قانون انتخابات نیازمند اصلاح است

زهرا اسکندریان - «رسانه‌ها برای مردم تبیین کنند که، چون مردم رأی سرنوشت‌سازی دارند، باید رأی‌شان را درست خرج کنند و فردی که محکی نخورده است، نباید برای اولین‌بار در مجلس محک بخورد؛ نمایندگانی به مجلس می‌روند که حتی یک خطبه قوی نمی‌توانند ایراد کنند و نماینده‌ای که نتواند صحبت کند، چه می‌تواند بکند؟» این‌ها بخشی از صحبت‌های مسئول دفتر نظارت و بازرسی شورای نگهبان خراسان‌رضوی در نشست خبری دیروزش با اصحاب رسانه بود. محمدکمال سروی‌ها صبح دیروز در نشست مطبوعاتی خود از آنچه قانون انتخابات برای نامزد‌های نمایندگی مجلس، کف شرایط را در نظر گرفته است، انتقاد کرد و گفت: درباره سوابق و ویژگی‌های فرد به کف قانون بسنده می‌کنیم و موظفیم افرادی را که حتی نمره۱۲ هم کسب نمی‌کنند، قبول اعلام کنیم. متأسفانه قانون به قابلیت‌های افراد ورود نکرده و کارآمدیِ افراد را برای رفتن به مجلس تأثیرگذار نکرده است. این در حالی است که در کشور‌های توسعه‌یافته، قوی‌ترین افراد به مجلس می‌روند و حتی در برخی از احراز صلاحیت‌ها باید امضای ۴۰ فرد سیاسی تأثیرگذار برای یک نامزد اخذ شود.
او با بیان اینکه اگر نماینده ضعیف به مجلس برود، کارآمد نخواهد بود، ادامه داد: مانند موضوع افزایش قیمت بنزین، اگر مجلس کارآمدی بیشتری داشت، می‌توانست به این موضوع بپردازد و در هر عرصه‌ای برای مردم نمایندگی کند.
به اعتقاد سرویها، افرادی که هنوز مهر مدرک کارشناسی‌شان خشک نشده است، برای انتخابات ثبت‌نام می‌کنند و این موضوعات در زمره کاستی‌هایی به حساب می‌آید که باید به‌زودی در قانون انتخابات اصلاح شود.

هیچ‌کسی به علت رد صلاحیتش اعتراضی نداشته است
مسئول دفتر نظارت و بازرسی شورای نگهبان استان درباره رد صلاحیت‌ها و اعتراضات این افراد یا هواداران آن‌ها، این‌طور گفت: در مشهد طیف‌های سیاسی مختلفی داریم که از تمام این گرایش‌های سیاسی کاندیدا‌هایی پیش از این رد صلاحیت شده‌اند. در انتخابات سال ۹۲ که عضو هیئت نظارت بر انتخابات بودم، به کسانی که رد صلاحیت می‌شدند، علت آن نیز گفته می‌شد. همچنین درباره بعضی از این افراد که در طیف سیاسی خود بزرگ‌تری دارند نیز، بزرگ‌تر آن‌ها دعوت شده و علت رد صلاحیت آن‌ها گفته می‌شد. تاکنون این افراد و بزرگ‌تر‌های سیاسی‌شان درباره رد صلاحیت اعتراضی نداشته‌اند. این در حالی است که هواداران این افراد به دلیل آگاهی نداشتن به رد صلاحیت آن‌ها اعتراض دارند.
به گفته او درحالی‌که یک پاکبان باید برای استخدام و رسیدگی به خیابان‌ها شرایط ویژه داشته باشد و به مدارک مختلفی ازجمله نداشتن اعتیاد نیاز دارد، برای ورود افراد به انتخابات مجلس فقط یک مدرک کارشناسی‌ارشد نیاز داریم و نه به اعتیادش کار داریم نه به چیز دیگری.

رد صلاحیت ۲۰۰ نفر در انتخابات مجلس ۹۴
سروی‌ها به آمار رد صلاحیت‌ها در دوره قبلی انتخابات مجلس، یعنی سال ۹۴، اشاره کرد و افزود: در دوره قبل حدود ۱۰۰۰ نفر برای نامزدی ثبت‌نام کردند که از این تعداد ۱۶۰ نفر انصراف دادند، ۵۰۰نفر تأیید شدند و ۲۰۰ نفر رد صلاحیت و تعدادی هم عدم احراز صلاحیت شدند.
او درباره تناقض در احراز صلاحیت‌ها میان هیئت نظارت استان و هیئت نظارت مرکزی نیز اظهار کرد: اگر مراجع چهارگانه در انتخابات (شامل نیروی انتظامی، دادگستری، اداره اطلاعات و اداره ثبت) صلاحیت افراد را رد کنند، به هیئت اجرایی می‌آید و بعد نظر آن‌ها به هیئت نظارت می‌رود. هیئت نظارت محققانی دارد که باید ابعاد موضوع را باز کنند و به رأی بگذارند.
وی با بیان اینکه این سلیقه‌ها در مرحله شورای نگهبان نیز بین فق‌ها و حقوق‌دانان بروز می‌کند، افزود: گاه مصادیقی مانند شرب خمر در گذشته فرد شفاف است و همه نظر واحد دارند؛ اما همه مصادیق این‌گونه نیست و صلاحیت و رد آن به رأی گذاشته می‌شود. گاه اختلافات رأی بر این اساس است که بین استان‌ها و هیئت نظارت مرکزی اختلافی وجود دارد.

با الکترونیکی شدن، در هر ساعت فقط ۲۰ رأی اخذ می‌شود
سروی‌ها درباره الکترونیکی شدن انتخابات هم این‌طور گفت: سال گذشته رئیس‌جمهور در مراسمی در بندرعباس این‌طور بیان کرد که وزارت کشور آمادگی برگزاری انتخابات تمام‌الکترونیک را دارد و شورای نگهبان در این‌باره همکاری کند. بر این اساس فروردین امسال تیم شورای نگهبان، وزیر کشور و وزیر ارتباطات در مراسمی مصوبه‌ای دادند که فقط احراز هویت الکترونیکی باشد و مسیر الکترونیکی شدن انتخابات را اعلام نکردند. در آن جلسه آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات، گفته بود که هنوز آمادگی کامل برای برگزاری انتخابات تمام الکترونیک را نداریم.
وی اضافه کرد: شورای نگهبان درباره این موضوع درخواست داشت تا امکان بازشماری آرا هم در این فرایند ایجاد شود؛ با این حال درباره صیانت از رأی قولی داده نشده بود. این در حالی است که وزیر ارتباطات گفته بود با فرایند الکترونیکی شدن رأی‌گیری، هر دستگاه در ساعت فقط ۲۰ رأی اخذ می‌کند.

تخلفات انتخاباتی گذشته چه بوده است؟
به گفته مسئول دفتر نظارت و بازرسی شورای نگهبان خراسان‌رضوی، تخلفات انتخاباتی یعنی آنچه ماده قانونی گفته که باید اجرا شود، دقیق اجرا نشده است و همین تخلفات در انتخابات گذشته سال ۹۶ شناسایی شده‌اند. او به تعدادی از تخلفات انتخاباتی در سال ۹۶ اشاره و اضافه کرد: یکی از تخلفات، شروع نکردن بموقع بود که در ۲۵ درصد شعبه‌های اخذ رأی مشهد، رأس ساعت شروع به کار نشده بود. علت اصلی این بود که شب قبل تحویل‌‎گیری نکرده بودند؛ درحالی‌که توصیه شده بود تحویل‌گیری شب قبل انجام شود تا ببینند همه امکانات اخذ رأی فراهم هست یا نه. سروی‌ها ادامه داد: موضوع دوم توزیع نامناسب تعرفه‌ها بود که در چندین شعبه تعرفه به میزان کافی وجود نداشت. برای حل این موضوع بررسی شد تا در شعب اخذ رأی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد تعرفه اضافه‌تر تهیه شود. همچنین در مواردی ناهماهنگی با نیرو‌های نظامی و انتظامی وجود داشت که در برخی شعب نیرو‌های این حوزه حضور نداشتند؛ با این حال این تخلفات شناخته شد تا این موضوعات جزئی بروز نکند.
او با اشاره به اینکه اولین موضوع مهم در انتخابات، معرفی معتمدان از سوی تیم اجرایی است، گفت: بر اساس ماده۳۲ قانون انتخابات، فرماندار، دادستان و رئیس ثبت احوال باید ۳۰نفر از معتمدان را فهرست کرده و به هیئت نظارت ارائه کنند. ویژگی‌های معتمدان نیز شامل حسن شهرت، پیروی نکردن از یک سلیقه سیاسی، بی‌طرف و موجه بودن است. بعد از ارائه فهرست این افراد به هیئت نظارت، اگر تأیید شدند، کار خود را شروع می‌کنند و اگر هیئت نظارت آن‌ها را تأیید نکردند و به ۲۰نفر هم رسیدند، جلسات آن‌ها شروع می‌شود، اما اگر تعداد بیشتری رد شوند، استاندار به این مسئله ورود می‌کند.
رئیس دفتر نظارت و بازرسی شورای نگهبان در خراسان‌رضوی افزود: بعد از تشکیل تیم معتمدان، این افراد تیم اجرایی را نیز تشکیل می‌دهند. معتمدان ۳ وظیفه عمده دارند؛ صلاحیت داوطلبان را بررسی می‌کنند، از مراجع چهارگانه استعلام می‌گیرند و نظر خودشان را درباره رد یا تأیید صلاحیت و مستندات مراجع چهارگانه برای هیئت نظارت استان ارسال می‌کنند.