زنان و بسط فرهنگ عاشورا

در جهان کنونی، زن نقشی انکارناپذیر در فرهنگ ملت‌ها دارد و می‌توان ادعا کرد که جوامع بشری با نقش سازنده و بی بدیل زنانشان رشد و تعالی می‌یابند. در حادثه کربلا، زنان همان گونه که در ایجاد نهضت عاشورا حضور داشتند، در تبیین اهداف حادثه عاشورا و گسترش فرهنگ عاشورایی نیز سهم داشته ‏اند. نقش زنانی که عملا در حادثه عاشورا حضور داشتند، چه فیزیکی یا معنوی و حمایتی بسیار مورد توجه است.

زنان به عنوان نیمی از پیکره اجتماع و مهم‌ترین عامل انتقال ارزش‌ها در خانواده، از نقش و جایگاه مهمی در عرصه‌های اجتماعی و خانوادگی برخوردارند. هیچ جنبش مهم اجتماعی را نمی‌توان یافت که زنان در آن مؤثر نباشند. آنچه باعث گسترش و ماندگاری قیام امام حسین (ع) شد، حضور زنان به ویژه حضور فعال حضرت زینب (س) بود. امروز نیز زنان در گسترش فرهنگ مهدوی نقش عظیمی دارند. تربیت نسل امروزی به صورت شایسته و آنچه لایق یک انسان است، از نقش‌های مهمی است که زن امروزی بر عهده دارد.

زن نقشی تربیتی، اجتماعی، اخلاقی، روانی، عقیدتی و فکری ایفا می‌کند و نقش زن در ثبات عاطفی و روانی او نسبت به افراد خانواده تجلی پیدا می‌کند و افرادی با متانت و خلاق از چنین خانواده‌ای بیرون می‌آیند و بازتاب همین امر در کل جامعه خواهد بود. حمایت معنوی و روانی در تمام مراحل و به ویژه در سختی‌ها که باعث کمک در رشد توانمندی آنان خواهد بود. حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س) با زندگانی سیاسی خود نشان دادند که یک زن در عین حفظ حریم اسلامی با مردان، می‌تواند در جامعه مؤثر باشد.

نقش آفرینی زنان در محرم در بسط سنت‌های مرتبط با این آیین دیرینه، مثمر ثمر و از عوامل ثبوت آن در تاریخ ایران اسلامی شد. یکی از پایه‌های اصلی آشنایی زنان با حقوق خود و مبارزاتشان در این راه را شرکت در این آیین‌ها ندانیم. در این زمان بود که زنان، تعزیه و ارتباط عمیق معنوی خود با بزرگان دین را راهی موجه و مقبول برای آزادی و حقوق تام خود دیدند و در دوره‌های بعد اثر این اشتراک در انقلاب‌های تنباکو، مشروطیت و در نهایت نهضت انقلاب اسلامی نمایان می‌شود.

بانوان علاوه بر کارکرد‌ها و وظایف مربوط خودشان، وظیفه انسان سازی و تربیت فرزندان و مردان جامعه را هم برعهده دارند. از دامن زن، انسان‌ها رشد پیدا می‌کنند؛ بنابراین، بار عظیم به دوش کشیدن مسئولیت‌های فرهنگی هم برعهده اش است. ازاین رو، می‌توانیم بگوییم مخاطبان اصلی سخنانی که در رابطه با خطر ظهور و بروز فرهنگ استعماری و تلاش برای رواج فرهنگ اصیل در خانه و جامعه ایراد می‌شود، زنان و مادران هستند. زنان صاحب توانایی‌ها و استعداد‌های فراوانی در حوزه فرهنگ و اجتماع هستند که اگر به خوبی شناسایی و به کار گرفته شوند، تأثیر بسزایی در تحولات جامعه از خود به جای خواهد گذاشت.

نقش زنان در بسط فرهنگ عاشورا و حرم بسیار حائز اهمیت است. آنچه مسلم است، امروزه همچون گذشته، دشمنان اسلام در آن سوی مرزها، راه‌های مختلفی را در آینده دور و نزدیک برای صدمه زدن به ایران اسلامی و فرهنگ دینی، مدنظر قرار می‌دهند؛ همان گونه که تاکنون نیز چنین کرده اند و این امر لزوم یادآوری و عمل به دستورات دینی در گستره نبرد فرهنگی را برای دختران و زنان ما دوچندان می‌کند.

ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻳﮏ ﺍﻟﮕﻮی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩی ﺑﺮﺍی ﺯﻧﺎﻥ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮی ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺩﺍﺭﺩ؛ زناﻥ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺼﺮﻑ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﺍﻳﻔﺎی ﻧﻘﺶ ﻣی ﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻨﺰﻟﺖ ﻭ ﺷأﻥ ﺁن‌ها ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎﺕ ﺳﻴﺎﺳی، ﻓﺮﻫﻨﮕی و ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی، ﺍﺭﺗﻘﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﺗﻤﺴﮏ ﺑﻪ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺩﻳﻨی ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎﻭت‌های ﺗﮑﻮﻳنی ﺟﻨﺴﻴتی برای ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺑﺸﺮی ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺎﺩی ﺑﻪ ﺍلهی ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺩ. سرانجام زنان چنان که در خلق حادثه عاشورا، در کنار مردان نقش داشته ‏اند و در پاسداری و گسترش فرهنگ عاشورایی، با افشاگری، تبیین اهداف نهضت امام حسین (ع) و برپایی مجالس عزاداری، بیشترین سهم را ایفا کرده‏ اند.