حکایت مردی از ایران که در ماه درخشید
یادی از پروفسور ابوالقاسم غفاری، نخستین دانشمند ایرانی در ناسا هم زمان با سالروز درگذشتش.
به گزارش شهرآرانیوز ۲۵ خرداد ۱۲۸۵ خورشیدی، نوزادی پا به این جهان گذاشت که قرار بود در پنجاه وهشت سالگی اش محاسبات نخستین سفر انسان به ماه را انجام دهد. او آن روز که این مأموریت را سربلند به پایان رساند، به عنوان تنها ایرانی و غیرآمریکایی در پروژه «آپولو ۱۱» خوش درخشید و نامش را فراتر از کتاب و کاغذ، در پهنای گیتی جاودانه کرد.
مرحوم غفاری سال ۱۳۰۷ پس از اخذ مدرک دیپلم جزو نخستین دانشجویان ایرانی بود که برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت تا پس از شاگردی در محضر محسن هشترودی در کلاس درس استادان مطرح جهان بنشیند. او زمانی به اروپا رفت که به گفته خودش پیدا کردن صد نفر هم برای اعزام به خارج از کشور مشکل بود و انگشت شمار بودند کسانی که حاضر شوند برای تحصیل به اروپا بروند! و با خودشان می‌گفتند فرانسه دیگر کجاست؟
پدرش میرزا حسین خان غفاری، که دبیر ارشد اداره کارگزینی وزارت عدلیه (دادگستری) بود پی به هوش و ذکاوت پسرش برده بود و مشوق پسرش برای کسب مدارج عالی و سفر به اروپا شد. او پس از آنکه مدرک لیسانس ریاضی اش را از دانشگاه نانسی فرانسه و دکتری اش را از دانشگاه سوربن فرانسه گرفت در «رصدخانه پاریس» درباره «مکانیک فلکی» تحقیق می‌کرد.
همانجا بود که در یادداشت‌ها و کاغذهایش میزان نیروی لازم برای پرتاب کردن یک راکت به مدار اطراف کره ماه را محاسبه کرد.
اما سال ۱۳۱۵ غفاری به وطن برگشت تا آموخته هایش را خرج هم وطنانش کند و به این ترتیب در دانشگاه تهران مشغول به تدریس شد.
سال ۱۳۲۵ به آکسفورد رفت تا به دانسته هایش بیفزاید. او ضمن پژوهش در کنار پروفسور «سیدنی چاپمن» در کالج سلطنتی و کویین کالج لندن، نزد پروفسور «ادوارد آرتور میلن» نیز تلمذ کرد و چند سال بعد مجددا به دعوت دانشگاه تهران به کشور آمد و در دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد.
غفاری بین سال‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۱، با آلبرت انیشتین در زمینه تئوری وحدت میدان و الکترومغناطیس، «تئوری میدان منسجم جاذبه و الکترومغناطیسی» پژوهش‌هایی را انجام داد. نظریه‌ای که به دنبال یکی کردن کل نیرو‌های جهان بود و زمانی که یکی از مقالاتش را برای انیشتین فرستاد تحسین و ستایش وی را در پاسخ نامه اش دریافت کرد. سال ۱۳۳۹، به دعوت دانشگاه هاروارد، به آمریکا رفت و پژوهش‌های اساسی و مفصلی را درباره معادلات دیفرانسیل و نیز حل مسائل دینامیک گازی انجام داد.
در همین دوران به عنوان عضو موقت مؤسسه مطالعات پیشرفته پرینستون و نیز دستیار پژوهشی رشته ریاضیات همین دانشگاه انتخاب شد و نهایتا سال ۱۳۴۱ دوباره به ایران برگشت و دو سال بعد نقطه عطف زندگی اش رقم خورد و او به ناسا ملحق شد تا یکی از مؤثر‌ترین دانشمندان جهان در نخستین تجربه سفر انسان به ماه باشد. پروژه آپولو که از شماره یک تا ۱۰ آن آزمایشی بود در نهایت در یازدهمین نوبتش به موفقیت رسید و در پروژه آپولو ۱۱ انسان به ماه سفر کرد. بخش محاسبات این مأموریت مهم به عهده غفاری بود. در مأموریت آپولو ۱۲ نیز که آن هم با پیروزی به پایان رسید حضور داشت.
او باید جاذبه زمین و جاذبه ماه را محاسبه و حساب می‌کردتا فضاپیما بتواند در کمترین زمان ممکن، بیشترین کاوش را انجام دهد.
پروفسور غفاری که در پروژه «جنگ ستارگان» نیز حضور داشت، سال ۱۳۵۱، در ۶۵ سالگی خودش را از ناسا بازنشسته کرد و تا سال‌های پایانی عمر پر بارش پژوهش‌های مستقلش را انجام داد. پروفسور غفاری که بیش از پنجاه رساله و کتاب منتشر کرد و به خاطر خدمات ارزنده اش به ریاضیات، فیزیک و صنایع فضایی مفتخر به دریافت نشان‌های معتبر بسیاری از مراکز و مؤسسات علمی دنیا شد؛ در ۱۴ آبان ۱۳۹۲ در ۱۰۶ سالگی بدرود حیات گفت.
انیشتین به روایت غفاری
بیزاری از بمب اتمی
دکتر غفاری در یکی از مصاحبه هایش درباره دیدگاه انیشتین برای ساخت بمب اتمی و همچنین ساخت بمب هیدروژنی گفته است: رابرت اوپنهایمر و انیشتین از ساخت بمب هیدروژنی که در آن زمان آمریکا در تلاش تولید آن بود بسیار ناراحت بودند. اوپنهایمر به دلیل این مخالفت‌ها متأسفانه برکنار شد و انیشتین هم که اساسا برکنار بود. هر دو آن‌ها از انفجار بمب اتمی در هیروشیما هم به شدت ناراحت بودند و نگران بودند که اگر بمب هیدروژنی ساخته شود، به مراتب بدتر از بمب اتمی است.
یاد بود انیشتین در تهران
غفاری در همین گفتگو اشاره کرده است زمانی که در آمریکا بوده دوستی داشته به نام آبراهام پایس که سال‌ها با انیشتین کار می‌کرده است. یک روز (در آوریل ۱۹۵۵) به او تلفن می‌زند و خبر می‌دهد انیشتین در بیمارستان فوت کرده است: «همان روز این پیغام را به دکتر اقبال رئیس وقت دانشگاه تهران نشان دادم و گفتم اگر لازم است شرحی بنویسم و گفت بنویس. دو روز بعد در دانشگاه تهران جلسه‌ای برای یادبود انیشتین ترتیب دادند که البته به من نگفته بودند و از طریق یکی از دوستانم که من را به مراسم برد مطلع شدم.»
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
