مدیریت جهادی

جهاد از آموزه‌های اسلامی، به معنای کوشیدن همراه با فداکاری در راه خدا با جان، مال و دیگر داشته‌های انسانی است. واژه «جهاد» از ریشه «ج-ه-د» به معنی کوشش و مبارزه و فعالیت است.

مدیریت جهادی برگرفته از تعالیم اسلامی و بهره گیری از انرژی و توانمندی منابع انسانی است که با تکیه بر ارزش‌ها و اعتقادات معنوی صورت می‌گیرد.

مدیریت جهادی درواقع سبکی برخاسته از تفکر بومی و متناسب با مقتضیات فرهنگی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران است.

مفهوم مدیریت جهادی، مفهومی جامع است که دربرگیرنده مبانی و اصول اولیه و اساسی مدیریت در مکتب اسلام است و مسیر و روند حرکت مدیران در جامعه اسلامی را مشخص می‌کند و می‌تواند راهگشای مشکلات جامعه در مسیر پیشرفت و عدالت و با هدف تحقق چشم انداز کشور باشد.

مدیریت جهادی را می‌توان عمل، فراگرد، پیامد یا حالتی دانست که برای تعالی انسان‌ها پدید می‌آید و این به معنی رشد، متحول کردن، استفاده از فرصت ها، برتری بخشیدن یا ارتقا دادن امور انسانی است.

مدیریت جهادی در حکم الگوی مطلوب مدیریتی برای نظام اسلامی است؛ الگویی که توان لازم برای تحقق اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی را دارد و واجد آن توانایی‌ها و ارزش‌هایی است که از هر نظام مدیریتی کارآمد اسلامی انتظار می‌رود. درواقع مدیریت جهادی همان مدیریت علمی است که براساس فرمول‌ها و قوانین مطرح در دانش مدیریت پایه ریزی شده است.

تفاوت این نوع مدیریت با مدیریت صرف در این است که مبنای مدیریت جهادی، مبنایی اسلامی و ارزشی است و می‌توان گفت مدیر مسلمان با درنظر گرفتن ابعاد دینی و ایمانی، به مدیریت تعریف تازه‌ای می‌بخشد و مفهوم مدیریت جهادی را به وجود می‌آورد.

در مدیریت جهادی که برگرفته از مدیریت اسلامی است، به علم، فرهنگ و انسان و ارزش‌های انسانی توجه ویژه‌ای شده است؛ بدین ترتیب مدیریت جهادی نوعی مدیریت ارزشی و با اصالت فرهنگی و هماهنگ با مدیریت علمی است و می‌توان گفت با استفاده از تعاریف علمی مدیریت و به کارگیری پنج وظیفه اصلی یک مدیر و ادغام آن با مفاهیم اسلامی و دینی به سبک جدیدی از مدیریت تبدیل شده است.

در دیدگاه مدیریت جهادی، مدیریت غنیمت نیست، بلکه مسئولیتی سنگین است که برای موفقیت در انجام آن باید از بسیاری از خوشی‌ها و لذت‌ها گذشت، بنابراین برای ساختن جامعه‌ای مبتنی بر ارزش‌های الهی و بدون دخالت بیگانگان، باید مدیران لایق و با صفات مبتنی بر ارزش‌های انقلابی و جهادی داشته باشیم و با تکیه بر توانایی‌های این مدیران، بتوانیم مدیریت‌های مؤثر و جهادی ایجاد کنیم و برای پیشرفت و جبران ضعف‌های مدیریتی در ابعاد مختلف اقتصادی، نظامی، فرهنگی و... که رهبر معظم انقلاب به طور ویژه به آن اشاره کرده اند، به تلاش مضاعف و مدیریت جهادگونه در بعضی از این عرصه‌ها نیاز است.

اگر مدیریت جهادی یا همان کار و تلاش مضاعف به صورت شبانه روزی با نیت الهی و مبتنی بر علم و درایت حاکم باشد، بسیاری از مشکلات کشور حل شدنی است و کشور حرکت رو به جلوی خود را در تمام عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، نظامی، امنیتی و... ادامه خواهد داد.

در پایان از ویژگی‌های درخورتوجه مدیریت جهادی می‌توان به تلاش و کوشش بی وقفه، آینده نگری و دوراندیشی، واقع گرایی، عقلانیت و خردورزی، اشاعه وحدت، مدیریت راهبردی سرمایه انسانی، مدیریت راهبردی علم و فناوری، خودارزیابی و بهبود مستمر به همراه توکل و قرب الهی اشاره کرد.