پایان خوش پدیده؟

فرزانه شهامت - «پدیده وارد فرابورس می‌شود.» سهام‌داران این شرکت در سال‌های اخیر، بار‌ها وعده‌هایی از این دست را شنیده‌اند، احتمالا باور کرده‌اند و با گذشت ماه‌ها، نتیجه‌ای از جنس «هیچ» عایدشان شده است. انگار این بار وعده یادشده واقعیت دارد. دیروز سرپرست جدید گروه شرکت‌های پدیده ۴۱ روز پس از انتصاب، سکوت خود را شکست و با حضور در نشستی خبری، به سؤالات خبرنگاران جواب داد. استاندار و رئیس کل دادگستری استان نیز در این جلسه حضور داشتند و با شرح کار‌هایی که تا الان برای سرپا نگهداشتن پدیده انجام شده است، حرفی مشترک را با ادبیاتی متفاوت تکرار کردند: پدیده روز‌های روشنی در پیش دارد.

آنچه گذشت
گزارش رئیس ستاد تدبیر استان از آنچه بر پدیده گذشته است از اشراف او بر این پرونده با تمام جزئیاتش حکایت داشت. علیرضا رزم‌حسینی حرف‌هایش در بدو انتصاب به عنوان استاندار خراسان رضوی را هم به یاد داشت، اینکه رسیدگی به پرونده پدیده را اولویت خود مطرح کرده بود. او ورود دستگاه قضا به پدیده، تشکیل ستاد تدبیر در استانداری، ایجاد کنسرسیوم بانکی با مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان، حل مشکلات مالیاتی و بیمه‌ای شرکت، دریافت مجوز‌های قانونی پروژه‌ها مثل هتل سی‌ودوطبقه، دریافت پایان کار برای مراکز تجاری پدیده، گرفتن مجوز واحد‌های مسکونی، ایجاد اتاق مبادلات سهام OTC و رسیدگی به صورت‌حساب‌های مالی شرکت را مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده در این مدت برشمرد. استاندار خراسان‌رضوی با اشاره به برگزاری ۵ جلسه ستاد تدبیر با حضور وزیر اقتصاد و با موضوع پدیده، مهم‌ترین نتیجه آن را این‌طور مطرح کرد: جمع‌بندی این جلسات و جلسات شورای هماهنگی اقتصادی کشور این بود که قبل از انجام هر کاری برای احیای پدیده، باید حکم دادگاه آن معلوم شود. در این حین، دولت هم خط اعتباری در نظر گرفت تا حقوق سهام‌داران حفظ و از تعطیلی پروژه‌ها جلوگیری شود. صدور حکم دادگاه و انتخاب علی کریمی قدوسی به عنوان مدیریت موقت این مجموعه، مراحل بعدی سریال پدیده بود که استاندار آن را ترسیم کرد و افزود: بعد از سرپرستی آقای کریمی، ایشان خواسته‌هایی داشتند مبنی بر اینکه دولت برای راه افتادن شرکت کمک کند. حسب درخواست ایشان، به آقای رئیس جمهور تقاضا‌ها را مطرح کردم. ایشان به وزیر کشور ارجاع داد و بلافاصله در شورای هماهنگی اقتصادی کشور موضوع مطرح و خواسته‌های سرپرست گروه شرکت‌های پدیده تصویب شد. رزم‌حسینی از بیان جزئیات آنچه بناست در جلسه آینده سران قوا برای پدیده مطرح شود امتناع و آن را به پس از تصویب و اطلاع‌رسانی دبیرخانه موکول کرد. نکته دیگری که استاندار به آن اشاره کرد موافقت وزیر اقتصاد و امور دارایی با افزایش مبلغ کنسرسیوم بانکی به ۶۰۰ میلیارد تومان و تا سقف ۱۰۰۰ میلیارد تومان بود.
رئیس ستاد تدبیر استان با قدردانی از رفتار رسانه‌ها و سهام‌داران، در ارزیابی عملکرد کریمی قدوسی گفت: از ایشان تشکر می‌کنم. کار را در ۴۰ روز به مرحله‌ای رساندند که می‌خواهند مجمع برگزار کنند. این کاری بزرگ و به این معناست که در این مدت، در حساب و کتاب‌ها ریز شده و توانسته‌اند به توافقاتی برسند.
او روی برخی نگاه‌های منفی به سهام‌داران پدیده خط باطل کشید و اظهار کرد: نظر من به عنوان یک کارشناس اقتصادی این است که کسانی که در پروژه‌ها مشارکت می‌کنند و در آبادانی سهیم می‌شوند ارزش کارشان بیش از کسانی است که در بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌کنند. نگاه ستاد تدبیر، دولت و حکومت این است که حقوق سهام‌داران حفظ شود.

پرونده مدیران اجرائی متخلف باز است
حرف‌های رئیس دادگستری خراسان رضوی نیز که در سال‌های پرفراز و بی‌نشیب پدیده، به عنوان دادستان در جریان ریز ماجرا بود شنیدن داشت. غلامعلی صادقی در پاسخ به شهرآرا مبنی بر سرنوشت مدیران دستگاه‌های اجرایی که عمدا یا سهوا در تلنبار شدن تخلفات پدیده نقش داشتند، گفت که پرونده برای مدیران اجرایی‌ای که احیانا در قالب‌های مشارکت و معاونت، مرتکب جرم شده باشند، باز است.
او ادامه داد: به دستور دادگاه، پرونده به دادسرا برگشته و در مرحله تحقیق در این باره است. پس از تکمیل، پرونده به دادگاه ارسال می‌شود. صادقی در پاسخ به سؤالی در مورد صحت آزاد شدن محسن پهلوان برای همکاری در مدیریت پدیده نیز گفت: در مورد همکاری محکومان، قبل از تعقیب هم از آن‌ها خواستیم هر اقدامی را که می‌تواند باعث شود شرکت فعالیتش را ادامه بدهد و سرمایه مردم دچار مشکل نشود، انجام بدهند و ما به عنوان دستگاه قضایی هم این همکاری را لحاظ می‌کنیم. متأسفانه همکاری جدی‌ای نداشتند. قبل از جلسه دادگاه هم با آقای پهلوان صحبت کردم و گفتم حرف و حدیث‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه شما می‌توانید شرکت را سامان‌دهی کنید. اگر واقعا این توان را دارید، من این آمادگی را دارم که به عنوان دادستان، شما را از اینجا آزاد کنم تا بروید شرکت را سامان‌دهی کنید. جواب داد نه پولی دارم نه توانی. هر کسی گفته است بروید از خودش بپرسید. من چنین چیزی نگفته‌ام.
رئیس کل دادگستری این را هم گفت که باب همکاری بسته نیست و از محکومان یا هر کارشناسی که از این به بعد بنای همکاری برای بهبود شرایط شرکت را داشته باشد استقبال می‌شود. او با قدردانی از حمایت ریاست قوه قضائیه از این پرونده، اظهار کرد: ایشان در ابتدای کارشان در سمت ریاست قوه، اولین توصیه‌شان این بود که برای به سرانجام رسیدن پرونده، هر کار دیگری که دارید از ردیف خارج کنید و به پدیده رسیدگی کنید. این مقام قضایی با اشاره به امتناع برخی طلبکاران از پذیرش سهام پدیده به جای بدهی خود، اضافه کرد: با پیگیری آقای کریمی و در جلساتی فشرده، آن‌ها قانع شدند که این مهم رأی دادگاه است و غیر از این مسیری وجود ندارد. توافقات انجام شد و طلبکاران سهام‌دار شدند. این اقدام در راستای اجرای حکم و تأمین منافع آن‌ها بود.

آخرین خبر‌های پدیده
چرا در این مدت سرپرست جدید پاسخ‌گوی سؤالات خبرنگاران نبود؟ سرپرست گروه شرکت‌های پدیده توضیحات خود را با پاسخ به این سؤال شروع کرد و گفت تلاشش در این مدت، به سرانجام رساندن کار‌ها بوده است تا حرف‌هایی که می‌زند وعده و وعید صرف نباشد.
علی کریمی قدوسی که عملکردش در جلسه بار‌ها مورد تأیید اعضای ستاد تدبیر قرار گرفت، خبر‌های خوبی برای سهام‌داران داشت. نخستین خبر او، تعیین رقم بدهی‌های پدیده بود که حالا بدون حدود و «اما» و «اگر»، می‌توان رقم آن را ۳۷۶۰ میلیارد تومان اعلام کرد. او ادامه داد: از این میزان بدهی، بخش عمده آن که بالغ بر ۲۰۶۰ میلیارد تومان است، بر اساس رأی دادگاه، حسب توافق با ۲ بانک طلبکار و چند مؤسسه مالی‌اعتباری، از محل سهام مالکان قبلی به برگ سهام تبدیل می‌شود.
کریمی به سؤال پرتکرار سهام‌داران که از نگرانی بابت امنیت سهامشان ناشی می‌شود، این‌طور پاسخ داد: سهام‌داران آسوده باشند و بدانند امنیت سرمایه و سهامشان کاملا فراهم است. تبدیل بدهی پدیده به سهام، از محل سهام مالکان قبلی است و به سهام سهام‌داران خرد ارتباطی پیدا نمی‌کند.

ورود به فرابوس ظرف ۲ هفته
همچنین طبق گزارش اعلام‌شده در جلسه، دیگر بدهی‌های دانه‌درشت پدیده از این قرار است: ۳۵۰ میلیارد تومان بدهی بابت تسهیلات جاری، ۸۰۰ میلیارد تومان بدهی به سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها و ۳۵۸ میلیارد تومان مربوط به سهام‌داران خرد.
کریمی قدوسی تعیین تکلیف بدهی‌های پدیده را یکی از مقدمات برگزاری مجمع عمومی بیان کرد و افزود: طبق قولی که به استاندار و ستاد تدبیر داده‌ایم، تا پایان آذر مجمع عمومی برگزار و با ارائه گزارش، به سؤالات سهام‌داران پاسخ داده می‌شود. تاریخ برگزاری مجمع را پس از قطعی شدن از طریق رسانه‌ها اعلام می‌کنیم.
او در مورد ورود پدیده به فرابورس نیز گفت: شرکت توسعه بین‌المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز که هلدینگ و مادرتخصصی است از نوع سهامی عام به شمار می‌رود. مقدمات لازم برای این شرکت طی شده و آماده ورود به فرابورس است. قطعا این کار تا برگزاری مجمع، انجام و طی یکی دو هفته آینده، نماد آن اعلام می‌شود. ماجرا برای شرکت ابنیه متفاوت است. این شرکت از نوع سهامی خاص است و برای ورود به فرابورس، باید الزامات خود را طی، و صورت‌های مالی‌اش را تهیه و ارائه کند تا تأیید شود.

پاسخ برخی سؤالات در مجمع عمومی
او مطرح شدن سؤالات متعدد از سوی سهام‌داران را حق آن‌ها دانست، اما با توجه به نزدیک بودن زمان برگزاری مجمع عمومی، ضرورت پاسخ‌گویی به سهام‌داران در آن جلسه و اتمام برخی کار‌ها تا موعد یادشده، از آن‌ها خواست صبور باشند و اجازه دهند مدیریت مجموعه پدیده با تهیه گزارش تفصیلی برای ارائه در مجمع، به تلاش‌های خود ادامه بدهد. کریمی قدوسی ابراز امیدواری کرد که با اضافه شدن سیدجلال فیاضی، مؤسس، مدیر مسئول و سردبیر اسبق روزنامه شهرآرا، به عنوان مشاور رسانه‌ای گروه شرکت‌های پدیده، خلأ‌های رسانه‌ای رفع و اطلاع‌رسانی به سهام‌داران تقویت شود. سرپرست گروه شرکت‌های پدیده در پاسخ به دغدغه شهرآرا مبنی بر نیمه‌تمام بودن پروژه‌های این شرکت و احتمال استقبال ناکافی بازار سرمایه از ورود پدیده به فرابورس اذعان کرد: فعالیت پدیده باید بر اساس نقشه راه باشد. این نقشه با کمک نخبگان تهیه می‌شود. به همین منظور، مشاوران مطالعات خود را شروع کرده‌اند. شورای راهبردی و سیاست‌گذاری هم تشکیل شده است که هفته آینده با حضور استاندار، نخستین جلسه آن برگزار خواهد شد. او با اشاره به رایزنی‌های صورت‌گرفته برای تأمین خط اعتباری جدید، اضافه کرد: کارگروه‌هایی تشکیل شده است با این نگاه که پدیده بتواند با سرمایه‌های داخل مجموعه، خودش را اداره کند. هرچه باشد این شرکت به‌جز آنچه در کیش دارد، از یک میلیون و ۱۰۰ هزار مترمربع بارگذاری در زمینی به وسعت ۵۲ هکتار برخوردار است که می‌تواند به یک ظرفیت اقتصادی بزرگ تبدیل شود. این کار با تدبیر شدنی است. افق پدیده را تا برگزاری مجمع تهیه و به سهام‌داران ارائه می‌کنیم.

دیدگاه کارشناسان درباره وضعیت پدیده
ورود به بورس یعنی نقدشوندگی
دکتر عبدالرضا اسعدی، استاد دانشگاه و تحلیلگر بازار سرمایه
ورود شرکت پدیده به فرابورس خبر مثبتی است. سهام این شرکت با تمام مشکلات اقتصادی و اجتماعی‌ای که داشته است و دارد بعد از ورود به بورس نقدشوندگی بیشتری پیدا می‌کند. به طور طبیعی، ورود به بازار سرمایه اعم از بورس یا فرابورس اتفاق خوبی است، چون شرکت را ملزم به شفافیت می‌کند. نقد شوندگی سهام بهبود پیدا می‌کند و عملکرد شرکت در معرض نقد و بررسی تحلیلگران و کارشناسان بازار سرمایه قرار می‌گیرد. عدم شفافیت این شرکت یکی از مشکلات اصلی آن بود. سهام داران در گذشته چیزی از ارزش این شرکت نمی‌دانستند. همین باعث شد سفته بازی با برگه‌های سهام آن مشکل آفرین شود. این در حالی است که اکنون با ورود این شرکت به فرابورس، عملکرد آن تحت نظارت سازمان‌های ناظر قرار می‌گیرد و این به نفع همه سهام داران است. با ورود به فرابورس، دارایی‌های پدیده ارزش گذاری می‌شود و اوراق بهادار در معرض خرید و فروش قرار می‌گیرد. با این حال، باید به این نکته توجه کرد که ارزش گذاری دارایی‌های آن به سادگی امکان پذیر نیست. بازدهی دارایی‌های پدیده هنوز مشخص نیست و معلوم نیست دقیقا چه موقع به بازدهی می‌رسد.

پدیده همچنان ارزشمند است
محمدحسین روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی مشهد
زیربنای اقتصادی گروه شرکت‌های پدیده قوی است. از این شرکت‌ها چیزی کم نشده و سرمایه گذاری‌هایی که در کیش و شاندیز و مشهد و ... انجام داده اند به قوت خود باقی است. تصورم این است که تیم مدیریت کنونی این شرکت توانایی دارد که در یک دوره کوتاه مدت چندساله ارزش افزوده بسیاری برای این شرکت و سهام داران ایجاد کند. پدیده شانس بسیار بزرگی آورده است که آقای کریمی سکان دار این مجموعه شده است. من چندین سال با او همکاری کرده ام. سرپرست گروه شرکت‌های پدیده شاندیز اهل تعامل و تدبیر است. پدیده بالقوه قوی و ارزشمند است و با حضور آقای کریمی، این ظرفیت با کمک مقامات استان و دادگستری بالفعل خواهد شد. رونق شرکت پدیده هم مشکل سهام داران را حل می‌کند و هم به حل مشکل اقتصاد استان کمک خواهد کرد. امیدوارم به همت مسئولان، در مرحله اول، مشکل سهام داران حل شود و بعد از آن، پدیده به افزایش گردش مالی استان و اشتغال کمک کند و در نتیجه، درآمد مالیاتی استان نیز رونق یابد. در این مسیر، وظیفه تمام فعالان اقتصادی بخش خصوصی کمک کردن برای تحقق این اهداف است.

پایان عصر یخ‌بندان
علی ادبی، پژوهشگر جرائم اقتصادی و وکیل پایه یک دادگستری
آنچه از منظر حقوقی قابل بحث است بازگشت سرنوشت شرکت پدیده به دست مالکان واقعی آن یا همان سهام داران است. این امر با تشکیل مجمع عمومی و انتخاب مدیران جدید صورت می‌گیرد.
باید توجه داشت شرکت‌هایی که وارد فرایند‌های قضایی مخصوصا در حوزه جرائم اقتصادی می‌شوند به مرور دچار ضعف در تصمیم گیری و فعالیت اقتصادی و به تعبیری تعلیق در قسمتی از فعالیت خواهند شد، زیرا بیشتر ارکان شرکت در انتظار تعیین تکلیف پرونده قضایی بوده و پس از بازداشت مدیران، قدرت تصمیم گیری و اجرا را از دست می‌دهند.
حال در شرایط فعلی باید شرایط شرکت از وضعیت تعلیق در تصمیم گیری خارج شود که تصمیمات قضایی صورت گرفته در این مسئله دارای نقطه عطف است. از طرفی، علاوه بر تعیین تکلیف وضعیت کلی شرکت، وضعیت سهام داران، بدهکاران و تعهدات بانکی تا اندازه‌ای مشخص می‌شود. این موضوع نویدبخش آینده‌ای روشن برای سهام داران و مدیران این شرکت خواهد بود.