۲۰ شهرستان خراسان رضوی در معرض کانون بحران فرسایش باد

علیرضا ظهیری -این در حالی است که تا همین چندماه پیش از سوی مسئولان متولی مبارزه با گرد و غبار در استان اعلام می‌شد که خراسان‌رضوی ۱۵ کانون بحرانی فرسایش باد در ۱۴ شهرستان دارد. افزایش دوبرابری این کانون‌ها نگرانی از بروز بیشتر روز‌های آلوده به گرد و غبار را به‌ویژه در کلان‌شهر مشهد افزایش می‌دهد و از این رو علاوه بر ورود گرد و غبار از ترکمنستان، باید شاهد ایجاد گرد و غبار بیشتری نیز در کانون‌های داخلی باشیم.
مسئولان سازمان اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌رضوی که تا چندی پیش از اعتبارات کم اختصاص داده‌شده برای مبارزه با گرد و غبار در کانون‌های فرسایش بادی استان گله‌مند بودند، احتمالا با وضعیت جدید نارضایتی‌شان بیشتر هم شود.
در این‌باره رئیس اداره امور بیابان اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌رضوی در گفتگو با شهرآرا با اشاره به دوبرابر شدن کانون‌های بحرانی فرسایش باد استان به بررسی آخرین وضعیت استان در این حوزه پرداخت و گفت: از مجموع مساحت استان، ۸ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار معادل ۶۷ درصد، اراضی منابع طبیعی است و از این میزان، ۵ میلیون و ۵۵۴ هزار هکتار معادل ۴۸ درصد مساحت کل استان را اراضی بیابانی تشکیل می‌دهد که این مقدار ۱۸ درصد مساحت بیابانی کشور است.

محمود زنگنه افزود: وسعت مناطق تحت‌تأثیر فرسایش بادی در استان ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار شامل ۹ منطقه اصلی در ۲۲ شهرستان است و مساحت کانون‌های بحرانی فرسایش بادی هم یک‌میلیون و ۲۵۵ هزار هکتار در قالب ۳۰ کانون در ۲۰ شهرستان است.
وی با بیان اینکه تا چند ماه پیش در خراسان‌رضوی ۱۵ کانون بحرانی فرسایش باد در ۱۴ شهرستان به ثبت رسیده بود، گفت: این آمار مربوط به مطالعات سال ۸۹ بود، اما در مطالعات جدید که از اواخر سال گذشته شروع شد و به‌تازگی نتایج آن به دست ما رسیده است، شاهد افزایش کانون‌های بحرانی استان هستیم و اکنون در ۲۰ شهرستان، ۳۰ کانون بحرانی فرسایش باد وجود دارد.
زنگنه با بیان اینکه در خراسان‌رضوی عملیات بیابان‌زدایی سابقه‌ای دیرینه دارد و از سال ۴۴ اقدامات در این بخش آغاز شده است، اضافه کرد: در استان تاکنون ۳۰۰ هزار هکتار جنگل‌های بیابانی دست‌کاشت ایجاد کرده‌ایم و در مجموع مساحت جنگل‌های بیابانی دست‌کاشت و طبیعی به ۵۷۰ هزار هکتار می‌رسد.

اعتبارات بی‌خاصیت
وی در ادامه با اشاره به اختصاص اعتبار ۱۳ میلیارد تومانی برای مقابله با گرد و غبار در استان گفت: این اعتبار ناچیز برای امسال از محل صندوق توسعه ملی به ما اختصاص داده شده که البته تاکنون کمتر از ۲۰ درصد آن تخصیص یافته است.
زنگنه در ادامه افزود: با این رقم امسال برای نهال‌کاری با ۸ نوبت آبیاری در ۲۵۰۰ هکتار از اراضی، مدیریت هرز‌آب و کنترل روان‌آب‌ها در ۱۰۰۰ هکتار، انجام عملیات قرق در ۲۵۰۰ هکتار و مدیریت چرای دام در ۳۵۰۰ هکتار از اراضی استان برنامه‌ریزی شده است.

خسارت ۱۳۰ میلیارد تومانی
رئیس اداره امور بیابان اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌رضوی با تأکید بر اینکه اعتبارات اختصاص‌یافته برای بیابان‌زدایی و مقابله با ریزگرد‌ها به هیچ عنوان جواب‌گو نیست، ادامه داد: اکنون کانون‌های فرسایش بادی در استان حدود ۱۳۰ میلیارد تومان به‌صورت سالانه به منابع اقتصادی و زیستی این استان خسارت وارد می‌کند و درحالی‌که برای مهار و انجام اقدامات در اراضی فرسایش باد استان رقمی بیش از ۵۰۰۰ میلیارد تومان نیاز است، این اعتبارات ناچیز نمی‌تواند در انجام اقدامات نقش مهمی ایفا کند.
وی در ادامه با اشاره به اضافه شدن وسعت کانون‌های بحرانی استان، هشدار داد: به‌طور قطع اگر اعتبارات مناسبی به ما نرسد و نمایندگان استان در این‌باره چاره‌ای نیندیشند، وضعیت بحرانی‌تر خواهد شد.
زنگنه با بیان اینکه گردوغبار شهر مشهد و استان خراسان‌رضوی تأثیرگرفته از ۲ منشأ خارجی شامل بیابان قره‌قوم و دریاچه آرال و منشأ‌های داخلی است، اظهار کرد: براساس درجه‌بندی‌هایی که داشته‌ایم، کانون‌های سرخس، گناباد، رشتخوار، بردسکن، بجستان، نیشابور، سبزوار، تایباد، خلیل‌آباد، کاشمر، مه‌ولات و خواف بحرانی‌ترین کانون‌های داخلی و اولویت اول ما هستند.
وی در ادامه تأکید کرد: به‌طور قطع در موضوع مقابله با ریزگرد و کنترل کانون‌های داخلی فرسایش باد نیازمند ورود همه دستگاه متولی و عزم ملی برای مقابله با کانون‌های خارجی هستیم.