جزئیات اخذ مالیات از خانه‌ها و خودرو‌های گران‌قیمت

مسعود سلطانی - ایران بهشت سرمایه است. اصلا این ضرب‌المثل معروف ما ایرانی‌هاست که «پول پول می‌آورد». معادله ساده‌ای است، تورم پول را بی‌ارزش و سرمایه را بزرگ می‌کند. سرمایه‌دار‌ها با تورم داراتر می‌شوند و حقوق‌بگیران فاقد دارایی سرمایه‌ای در اثر تورم روز‌به‌روز فقیرتر می‌شوند.

سال‌هاست که وضعیت کشور در حال توسعه ایران با اقتصاد تورمی آن بر همین منوال می‌چرخد، اما دولت برای گرفتن مالیات در تمام این سال‌ها سراغ فیش حقوقی کارگران و کارمندان رفته است. در این میان فقط ۱۰ سال است که قانون مالیات بر ارزش افزوده وضع شده است تا دولت از مصرف درآمد داشته باشد. این در حالی است که سالیانی طولانی است که در کشور‌های پیشرفته دنیا مالیات بر دارایی و مالیات بر عایدی سرمایه جزو سرفصل‌های درآمدی دولت‌هاست که با استفاده از آن فشار مالیات بر اقشار کم‌درآمد و بخش صنعتی و تولیدی کم می‌شود.

اکنون، اما قرار است این قاعده نامطلوب و ناعادلانه اصلاح شود. براین‌اساس کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی برای اولین بار گامی روشن برای کم کردن فاصله طبقاتی و ازدیاد غیرمنطقی ثروت در ایران برداشت، گامی خیلی کوچک به اندازه ۵ میلیون تومان مالیات سالیانه برای خانه‌هایی که ۱۰ میلیارد تومان قیمت دارند. دقیقا در روز‌هایی که گرم اخبار سیاسی بودیم، کمیسیون تلفیق بودجه مصوباتی داشت که می‌تواند در سالیان آینده چهره اقتصاد ایران را دگرگون کند.

مالیات ۱۰ میلیونی برای خانه ۱۰ میلیاردی
بررسی مصوبات کمیسیون تلفیق نشان می‌دهد از سال آینده مالیات‌های جدیدی بر خودرو و خانه‌های لوکس اعمال خواهد شد. بر اساس بند الحاقی به لایحه بودجه توسط کمیسیون تلفیق، هر واحد مسکونی با احتساب عرصه اعیان و ارزش روز معادل یک‌صد میلیارد ریال و بیشتر مشمول مالیات بر دارایی خواهد شد. بر اساس این مصوبه خانه‌هایی که ارزش روزشان ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان باشد باید ۰.۱ درصد (یک‌هزارم) مالیات بپردازند. همچنین مالیات دارایی برای خانه‌های ۱۵ تا ۲۵ میلیارد تومانی ۰.۲ درصد (دوهزارم)، برای خانه‌های ۲۵ تا ۴۰ میلیارد تومانی ۰.۳ درصد (سه‌هزارم)، برای خانه‌های ۴۰ تا ۶۰ میلیارد تومانی ۰.۴ درصد (چهارهزارم) و برای خانه‌های بیش از ۶۰ میلیارد تومان ۰.۵ درصد (پنج‌هزارم) خواهد بود.

مالیات ۵ میلیونی برای خودرو یک‌میلیاردی
همچنین انواع خودرو‌های سواری و وانت دوکابین دارای شماره انتظامی شخصی با ارزش یک میلیارد تومان و بیشتر بر اساس ارزش روز خودرو از ۰.۵ درصد تا ۱.۵ درصد مشمول مالیات بر دارایی شده‌اند. به این ترتیب که مالیات دارایی سالیانه برای خودرو‌های یک تا ۵/۱ میلیارد‌تومانی ۵/۰ درصد، برای خودرو‌های یک تا ۳ میلیارد تومانی یک درصد و برای خودرو‌های بیش از ۳ میلیارد تومانی، ۵/۱ درصد خواهد بود. البته این مصوبه استثنائاتی هم دارد. به این ترتیب که واحد‌های مسکونی در حال ساخت، املاک و خودرو‌ها در سال تملک، واحد مسکونی و خودرو متعلق به اشخاص موضوع ماده ۲ قانون مالیات‌های مستقیم، خودرو‌های تولید داخل قبل از فروش توسط کارخانه‌های سازنده و خودرو وارداتی قبل از ورود توسط نمایندگان رسمی مشمول مالیات بر دارایی سالیانه نخواهد شد.

درآمد دولت از مالیات بر دارایی چقدر می‌شود؟
آمار دقیقی از تعداد خانه‌های بیش از ۱۰ میلیارد تومان و خودرو‌های بیش از یک میلیارد تومان تاکنون در رسانه‌ها منتشر نشده است. اما بررسی برخی آمار‌ها بیانگر تعداد بالای خانه‌های بیش از ۱۰ میلیارد تومان در منطقه یک تهران است.
بر اساس گزارش بانک مرکزی از آخرین تحولات مسکن تهران در آذر‌ماه که به تازگی منتشر شد تعداد ۳۷۶ خانه که متراژشان حداقل ۳۰۰ متر بوده است آذر‌ماه در منطقه یک تهران معامله شده‌اند و به‌طور متوسط قیمت هر‌یک از این آپارتمان‌ها به ازای هر مترمربع بیش از ۳۳ میلیون تومان بوده است. این یعنی تنها در ماه آذر (که بازار مسکن در رکود است) ۳۷۶ خانه که قیمت هرکدام حداقل ۱۰ میلیارد تومان است در تهران معامله شده است. اگر تعداد خانه‌های بیش از ۱۰ میلیارد تومان در تهران را حدود ۱۰۰ هزار واحد تخمین بزنیم و همین تعداد خانه در سایر نقاط کشور وجود داشته باشد یعنی ۲۰۰ هزار خانه با قیمت بیش از ۱۰ میلیارد تومان در کشور وجود دارد. اگر متوسط قیمت این خانه‌ها ۱۵ میلیارد تومان باشد این یعنی دولت در سال آینده ۳۰۰۰ میلیارد تومان مالیات بر دارایی از بخش مسکن کسب خواهد کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد هر‌چند خانه‌هایی با ارزش بیش از ۱۰ میلیارد تومان بیشتر در مناطق برخوردار مشهد قرار دارند، اما در مناطق میانی شهر نیز می‌توان در میان خانه‌هایی که ویلایی هستند املاکی با ارزش بیش از ۱۰ میلیارد تومان پیدا کرد.