خراسان نقطه اصلی پیوند فرهنگ یونان و پارس بوده است

نجاتی حسینی خاطرنشان کرد: خراسان پیونددهنده فرهنگ یونان و فارس است، باید اثرات تأثیرگذاری مانند این کتاب در ارتباط با اسلام نوشته شود تا خوانندگان بسیاری به آن‌ها جلب شود، در تابستان سال گذشته پوستری مربوط به فلسفه در خراسان بزرگ به دستم رسید و ایده آن‌ها در افکار بنده تأثیرگذار بود و پس از آن به فعالیت در این زمینه اقدام کردم.

وی تصریح کرد: سرآغاز‌ها در حقیقت خواسته‌ها و نقطه‌های عظیم فرهنگی هستند که منجر به شکل‌گیری اندیشه و شکل‌گیری اندیشه‌های پیشین می‌شوند، برخی خواستار اجرای طرح با نام تاریخ بودند، تاریخ کلمه‌ای ارزشمند است و از آن می‌توان زندگی کردن را آموخت، سرآغاز‌ها فراتر از آن است و به دنبال جویا شدن چگونگی شکل گیری اندیشه‌ها و تشکیل اندیشه‌های جدید هستند.

پژوهشگر علم و دین انجمن انسان‌شناسی ایران عنوان کرد: اصحاب فرهنگ باید از تمایز لغات آگاه باشند و به درستی آن‌ها را نام گذاری کنند، نوعی تأمل دقیق، عمیق و فنی در ارتباط با ماهیت عوامل پیرامون اندیشه نام دارد، هر نوع عقیده را نمی‌توان اندیشه خطاب کرد.

وی ادامه داد: در تاریخ فلسفه نخستین فردی که به معنای اندیشه پی برد افلاطون بود، به عقیده افلاطون باید میان اندیشه و رأی تمایز قائل شد، ما باور‌های کلی در ارتباط با انسان، خداوند، نسبت خداوند به جهان و نظایر این موارد در ذهن داریم، اما هرکدام از آن‌ها نیاز به وجود اندیشه‌ای قابل تأیید دارند.

نجاتی حسینی اظهار داشت: فیلسوف باید به دنبال شناخت باشد، اغلب فیلسوفان زمانی که در ارتباط با دانش صحبت می‌کنند بر این باورند که در مورد اندیشه به بحث پرداخته‌اند، در تاریخ ادبیات ایران افراد زیادی باور‌هایی را ارائه دادند، اما به تعداد انگشتان دست در ارتباط با اندیشه حرف زدند.

پژوهشگر علم و دین انجمن انسان‌شناسی ایران گفت: خراسان بزرگ با تفسیر مورخان و جغرافیدانان ایرانی و دانشمندان یونانی در ایران باستان از توس و نیشابور در ایران کنونی آغاز شده و تا بلخ و سمرقند و افغانستان کنونی ادامه داشت، هر چند مرزبندی‌های سیاسی به‌وجود آمده، اما هنوز در مکان‌های پیشین فرهنگ خراسانی وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر آرامگاه بسیاری از نام‌آوران خراسانی در اماکن خارج از خراسان کنونی وجود دارد، به عنوان مثال آرامگاه ناصرخسروی قیامی بلخی در قبادیان افغانستان در دره یمگان وجود دارد، هنوز اندیشه‌های گذشته جان نباخته‌اند و ما به‌دنبال نگهداری و حفظ اندیشه‌های موجود در خراسان گذشته هستیم.

نجاتی حسینی تصریح کرد: تاریخ اندیشه به دلیل شکل گیری مبانی از اهمیت بالایی برخوردار است، شناخت اندیشه‌های خراسان بزرگ به ما در فهم موقعیت ایران قبل و بعد از اسلام کمک می‌رساند، هنوز سرآغاز به خوبی شناخته نشده و به دنبال شناساندن بیشتر آن به عموم هستیم.

پژوهشگر علم و دین انجمن انسان‌شناسی ایران بیان کرد: پنج مقوله مهم در فقه، علم، عرفان و کلیت جهان اندیشه در خراسان بزرگ وجود دارند که نخستین آن‌ها وحی و عقل نام دارد، حکیم فردوسی طوسی و بلخی نسبت وحی و عقل را مشخص کردند، همیشه میان عقل گرایان و وحی گرایان رقابت سنگینی وجود دارد که باید ماهیت آن در خراسان بزرگ کاهش داده شود.

وی عنوان کرد: نسبت میان علم و دین نیز از دیگر مقوله‌های مهم بوده که هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده‌ایم، نسبت علم و دین در آثار اندیشه‌ورز‌های خراسانی مورد توجه قرار گرفته است، فردوسی که تاکنون در جهان اسلام مانند ابن سینا و حکیم خیام مؤثر بوده نیز در ارتباط با این مقوله عقیده‌هایی داشته است.

نجاتی حسینی ادامه داد: سومین مسئله حائز اهمیت و مورد بحث دنیا و آخرت است، بر خلاف باور برخی از اندیشه‌ورزان، دنیا و آخرت دو مقوله کاملاً متفاوت نیستند، چهارمین مسئله، عقلانیت و معنویت است که تعبیر دیگری از علم و دین و عقل و وحی است، معنویت بدون عقلانیت و بالعکس هیچ نتیجه‌ای ندارد.

پژوهشگر علم و دین انجمن انسان‌شناسی ایران اظهار داشت: باید اهل مجاهده و تلاش باشیم تا بی‌عدالتی و ظلم از بین برود، بنابراین در سرآغاز اندیشه‌ها تمامی مقولات وجود داشته است، امروز توس از لحاظ جغرافیایی قطعه‌ای کوچک از خراسان بوده، اما برخلاف موقعیت جغرافیایی آن اهمیت زیادی دارد، خواجه نصیرالدین خواجه نظام‌الملک و نظایر این افراد در توس زندگی می‌کردند.

وی خاطرنشان کرد: باید مثنوی معنوی جلال‌الدین مولوی بلخی و مانند این آثار مورد توجه قرار گیرند، خراسانی‌ها باید بیش از ساکنان سایر استان‌ها در این مباحث ورود پیدا کنند.

 

منیع: تسنیم