۲ مأمور بسته‌ها را از ترولی‌ها (جعبه‌های فلزی ویژه پست) یکی یکی دست به دست می‌کنند. چند پستچی دیگر بسته‌ها را در قفسه‌ها می‌چینند. مأموران دیگری بسته‌ها را کنترل می‌کنند. چند مأمور پستی دیگر کار ثبت سیستمی بسته‌ها را انجام می‌دهند. یکی از مأموران انبار پستی همراهمان است و حین این دست به دست شدن بسته‌ها توضیح می‌دهد: هر بسته پستی که به خانه‌ها می‌رسد، ۱۷ بار بین مأموران ما از مبدأ تا مقصد دست به دست می‌شود. این میزان از کنترل برای هزاران بسته‌ای که روزانه جزو پست‌های وارده یا صادره هستند باید انجام شود تا چرخه تحویل گرفتن و تحویل دادن یک بسته پستی بدون مشکل کامل شود.

از یک بسته شکلات تا وسایل خانگی و الکترونیکی

بسته‌های پستی همه یا داخل کارتن یا پاکت‌های کاغذی مهروموم شده اند. محتوایشان پیدا نیست. از مأمور انبار پستی محتویات را جویا می‌شویم. بـا خنـــده می‌گوید هر چیــزی که فکرش را بکنید حالا از طریق خرید‌های اینترنتی به انبار‌های پستی ما می‌رسد و ما به دست مردم می‌رسانیم؛ از یک بسته شکلات بگیرید تا وسایل و ابزار‌های الکترونیکی، پوشاک، دارو، لوازم خانگی، وسایل ورزشی، کتاب و لوازم تحریر، انواع مدارک و اسناد و.... البته کالا‌هایی که جابه جایی آن‌ها قانونی باشد.

مانند کنترل‌هایی که در مبادی گمرگی یا ورود و خروج‌های دیگر برای اقلام و وسایل ورودی یک مسافر یا یک بار انجام می‌شود، در پست نیز این کنترل‌ها صورت می‌گیرد. به عنوان نمونه موردی را از طریق دستگاه کنترل کشف کردیم که داخل پوشاک چند گرم مواد مخدر نیز جاسازی کرده بودند. در این موارد وقتی بسته‌های پستی را از دستگاه کنترل عبور می‌دهیم، تخلف با هشدار دستگاه مشخص می‌شود و طبق ضوابط قضایی با عوامل فرستنده آن برخورد می‌شود.

آن طرف‌تر به بسته‌های پستی ویژه ارسال به خارج از کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: پست مرکزی مشهد زون گمرکی نیز دارد که ویژه بسته‌های پستی برای دریافت از خارج کشور و ارسال به آن است. البته حساسیت‌ها برای ارسال این بسته‌های پستی بیشتر است، چنان که باید قوانین کشور مقصد را هم در نظر و براساس آن بسته‌های پستی را از مردم تحویل بگیریم.
به عنوان نمونه قانون برخی کشور‌ها حتی اجازه ورود یک کیلو محصول کشاورزی را نمی‌دهند یا ورود آن را به گرفتن مجوز‌های سرسخت بهداشتی منوط می‌داند.

ما هم خط مقدم بودیم، اما دیده نشدیم

پستچی‌ها همچنان به دست به دست کردن بسته‌های پستی مشغول اند و در حین کار از سختی‌های شغلشان هم می‌گویند. یکی از گله‌های مشترک آن‌ها بی مهری و دیده نشدن روز‌های سخت کاری شان است. یکی از پستچی‌ها از دوره سخت بیماری کرونا و یک ماهی که در بیمارستان در خواب مصنوعی بود و به سختی از جنگ با کرونا درآمده است، می‌گوید.

این پستچی چهل وهشت ساله ۲۰ سال تمام مأمور پست بوده و در بخش‌های مختلف اداره پست خدمت کرده است. می‌گوید: از روز اولی که کرونا آمد، نه تنها کارمان کمتر نشد، بلکه یک باره کارمان چندبرابر قبل شد. مردم برای درخانه ماندن به خرید‌ها و سفارش‌های اینترنتی روی آوردند و ما باید این سفارش‌ها را دست آن‌ها می‌رساندیم.

در حین کار با افراد زیادی در تماس بودیم و همین مسئله باعث ابتلای خیلی از پستچی‌ها به کرونا می‌شد. در واقع ما هم به نوعی در خط مقدم کرونا بودیم. «شعار در خانه بمانید» با درنظرگرفتن خدمات پست محقق می‌شد و این درحالی بود که پستچی‌ها خودشان یک روز هم در خانه نماندند. وقتی همکار پستچی من کرونا می‌گرفت، بار بسته‌های توزیعی او هم به دوش من می‌افتاد و این یعنی کار چندبرابرشده ما بازهم افزایش می‌یافت.

او گله می‌کند که هیچ کس اسمی از خدمات پستچی‌ها در روزگار کرونا نبرد. حتی در برخی موارد وقتی به در خانه‌ها می‌رسیدیم، سفارش دهنده کالا برای تأخیر‌هایی که دست ما نبود، گاهی پستچی را نقد و سرزنش می‌کرد. این جمله که «چه عجب سفارش ما رسید»، شاید جمله‌ای باشد که یک پستچی در اوج خستگی روزانه از زنگ زدن‌های مختلف در مناطق گوناگون شهر می‌شنود. اما این طرف ماجرا هم واقعا حجم زیاد کار، ابتلای مأموران به کرونا و مسائل دیگر همگی ممکن است سبب تأخیر شود، درحالی که پستچی‌ها کم کاری نکردند.

تشریح وضعیت مرسوله‌های پستی در گفتگو با مدیرکل پست خراسان رضوی

جابه جایی ۱۰ میلیون مرسوله وارده و صادره در نیمه نخست سال

سه چهار سال پیش عده‌ای تصور می‌کردند با منسوخ شدن نامه و نامه نگاری و الکترونیکی شدن خیلی از امور مکتوب، کم کم اداره پست تعطیل خواهد شد، اما با تحولات نوین پستی و راه افتادن بازار خرید‌های اینترنتی حالا فقط در ۶ ماه امسال حدود ۱۰ میلیون مرسوله در استان جابه جا شده است.
مدیرکل پست خراسان رضوی در بازدید خبرنگار ما از انبار‌های پست مرکزی مشهد این آمار را اعلام می‌کند و می‌گوید: در نیمه نخست امسال ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار مرسوله پستی وارده به استان و در همین مدت ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار مرسوله صادره از استان داشتیم.

به گفته سیداحمد موسوی، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، مرسوله‌های وارده ۲۷ درصد و مرسوله‌های صادره از استان ۲۶ درصد افزایش یافته است.
وی درباره دلایل افزایش درخواست خدمات از پست بیان می‌کند: بخشی از افزایش خدمات پست به دلیل شرایط کرونا بوده است، چنان که در ایام محدودیت فعالیت اصناف، خیلی از شرکت‌ها و واحد‌های تجاری کالاهایشان را به صورت مجازی و از طریق پست فروختند و از این طریق کسب وکارشان تعطیل نشد.

۲۹۳ شرکت تجاری با پست استان قرارداد دارند

خرید مجازی و اینترنتی خیلی در سبک زندگی جامعه ما نبود، بااین حال کرونا این سبک خرید را رونق داد تا جایی که مدیرکل پست خراسان رضوی اعلام می‌کند ۲۹۳ شرکت تجاری در استان با اداره پست قرارداد بسته اند و اجناس و اقلام و کالاهایشان را از طریق پست به دست خریدار می‌رسانند.

افزایش جابه جایی بسته‌های پستی به دنبال این تغییر در سبک خرید‌های مردم، نکته دیگری است که موسوی به آن اشاره می‌کند و می‌افزاید: به دنبال این تغییر، اداره پست باید خدماتش را به روزرسانی می‌کرد. تجهیزات و موارد مورد نیاز برای این خدمات رسانی هم باید افزایش می‌یافت. در همین راستا تلاش کردیم همگام با درخواست‌های پستی بتوانیم خدمات دهی را هم افزایش دهیم.

پستچی‌ها بدون تعطیلی مشغول کار بودند

تأخیر در دریافت بسته‌های پستی یکی از گله‌های مردم از اداره پست است؛ گاهی چند روز تا یک هفته دریافت یک بسته به تأخیر می‌افتد. مدیرکل پست خراسان رضوی با تأکید بر اینکه به مردم حق می‌دهیم، درباره دلایل این تأخیر‌ها نیز توضیح می‌دهد: در گذشته یک مأمور پست ۱۰۰ بسته نامه داشت که آن‌ها را یکجا در خورجین موتورش می‌گذاشت و به در خانه‌ها می‌رساند. اما امروز دیگر نامه‌ها بیشتر به بسته‌ها تغییر یافته اند. تصور کنید در خورجین و پشت موتور پستچی باتوجه به حجم خرید‌های اینترنتی چند بسته می‌تواند جانمایی شود؟! برای همین مأمور پست ناچار است مدام در رفت وآمد به انبار باشد. همین زمان بربودن در جانمایی و جابه جایی بسته‌ها در تأخیر‌ها نقش دارد.

وی در بیان دلایل تأخیر در دریافت بسته‌های پستی ادامه می‌دهد: مهم‌تر از همه بحث ابتلای پستچی‌ها به کرونا و حتی بستری شدن آن‌ها در بیمارستان در این ایام بود. وقتی هم زمان چند مأمور پست کرونا می‌گیرند، چون ما یک اداره دولتی هستیم و نمی‌توانیم نیروی دیگری را به صورت مقطعی جایگزین کنیم، بخشی از جابه جایی‌ها به تأخیر می‌افتد. همه این‌ها درحالی بود که پستچی‌ها اصلا دورکار نشدند یا از تعطیلات در روز‌هایی که ستاد کرونا مصوب می‌کرد، استفاده نکردند. در نتیجه، فشار کاری چندبرابر را متحمل شدند که البته خدمات آن‌ها اثربخش بوده است. در همین ایام کرونا خیلی از مشاغل از شوک اقتصادی، به فروش‌های اینترنتی و جابه جایی امن آن از طریق پست روی آوردند.

به گفته موسوی، مشکلاتی مانند اشتباهات در درج نشانی مقصد هم دخیل هستند؛ بسته‌هایی که برگشت می‌خورند و زمان تحویل آن‌ها دوبرابر می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌کنیم مردم و شرکت‌های تجاری و ادارات مختلف برای به موقع رسیدن بسته‌های پستی حتما نشانی شان را دقیق روی بسته درج کنند و حتما شماره تلفن ثابت یا همراه را قید کنند. مدیرکل پست در عین حال از واکسینه شدن بیشتر نیرو‌های پست و خانواده‌های آنان خبر داد و ابراز امیدواری کرد که با کاهش ابتلای پستچی‌ها به کرونا و همچنین بهترشدن شرایط بیماری در جامعه، خیلی از مشکلات موجود رفع شود.