ارتقای فرهنگ نذر

یکی از فرهنگ‌ها و رفتار‌های زیبای دینی ما نذر کردن است که این عنوان تحت احکام شرعی و مسائل فرعی فقهی بررسی می‌شود. در چند جمله کوتاه نذر آن است که انسان برای خدا ملتزم به انجام عملی پسندیده یا ترک عملی ناپسند شود که در صورت وجود تمام شرایط نذر، عمل به آن واجب بوده و تغییر آن جایز نیست و در صورت تخلف، کفاره واجب می‌شود و نکته دیگر آنکه در نذر فرزند، اجازۀ والدینش شرط نیست، ولی بیشتر فق‌ها معتقدند نذر زن بدون رضایت شوهرش باطل است.

البته فرهنگ نذر کردن مختص به اسلام نیست و در اقوام و ادیان گذشته نیز با اشکال دیگری وجود داشته است، در قرآن کریم در ماجرای حضرت مریم و باردار شدن مادر حضرت مریم به ایشان آمده است:

«إِذْ قَالَتِ امْرَ أَتُ عِمْرَ انَ رَ بِّ إِنِّی نَذَرْ تُ لَک مَا فِی بَطْنِی مُحَرَّ رً ا فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّک أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ.»

زن عمران گفت: پروردگارا، آنچه در شکم خود دارم نذر تو کردم تا آزاد شده از مشاغل دنیا و پرستشگر تو باشد؛ پس، از من بپذیر که تو خود شنوای دانایی. (سوره آل عمران، آیه ۳۵).

اما در فرهنگ مردم ما تا سخن از نذر کردن به میان می‌آید اولین تصویری که در ذهن‌ها متبادر می‌شود، انواع خوراکی‌های خاص و مسائل مالی و کمک‌های اقتصادی است، در حالی که این موضوع می‌تواند با توجه به نیاز‌ها و خلأ‌های جامعه ارتقا پیدا کند.

تعبیر جدیدی که به تازگی تحت عنوان نذر در جامعه ما به نیکویی مطرح شده است، تعبیر نذر فرهنگی است که می‌خواهد به مخاطب اهمیت مسائل فرهنگی و عنصر فرهنگ و فرهنگ سازی را یادآور شود و بگوید که فقر فرهنگی اگر از فقر اقتصادی بدتر نباشد، کمتر نیست.

به طور کلی این فقر فرهنگی است که گاهی انواع و اقسام مشکلات اجتماعی و حتی اقتصادی را به وجود می‌آورد پس می‌توان هزار و یک نیت زیبا در موضوع‌های فرهنگی و کمک به اصلاح فرهنگ افراد و جامعه را در نذر خود آورد و ضمن برطرف کردن نیاز فرهنگی افراد و ساختن زندگی آن ها، شکل این سنت پسندیده دینی را نیز ارتقا بخشید تا تنها وقتی سخن از نذر می‌شود، تصویر شله زرد و پول در ذهن افراد نیاید بلکه کتاب و کتاب خوانی هم شامل نذر‌های معمول ما بشود یعنی مثلا منی که می‌خواهم مشکلم حل شود بگویم اگر فلان مشکلم حل شود، فلان کتابی که همیشه نیت داشتم بخوانم و برای اصلاح زندگی من مفید است، اما تنبلی می‌کردم را می‌خوانم، یا اگر فلان نیت و دعای من اجابت و برآورده شود فلان کتاب خاص را به شخصی که به آن نیاز دارد هدیه می‌دهم و این نذر‌های فرهنگی چقدر زیباست و چقدر جای آن در جامعه ما خالی است.

امیدوارم که همین الان نیت کنیم که بتوانیم یک نذر فرهنگی زیبا برای خودمان یا اطرافیان و دیگران داشته باشیم تا بتوانیم این سنت زیبا را در جامعه خودمان گسترش دهیم. ان شاءا...