«امید اجتماعی» راهی برای توسعه

امید اجتماعی ضرورت جامعه دموکراتیک و یکی از عوامل اصلی تحقق حقوق شهروندی است. بر این اساس، جامعه و پدیده‌های ناشی از آن وظیفه دارند امید را به شهر و شهروندان تزریق کنند و همواره خود را دربرابر این پرسش قرار دهند که: «آیا ظرفیت مناسبی برای تداوم امیدواری و بازسازی خود در مقابل آسیب‌ها دارند؟» ایجاد و گسترش امید اجتماعی، یکی از وظایف مهم مدیریت شهری است که براساس آن باید به دنبال ایجاد الگوی ذهنی و رویکرد فعالانه و امیدوارانه برای آحاد جامعه و عموم شهروندان باشد.

امید اجتماعی، کنشی هدفمند، پویا و تعامل گراست که از طریق برنامه ریزی، مسئولیت پذیری و تلاشگری در جهت ایجاد تغییر برای دستیابی به آرزوی پیشرفت محقق می‌شود. به بیان دیگر، امید اجتماعی به دنبال نقش آفرینی افراد در مسیر زندگی خویشتن است و می‌خواهد آن‌ها را از ویژگی خلاقیت عاملانه برخوردار سازد و در پدیده‌های اجتماعی، مشارکت و نقش آفرینی مثبت آن‌ها را مطالبه کند. امید اجتماعی، فراتر از امید فردی است.

به بیان دیگر، امید فردی بیشتر ماهیت احساس دارد و از آن به داشتن احساس مثبت درباره آینده تعبیر می‌شود، به طوری که شهروند انتظار دارد اتفاقات خوبی برای وی در زمان پیش رو رخ دهد. امید فردی نوعی احتمال مثبت است، درحالی که امید اجتماعی از جنس کنش است و امیدی نیست که صرفا انتظار رخداد مثبت بدون تلاش را از آن داشته باشیم، بلکه رویکردی فعالانه و مشارکت جو دارد؛ عملی که پیشرفت و توسعه را به دست آدمی با بهره مندی از امکانات موجود در راستای هدفی مشترک رقم می‌زند.

شاید تصور شود در فرایند‌های مدیریت شهری، مقوله ایجاد و توسعه «امید اجتماعی» را باید در گروه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی دنبال کرد. ولی واقعیت این است که همه روند‌ها و فعالیت‌های شهرداری‌ها باید با هدف ارتقای سطح کیفی زندگی عموم مردم و در جهت افزایش امید اجتماعی باشد.

فعالیت‌های فنی و عمرانی، ساخت وساز‌های خرد و کلان، سیما و منظر شهری، اجتماعات شهری در مناسبت‌ها و رخداد‌های عمومی، خدمات شهری و تمام مناسبات میان «شهر، شهرداری و شهروند» برای ایجاد امید اجتماعی، باید از ویژگی‌های فعالانه و مشارکت جویانه بهره‌مند باشد و با رفع نیاز‌های عمومی ضمن افزایش سطح مطلوبیت زندگی در شهر، امیدآفرینی را رونق بخشد. آرامش، شادابی و امید به آینده‌ای بهتر، خودسازی معنوی و توان افزایی اجتماعی، برخورداری از زندگی امن و آرام، داشتن فرصت و امکان برای همراهی بیشتر با خانواده، تفریح، ورزش و گردشگری، حق هر شهروند است که مدیریت شهری وظیفه دارد با برنامه ریزی و طراحی مناسب، زمینه تحقق آن را در جامعه فراهم سازد.