ارزهای دیجیتال؛ فرصت‌ها و تهدیدها

بیت کوین، اتریوم، ریپل، لایت کوین، بیت کوین کش، اییاس، بایننس کوین، تدر و... تعدادی از صدها نوع ارز دیجیتال هستند که روزبه‌روز نیز بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود و قیمت‌های بسیار متفاوتی نیز دارند. قیمت هر بیت کوین که بیشترین ارزش را در بین ارزهای رمز پایه دارد، نزدیک به 11هزار و 300 دلار یا 136 میلیون تومان است (در بیست‌ویکم تیرماه 98) و ارز بعدی یعنی اتریوم حدود 270 دلار یا 3 میلیون و 300 هزار تومان ارزش دارد. البته این قیمت‌ها در هر روز و هر ساعت و هر دقیقه متغیر است؛ پس طبیعی است که عده‌ای در سراسر جهان و ایران به دنبال استخراج ارزهای دیجیتال باشند.
از ویژگی‌های مبادله با ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین، ناشناس بودن افراد است. این روزها بانک‌ها تقریبا همه‌چیز را درباره مشتریان خود می‌دانند، اما با توجه به اینکه نیازی نیست کیف پول ارزهای دیجیتال به هیچ‌گونه اطلاعات شناسایی شخصی مرتبط شود، این داستان در بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال بسیار متفاوت است. درحالی‌که برخی از مردم نمی‌خواهند اموال آن‌ها به وسیله هیچ‌یک از مقامات کنترل و ردیابی شود، گروهی دیگر ممکن است استدلال کنند تجارت مواد مخدر، تروریسم و سایر فعالیت‌های غیرقانونی با توجه به ویژگی ناشناس بودن بیت کوین، رشد و رونق پیدا می‌کند. علاوه بر این، شبکه بیت کوین پرداخت‌ها و انتقالات را تقریبا بلافاصله انجام می‌دهد و به‌طور معمول فقط چند دقیقه طول می‌کشد که در آن سوی دنیا شخص دیگری ارز را دریافت کند؛ درحالی‌که انجام چنین انتقالی در بانک‌ها می‌تواند چندین روز طول بکشد. باوجود مزایای انکارناپذیر، تولید ارزهای دیجیتال معایبی نیز دارد. یکی از این معایب، مصرف برق بالاست. ماینر، وسیله‌ای است که با مصرف برق، ارز دیجیتال را استخراج می‌کند. یکی از نگرانی‌های تحلیلگران در رابطه با استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، این است که مراکز استخراج این ارزها بیش‌ازحد برق مصرف می‌کنند. همچنین روند بررسی و تأیید معاملات ارزهای دیجیتال ممکن است شرایط محیط‌زیست جهانی را از آنچه هست، بدتر کند. در ایران نیز هم‌زمان با افزایش مصرف برق به‌خصوص در تابستان، موضوع استخراج ارزهای دیجیتال به یکی از موضوعات مهم در حوزه مصرف برق تبدیل شده است؛ چون در شرایط فعلی، این استخراج از برق یارانه‌ای انجام می‌شود.
در ایران، طبق اعلام بانک مرکزی، به‌کارگیری بیت کوین و ارزهای مجازی دیگر فعلا در مراکز پولی و مالی ممنوع است، اما با گسترش استخراج بیت کوین، می‌توان از آن به عنوان ابزاری مناسب برای دور زدن تحریم‌ها و نقل‌وانتقالات مالی کشور استفاده کرد. در سال 2009، هنگامی که بیت کوین برای اولین‌بار معرفی شد، مشخص نبود که چطور و کجا می‌توان از آن برای پرداخت‌ها استفاده کرد، اما در حال حاضر استفاده از این ارز در دنیا گسترش یافته است و شرکت‌های بزرگی مانند مایکروسافت این ارز رمزپایه را جهت پرداخت برای خریداری برخی محصولات و محتوای دیجیتال خود پذیرفته‌اند. موارد دیگری مانند پرداخت هزینه هتل و خرید ملک نیز می‌تواند با ارزهای دیجیتال انجام شود و در بازارهای بین‌المللی نیز برای پرداخت‌ها می‌توان از این ارز رمزپایه استفاده کرد. علاوه بر این، با توجه به دائمی بودن تغییر نرخ مبادلات بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، این ارزهای رمزپایه می‌تواند فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد. خرید بیت کوین از صرافی‌ها یا سایر افراد و استخراج بیت کوین با دستگاه‌های قدرتمند مثل ماینرهای پیشرفته، از جمله روش‌هایی است که می‌توان ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین را در اختیار گرفت. باید توجه داشت که هیچ توضیح دقیقی برای اینکه قیمت بیت کوین در سال‌های آینده چقدر خواهد بود، وجود ندارد. قیمت آن ممکن است تقریبا به صفر سقوط کند، ممکن است همچنان در قیمت فعلی خود بماند یا دوباره اوج بگیرد و تا ده‌ها برابر افزایش یابد. برخی افراد از آینده درخشان بیت کوین خیلی مطمئن هستند و برخی نیز پیش‌بینی می‌کنند که قیمت بیت کوین بدون شک پایانی بد خواهد داشت. به هر حال ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین می‌توانند برای کشور ما یک فرصت باشند؛ هم در تولید و استخراج و هم در مبادلات بین‌المللی برای نقل‌وانتقال‌های مالی، به شرط آنکه هزینه‌های واقعی آن برای استخراج در نظر گرفته شود. اما به نظر می‌رسد در آینده‌ای نه‌چندان‌دور، کشورها به سمت ارزهای دیجیتال ملی سوق داده شوند و از طرفی ارزهای پرطرف‌دار و محدودی مثل بیت کوین، برای مبادلات مالی بین‌المللی رواج بیشتری پیدا کنند.