ارزش اندیشیدن در بیان امام حسن عسکری (ع)

چه تفکری ارزش دارد؟ پیامبر خدا (ص) و اهل بیت (ع) بزرگ‌ترین متفکران و بهترین آموزگاران تفکر در جهانند و احادیث معصومان (ع)، معتبرترین منبع «تفکرشناسی» برای مسلمانان است. امام حسن عسکری (ع) فرموده است: «عبادت به زیادی روزه و نماز نیست، بلکه عبادت به بسیاری تفکر در امر و کار خداوند است.»

امام یازدهم (ع) در این حدیث از راه پیوند «عبادت» و «تفکر»، حقیقت تفکر را روشن فرموده است. عبادت، فلسفه خلقت انسان هاست و بالاترین ارزش در جهان بشری است و نماز و روزه مشهورترین و معروف‌ترین عبادت هاست، با این حال نماز و روزه نیز اگر بدون تفکر باشد، عبادت کیفی و کاملی نیست.

نماز و روزه زمانی ارزشمند و سازنده است که با معرفت و تفکر همراه باشد. کثرت و بسیاری نماز و روزه تنها با اندیشیدن در امر خدا، عامل تکامل و سعادت است. درمیان عبادت ها، «تفکر» ارزنده‌ترین است. اما فکر در چه چیزی سودمند است؟ امام حسن عسکری (ع) در این گفتار، تفکر برتر را آموزش داده است.

اندیشه ورزی و تاسیس اندیشکده برای اندیشیدن در امر خدا بهترین تفکر و تفکر عبادی است. به حکم این حدیث، کثرت در به کار بستن اندیشه برای درک امر خدا عبادت است. در این حدیث، «امرا...» متعلق تفکر قرار گرفته و کثرت این تفکر، ستوده شده است.

این تفکر باید ترویج شود. قدرت خداوند بی نهایت و نامحدود و آفریده هایش در جهان ژرف و پهناور، بی پایان است. در ذره ذره مخلوقات الهی، نظم و تدبیر دیده می‌شود. هرچه در این جهان است، یک «نشانه» است که انسان‌ها را به سوی خداوند راهنمایی می‌کند.

تفکر و اندیشیدن در امر خدا، در خلقت و تدبیر و در حکمت و اراده خدا، در شگفتی‌های آفرینش و قدرت نمایی‌های خدا، عبادت راستین است.

امام حسن عسکری (ع) کثرت این اندیشیدن را مقدس و عبادت دانسته است. تفکر در ذات خدا سفارش نشده است. تفکر در امر و فعل خدا مؤثر و نجات بخش است. تفکر و اندیشیدن بسیار در امر خدا، انسان را با ماموریت الهی او و تکلیف و مسئولیت‌های بزرگ او آشنا می‌کند.

با تفکر در امر خداست که ایمان کامل درون انسان شکل می‌گیرد و پایدار می‌شود و با عمل صالح توام می‌گردد. آثار و برکات تفکر در امر خدا، فراوان و انسان ساز است.

تفکر در امر خدا طریق تزکیه و خودسازی است و انسان را در صراط مستقیم قرار می‌دهد. همین آثار و نتایج تفکر در امر خدا باعث سفارش امام بر کثرت آن است. همین آثار، علت و فلسفه تاکید بر تفکر در امر خدا ازسوی اهل بیت (ع) است؛ بدین معنا که تفکر در امر خدا، راه شناخت خدا و عبادت خداست.